Deze documentaire biedt een weloverwogen alternatief voor het onderwijs van de toekomst

Mijn beste lessen zijn niet de uren dat ik lesgeef. Het zijn de uren dat ik met de leerlingen van het schooltoneel toewerk naar de voorstelling. Het zijn de uren dat ik met de redactie van de schoolkrant tot laat in de avond de deadline voor het nieuwe nummer probeer te halen.

Of neem de filmweek. In 4 vwo krijgen leerlingen één week per jaar filmworkshops. De leerlingen die voor de route ‘acteur’ hebben gekozen, krijgen acteerles en een ‘cursus stuntman,’ andere leerlingen maken onder professionele begeleiding een eigen documentaire of film. Weer andere leerlingen zijn verantwoordelijk voor het filmgala waar de week mee afsluit. De leerlingen die gekozen hebben voor de route ‘filmexpert’ reiken daar de prijzen uit voor de beste film, het beste acteerwerk of de beste filmkus.

Eén leerling, die erom bekendstaat met minimale inspanning een maximaal resultaat te behalen, plaatste de nacht voor het filmfestival een foto op Facebook. Onderschrift: ‘Film bijna af. We werken in ploegendienst.’ Op de foto was een aantal slapende leerlingen tussen flessen cola en zakken chips te zien.

Het zijn mijn beste lessen, al kan ik dat niet hardmaken aan de hand van cijfers en metingen. Ik zie dat het proces sterk is, maar weet niet exact wat de uitkomsten zijn. ‘Eigenlijk zou ons hele onderwijs zo in elkaar moeten zitten,’ verzuchtte ik eens tegen de collega met wie ik de filmweek organiseerde.

Misschien werkt dit wel beter

In de documentaire Most Likely To Succeed van de Amerikaanse documentairemaker Greg Whiteley wordt een school geportretteerd waarin het gehele onderwijs inderdaad op die manier is ingericht: High Tech High. Vakken en toetsen zoals wij die kennen, bestaan er niet meer; er wordt vakoverstijgend gewerkt en iedere periode wordt afgesloten met een tentoonstelling voor de ouders.

Docenten zeggen niet: ‘de wereld verandert en dit is dé oplossing’, maar ‘de wereld verandert en wellicht zou deze vorm van onderwijs beter aan kunnen sluiten op de toekomst’

Het riedeltje dat de basis vormt voor deze nieuwe manier van onderwijzen is bekend: de wereld verandert in rap tempo, robots nemen onze banen over, ons onderwijs stamt uit de tijd van de industriële revolutie, kennis is tegenwoordig minder belangrijk en vaardigheden worden belangrijker, de docent zou meer een coach moeten zijn, bla bla bla.

Het verschil met veel onderwijsvernieuwers is dat het docententeam van High Tech High de aanpak van de school niet als heilige graal ziet. Docenten zeggen niet: ‘de wereld verandert en dit is dé oplossing,’ maar ‘de wereld verandert en wellicht zou deze vorm van onderwijs beter aan kunnen sluiten op de toekomst.’

Tegelijkertijd haalt de school met de nieuwe aanpak prima resultaten. Leerlingen op de school scoren 10 procent beter op het high school senior exit exam (Engels en wiskunde) dan hun leeftijdsgenoten op andere scholen, terwijl zij niet expliciet worden voorbereid op dat examen. 98 procent van de leerlingen wordt toegelaten tot een college. Het docententeam heeft wederom zijn reserves: de school bestaat nog niet zo lang dus over de resultaten op lange termijn kan nog niets gezegd worden.

Die twijfel in de zoektocht naar nieuw onderwijs maakt de school een verademing in een onderwijsveld dat soms in twee kampen verdeeld lijkt: zij die hun kop in het zand steken en halsstarrig vast blijven houden aan de traditionele onderwijspraktijk en zij die met hun kop in de wolken blijven en voorbijgaan aan de succesfactoren van het traditionele onderwijs. Het maakt Most Likely To Succeed een documentaire die iedereen die zich afvraagt hoe ons onderwijs er in de toekomst uit zou kunnen zien, gezien moet hebben.

Vimeo plaatst cookies bij het bekijken van deze video Vimeo

De documentaire Most Likely To Succeed gaat volgende week in Nederland in première tijdens het festival InScience in Nijmegen.