Kijken: Hier in Tsjechië worden mannen nog gecastreerd

Jos de Putter
Correspondent Webdocumentaires

Filmmaakster Elizabeth Salgado viel van haar stoel toen ze hoorde dat Tsjechische mannen die een seksueel misdrijf plegen, gecastreerd kunnen worden. Kun je zo’n straf wel opleggen? Ze sprak met pleitbezorgers, critici en gecastreerden over die vraag.

Vimeo plaatst cookies bij het bekijken van deze video Vimeo

Wat is een seksuele afwijking? Wanneer is die normoverschrijdend? En wanneer gevaarlijk?

Verkrachters, lustmoordenaars en pedoseksuelen zijn onderwerp van twee systemen: het medische en het juridische. Maar die werelden zijn niet strikt gescheiden, zo blijkt uit de praktijk.

Want als afwijkend seksueel gedrag een biologische oorsprong heeft, zoals veel medici geloven, en een hormonale behandeling het probleem kan verhelpen, kun je zo’n behandeling dan wel opleggen? Wordt dan niet het fundamentele recht op zelfbeschikking geschonden?

Filmmaakster Elizabeth Salgado komt al deze vragen tegen op haar zoektocht naar de pleitbezorgers, critici en slachtoffers van castratie in haar nieuwe thuisland Tsjechië. Toen ze hoorde dat zedendelinquenten in Tsjechië (chirurgische dan wel chemische) castratie ondergaan, kon ze het niet geloven. Dat haar man achter deze praktijken stond, vond ze des te schokkender.

Ook in Denemarken, Zweden, Californië, Texas en Duitsland wordt chemische castratie toegepast

Volgens de laatst beschikbare cijfers van de overheid werden in Tsjechië tussen 2000 en 2012 meer dan 300 mannen chemisch gecastreerd. Jaarlijks komen daar nog zo’n 80 operatief gecastreerden bij. Overigens vindt castratie van zedendelinquenten niet alleen in Tsjechië plaats. Ook in Denemarken, Zweden, Californië, Texas en Duitsland wordt chemische castratie toegepast. In 2012 kwam het Comité voor de Voorkoming van Marteling van de Raad van Europa in het geweer tegen castratie in Duitse gevangenissen. Daar kunnen verkrachters, lustmoordenaars, pedoseksuelen en andere plegers van seksueel getinte misdrijven vrijwillig de chirurgische ingreep ondergaan.

De Duitse regering stelde in een reactie dat de chirurgische ingreep niet als straf moet worden gezien, maar als een behandeling van een ziekte die het lijden van de betrokken persoon vermindert. Ook werd op het lage recidivepercentage gewezen onder gecastreerde daders. Van de 104 mannen die tussen 1970 en 1980 zijn geopereerd, gingen er drie weer in de fout. Onder niet-gecastreerden was dat meer dan 40 procent.

Aan de andere kant wijzen wetenschappers erop dat de verschillende soorten medicatie die gebruikt worden bij seksueel delinquenten wel kunnen leiden tot een daling in hun seksuele drang en gedrag, maar dat het onwaarschijnlijk is dat deze delinquenten ook werkelijk genezen.

Is het dus een medische ingreep of een straf?

In de film worden deze vragen op openhartige en soms ontluisterende wijze besproken. Sommige beelden kunnen daarbij als schokkend worden ervaren.