Selectie aan de crèchepoort: laat hier uw kind achter als u geld heeft

‘Jullie hebben gewonnen,’ zei hoogleraar kinderopvang Ruben Fukkink bij de opening van het FNV/Abvakabo-symposium voor vakbondsleden die werken in de kinderopvang of in peuterspeelzalen. ‘Er is jullie weliswaar 100 miljoen euro toegezegd om de zwaarste klappen binnen de sector op te vangen, maar dat neemt niet weg dat er eerder een miljard euro is bezuinigd. En daarmee is de kinderopvang de zwaarst getroffen sector in Nederland.’

Het symposium waar wij twee deelsessies mochten leiden, had een veelzeggende naam: ‘Denken in kansen’. In onze deelsessies zouden we gaan praten over manieren waarop ouders beter geïnformeerd kunnen worden over de pedagogische kwaliteit van de crèche. Maar tijdens de eerste kennismakingsronde bleek dat we het beter konden hebben over de vraag of crèches in de huidige omstandigheden überhaupt in staat zijn om pedagogische kwaliteit te leveren.

Te veel kinderen, te weinig vaste gezichten

Veel van de crècheleidsters zeiden bijvoorbeeld dat ze regelmatig op een groep stonden met veel meer kinderen dan wettelijk is toegestaan - en dan hadden ze het ook over baby’s. En is er iemand ziek, of met verlof, dan wordt die persoon niet tijdelijk vervangen maar komt er steeds een andere vervangstagiair. ‘Kinderen hebben steeds minder te maken met vaste gezichten.’

Een andere trend die we signaleerden was een toename van het aantal ‘verticale groepen’. Hier zitten kinderen van verschillende leeftijden, ook de baby’s, door elkaar. Voor een kinderopvangondernemer is dat financieel gezien een aantrekkelijke constructie. Aparte (horizontale) babygroepen zijn heel duur: je hebt veel leidsters nodig en het is altijd maar de vraag of je de groep wel helemaal vol krijgt – zo nee, dan draai je verlies. Met een verticale groep heb je dat probleem niet. Daar kun je bijna altijd nog wel een kindje bijstoppen.

Zo mogen twee leidsters voor wel vijf baby’s (jonger dan één jaar) en zeven peuters zorgen. ‘Dat is bijna niet te hanteren,’ aldus een van de crècheleidsters die veel bijval kreeg van haar collega’s. ‘Ik ben nu zwanger maar ik ga mijn kind nooit in zo’n groep achterlaten. Je kunt baby’s op deze manier nooit de aandacht geven die ze nodig hebben.’

‘Ik ben nu zwanger maar ik ga mijn kind nooit in zo’n groep achterlaten,’ aldus een van de crècheleidsters

Ook op gekwalificeerd personeel wordt bezuinigd, zo kregen wij de indruk. Een van de crècheleidsters merkte bijvoorbeeld op dat er vroeger op haar crèche veel met videoregistratie werd gewerkt. Die videobeelden werden dan bekeken met een pedagoog die vervolgens wees op dingen die je zou kunnen verbeteren in de omgang met de kinderen. ‘Dat werkte heel goed, maar die pedagoog is nu wegbezuinigd. Dat speelt overigens niet alleen op onze vestiging: over de hele organisatie zijn recent vijf van de zeven pedagogen ontslagen,’ aldus de crècheleidster.

‘Je kunt je afvragen of wij nog met droge ogen kunnen beweren dat wij echt goede pedagogische kwaliteit leveren,’ vatte een van de deelnemers de opmerkingen samen.

‘Waarom zeggen jullie daar niks van?’, vroegen wij. De meesten antwoordden het niet te durven; er vallen te veel ontslagen. Degenen die wel aankaartten dat de praktijk onverantwoorde vormen begon aan te nemen, kregen te horen dat het nu eenmaal moest: ‘Anders gaan we failliet.’ 

Selectie aan de crèchepoort

De bezuiniging van één miljard euro op de kinderopvang bleek ook nog een andere uitwerking te hebben. Zo hoorden we van een leidinggevende van een grote Brabantse kinderopvangaanbieder dat ze ouders sinds kort twee verschillende arrangementen aanbieden. Net als bij de Gooise crèche ‘ Koningskinderen’ kunnen ouders bij hen kiezen uit een goedkoop en een duur pakket. Dat wil zeggen: ze kunnen kiezen voor een verticale groep – met minder aandacht voor de baby’s - of een horizontale groep waar kinderen van dezelfde leeftijd bij elkaar zitten en waar er – zeker voor de baby’s – meer aandacht is.

Daar was volgens de leidinggevende niks mis mee. Nee, het was absoluut niet zo dat we hiermee toegroeiden naar een systeem waarin goede kinderopvang alleen nog is weggelegd voor de rijken. Het prijsverschil was niet heel erg groot, nog geen euro per afgerekend uur. ‘Sommige ouders hebben nu eenmaal wat meer over voor hun kinderen dan anderen.’