Verdienen aan een inefficiënte markt

Veel financiële instellingen zagen voor de crisis in 2007-2008 de grote risico’s niet aankomen. Die risico’s zaten diep verstopt in veelgebruikte wiskundige voorspellingsmodellen.  Maar banken, verzekeraars en beleggers blijken ook blind voor kleine risico’s. Tijdens mijn onderzoek kwam ik terecht bij Pim van Vliet, fondsmanager bij Robeco. Hij is een van de beheerders van 5,3 miljard aan aandelen. Robeco is een vermogensbeheerder en belegt geld van klanten.

Hoog boven Rotterdam, met uitzicht op de Kop van Zuid, legt Van Vliet uit dat de markt niet efficiënt is. Het risico op verlies is groter dan veel financiële instellingen aannemen. Maar er is ook een scheve relatie tussen laag risico en rendement. In een efficiënte markt zou een aandeel met een laag risico weinig moeten opleveren. Maar dat klopt niet. ‘Je kunt systematisch aandelen met een laag risico kopen en daar op langere termijn een goed rendement halen ten opzichte van de markt. Je kunt gratis risico reduceren.’

Relatieve winst

De kneep zit ’m hierin. Wat vaak snelle winst lijkt, wordt teniet gedaan door de crashes die volgen. Winst is dikwijls vermomd risico. Zolang je die crashes weet te ontwijken, doe je het beter dan de markt, zo is de gedachte van Van Vliet. Het gaat bij beleggen niet alleen om absolute winst of verlies, maar hoe je het doet ten opzichte van de markt. ‘Als je stug een rendement van tien procent haalt, maar de markt haalt dertig, dan doe je het slecht.

Van Vliet is niet van de emotie-gedreven beleggingen. Beslissingen zijn grotendeels geautomatiseerd. Ze komen via vaste regels tot stand en die regels zijn altijd op wetenschappelijk onderzoek gestoeld. ‘We beginnen bijvoorbeeld met drieduizend verschillende aandelen. Die scoren we op wetenschappelijk gevalideerde factoren, zoals prijs en beweeglijkheid van de koers. Als een aandeel beweeglijk is, is er meestal iets met het bedrijf aan de hand. Het komt bijvoorbeeld slecht in het nieuws. Dan maken we een rangschikking op basis van aantrekkelijkheid.’ De meest aantrekkelijke aandelen - stabiele koersen, maar ook stabiel renderend - worden aangekocht.

Wat wordt gekocht, wordt doorgaans ook lang gehouden. Het is volgens Van Vliet terug naar de basis. ‘We houden aandelen ongeveer vier jaar aan. Dat gaat tegen de trend in waarin aandelen steeds sneller worden verkocht. Het enige grote risico dat Van Vliet loopt is dat de beurs ondertussen ‘wegspuit,’ dus dat Robeco het slecht doet ten opzichte van de markt. ‘Als de korte termijn er goed uitziet, kun je meer risico aangaan en bijvoorbeeld meer te  leveragen. Maar als het slecht gaat, moet dat geleende geld allemaal weer terug. Wij kijken naar de lange termijn, wat doet de markt.’

Onlangs vierde Robeco de zevende verjaardag van deze vorm van risico-arm beleggen. Van Vliet kijkt terug op een gemiddeld jaarrendement van vijf procent, wat niet slecht is over deze periode. Het gaat volgens hem dan ook goed, maar wel met de waarschuwing van de grote belegger Warren Buffet in gedachten, so far.