Waarom De Correspondent voorpubliceert uit de roman Hoe ik talent voor het leven kreeg

Wie dit jaar het nieuws heeft gevolgd, kon er niet omheen: de vluchtelingencrisis. Maar wat in alle paniek weleens vergeten werd: ook in de jaren negentig zaten de asielzoekerscentra vol. Op bepaalde momenten zelfs voller dan nu.

Schrijver en dichter Rodaan Al Galidi verbleef ook jarenlang in dergelijke asielzoekerscentra. Hij schreef er een roman over, die zich afspeelt in de Nederlandse asielzoekerscentra van de jaren negentig en nul. De roman, getiteld Hoe ik talent voor het leven kreeg, verschijnt 14 januari en is een absolute aanrader.

Zodanig dat ik Al Galidi vroeg of we tijdens de kerstvakantie zeven fragmenten uit zijn roman mochten publiceren.

Waarom een journalistiek medium uit een roman voorpubliceert? Omdat de roman uit het leven gegrepen is. Uit het leven van de schrijver én uit de levens van duizenden anderen die hetzelfde meemaakten.

Zelf zegt Al Galidi er dit over: ‘Dit verhaal zat me dwars. Erover schrijven lukte nooit goed, zelfs er openhartig over spreken vond ik moeilijk. Ook jaren later kon ik het er niet echt over hebben. Ik wilde verder. Ik begon het onderwerp te mijden, om niet weer meegesleurd te worden door herinneringen aan toen.’

Is de roman dan autobiografisch? Al Galidi: ‘De verteller in dit boek ben ik niet zelf. Het is iemand die ik Semmier Kariem heb genoemd. Zo kon ik de schrijver blijven, zonder hoofdpersoon te zijn. Misschien zal mij gevraagd worden of dit mijn verhaal is. Dan zeg ik: nee. Maar als mij gevraagd wordt: Is dit ook jouw verhaal? zeg ik volmondig: ja.’

Soms is fictie de beste manier om een verhaal te vertellen. Omdat het anders vergeten wordt.

Een gewaagde voorspelling tot slot: ooit komt er een dag dat we met schaamrood op de kaken terugdenken aan deze decennia. Omdat we de Middellandse Zee tot een massagraf lieten uitgroeien. En om de door Al Galidi weergaloos neergezette realiteit van de Nederlandse asielzoekerscentra in de jaren negentig en nul.

Een realiteit die soms van zoveel wanhoop getuigt dat het doet denken aan de Schipholbrand, die tien jaar geleden aan elf uitgeprocedeerde asielzoekers het leven kostte. Maar die tegelijk is opgetekend met een tragikomische lichtheid van een man met - de titel zegt het al - talent voor het leven.

Ik citeer Al Galidi nog eenmaal: ‘Dit boek is fictie voor iemand die het niet kan geloven, maar non-fictie voor iemand die ervoor openstaat. Of nee, laat dit boek non-fictie zijn, zodat de wereld waarin ik jarenlang heb moeten verblijven, verandert van fictie in non-fictie.’

Rodaan Al Galidi presenteert zijn roman tijdens het festival Winternachten, op zaterdagavond 15 januari in Theater aan het Spui in Den Haag.