Fantaseer je mee over een duurzame toekomst op ons Festival der Vooruitgang?

Een tijdje geleden kwam ik een mooi citaat tegen van de Britse schrijver H.G. Wells. Hij beschreef – in 1930 – hoe ‘intelligente mensen ontwaakten’ en ‘begonnen in te zien’ hoe absurd het is dat mensen bedreigd, opgesloten en verarmd zijn, simpelweg omdat wij collectief vasthouden aan traditionele ideeën over hoe de dingen nu eenmaal zijn georganiseerd. Wells hoopte dat ‘deze intelligente ontwakende mensen’ eerst zouden protesteren en vervolgens een ‘creatieve opstand’ zouden organiseren tegen ‘de inertie die ons verstikte en bedreigde.’

Als we niet langer gevangen willen zijn door de status quo, dan moeten we zelf met iets beters op de proppen komen. Bij het onderwerp waar ik als correspondent over schrijf – klimaat en energie – is dat bij uitstek het geval. Weinig zo inert als de fossiele energievoorziening: de kolencentrales rondom onze steden, de gasleidingen door het hele land, de oliebedrijven die ondanks massale protesten nieuwe gebieden ontginnen. Ze zijn er en ze blijven voorlopig.

Ondertussen lopen we een steeds groter risico op gevaarlijke klimaatverandering. Die tweespalt – de inertie van het huidige systeem en de omvang van de dreigende crisis – voedt een gevoel van machteloosheid. Het voedt ook de angst dat klimaatverandering een einde gaat maken aan de wereld zoals we die kennen. Veel mensen lijken te denken dat het einde van onze hoogmoedige technologische vooruitgang een kwestie van tijd is.

Onze ondergang kunnen we ons dus goed voorstellen. Waar we moeite mee hebben, is het fantaseren over grimmige toekomsten op een manier die ze helpt voorkomen, zoals een journalist van The New Yorker het onlangs mooi uitdrukte.

Alternatieven voor de Apocalyps

Tijdens ons Festival der Vooruitgang wil ik daar met jullie iets aan doen. Eigentijdse verhalen van hoop zouden minstens zo krachtig moeten zijn als de verhalen over onze collectieve ondergang. Zulke verhalen hebben onze collectieve aandacht nodig om te groeien. Zodat de alternatieven voor de status quo net zo vanzelfsprekend worden als de status quo zelf, zodat die alternatieven niet langer de preoccupatie van een kleine progressieve elite zijn, maar een eigen leven gaan leiden en even aanstekelijk worden als een goed humeur of de slappe lach.

De wereld is erin geslaagd een duurzame samenleving te realiseren. Hoe hebben we dat voor elkaar gekregen?

Anders gezegd: op ons festival wil ik samen met jullie een nieuw stapje zetten in de ‘creatieve opstand’ waar H.G. Wells al in 1930 over schreef.

Daarom nodig ik jullie van harte uit voor de Alternatieven voor de Apocalyps. Kom langs bij een van de drie sessies en word meegeleid in een fantasie van een duurzame toekomst. Tijdens deze collectieve verbeeldingsoefening blikken we terug vanuit het jaar 2070. De wereld is erin geslaagd de CO2-uitstoot naar een veilig niveau te brengen en een duurzame samenleving te realiseren. Hoe hebben we dat voor elkaar gekregen? En hoe ziet de wereld eruit?

Pas als we ons een andere wereld kunnen voorstellen, gaan we daarvoor vechten

We zorgen voor muziek die je betovert en voor een performance die je fantasie prikkelt. Dat doen we niet (alleen) omdat we fantaseren zo leuk vinden, maar omdat we pas voor een andere wereld gaan vechten als we ons die kunnen voorstellen.

Om in de stemming te komen, vroeg ik vier schrijvers om in een kort verhaal een ‘alternatief voor de apocalyps’ te schetsen. De hoopvolle toekomstscenario’s van Hanna Bervoets, Thomas Heerma van Voss, Jamal Ouariachi en Dirk Vis kunnen jullie voor en na het festival lezen in De Correspondent.

Een kritische lezer zal nu misschien denken: wat een luchtfietserij! Maar dat is het allerminst. De opties die we hebben om het roer radicaal om te gooien en onze CO2-uitstoot drastisch terug te brengen zijn talrijk. Met trots kan ik jullie mededelen dat niemand minder dan Marjan Minnesma, aanvoerder van actieorganisatie voor duurzaamheid Urgenda, daarover komt vertellen.

Minnesma zal vertellen over de klimaatzaak die ze voerde (en won!) tegen de overheid. Bovendien gaat ze voor jullie schetsen hoe we als samenleving op korte termijn kunnen overschakelen op duurzame energie.

Komt allen en laat je inspireren!

Informatie over de exacte tijdstippen en locaties van de programmaonderdelen volgt later.

Mijn zoektocht naar betere klimaatverhalen tot nu toe: