Wie helpt me mee beter inzicht te krijgen in de kansen op een groener en socialer Europa?

Het staat er echt. Zwart-op-wit in het gemeenschappelijk standpunt van de EU-landen over wapenexport: de lidstaten hebben de verplichting te toetsen of landen waar ze wapens aan leveren de mensenrechten eerbiedigen en het internationaal humanitair recht naleven.

Dat alles kan niet verhinderen dat EU-landen heel wat dictatoriale regimes van militaire technologie voorzien. Neem België, dat in 2014 voor honderden miljoenen euro’s aan vuurwapens en munitie naar Saoedi-Arabië uitvoerde, hoofdzakelijk afkomstig van wapenfabrikant FN Herstal. Na de executie van 47 mensen, onder wie een belangrijke sjiitische leider, kwam de discussie op gang of die leveranties wel zo wijs zijn. Maar de Waalse minister-president Paul Magnette bezwoer dat ze aan ‘extreem strenge procedures’ onderworpen werden, dat het allemaal ‘Europese beslissingen’ waren en verdedigde het belang van de wapenbedrijven voor de werkgelegenheid in zijn regio.

Als EU-correspondent zie ik het als mijn opdracht dergelijke spanningen tussen mooie woorden over Europa en de vaak minder fraaie werkelijkheid bloot te leggen. Ook wil ik op zoek gaan naar verklaringen voor die diepe kloof én naar kansrijke initiatieven om die te dichten.

Sinds kort woon ik in België, dichter bij het Brusselse vuur. Een mooie kans om mijn EU-correspondentschap te verdiepen. Jullie hulp kan ik daarbij natuurlijk uitstekend gebruiken. Welke spelers in de wereld van de Europese instellingen moet ik volgen? Welke bronnen moet ik leren kennen? Welke belangrijke thema’s heb ik tot nu toe laten liggen en verdienen hoognodig aandacht?

Mijn dossiers de komende tijd

Ik weet het: de Europese thema’s die op dit moment alle aandacht opslokken, zijn de vluchtelingencrisis, migratie, terrorisme en (iets verder op de achtergrond) de niet-aflatende Griekse crisis. Die onderwerpen kan en zal De Correspondent natuurlijk niet links laten liggen.

Maar zelf heb ik vooral het verlangen om me vast te bijten in een kwestie die in mijn ogen voor de toekomst van het continent minstens zo belangrijk is: de ‘vergroening van Europa.’ De Europese Unie heeft de ambitie de omslag te maken naar een duurzame, circulaire economie die draait op groene energie en grondstoffen hergebruikt in plaats van ze weg te gooien. Maar wat doet de unie echt om mens en milieu te beschermen en de economie te vergroenen?

De volgende dossiers ga ik daarvoor zeker volgen.

De Energie Unie. De Europese Commissie klopt zich op de borst dat het de EU leidt naar een duurzame energievoorziening, met veel minder uitstoot van broeikasgassen en een veel geringere afhankelijkheid van energieleveranciers uit landen waar we liever niet aan zijn overgeleverd, zoals Rusland. Intussen wil Duitsland de capaciteit van Nordstream - de pijplijn door de Baltische zee die het gas rechtstreeks van Rusland naar Duitsland brengt - verdubbelen. Een van de partners in Nordstream: de Nederlandse Gasunie. Nederland heeft de ambitie de gasrotonde van Noordwest-Europa te worden. En Russisch gas speelt in die plannen een hoofdrol.

Nederland heeft de ambitie de gasrotonde van Noordwest-Europa te worden. En Russisch gas speelt in die plannen een hoofdrol

De Nordstream-plannen zorgen bovendien voor grote verdeeldheid tussen de Europese landen. Een spannende zaak om in de komende periode op de voet te volgen: de strubbelingen rond de verwezenlijking van de Energie Unie.

De circulaire economie. Onlangs presenteerde de Europese Commissie haar langverwachte plan. In de komende periode zullen het Europees Parlement en de milieuministers van de lidstaten proberen de plannen in de door hen gewenste richting bij te stellen. Op dit machtsspel tussen Commissie, Parlement en lidstaten wil ik van zo dichtbij mogelijk zicht krijgen.

De natuur. In het streven af te komen van overbodige, inefficiënte of dure Brusselse regelgeving heeft de Europese Commissie ook het natuurbeleid tegen het licht gehouden. In het komende halfjaar zal duidelijk worden of en hoe Europa dit beleid gaat aanpassen. Natuurorganisaties vinden de huidige regelgeving in grote lijnen uitstekend, boeren klagen dat ze er veel last van hebben. Sommige landen bezweren dat er aan de huidige regels niet gemorreld moet worden, andere pleiten vurig voor ruimte voor economische ontwikkelingen. Wie wint de strijd?

De auto’s. In de nasleep van het Volkswagenschandaal is een hevig politiek gevecht losgebarsten over de uitstoottesten van auto’s en de normen waaraan die moeten voldoen. Binnen het Europees Parlement heerst grote onvrede over een principebesluit dat de normen voor stikstofoxiden sterk versoepelt. De lobby van de auto-industrie, machtige autominnende landen als Duitsland en de milieubeweging zullen in de komende periode een felle strijd voeren om hun zin te krijgen.

De emissiehandel. De Europese Commissie beschouwt het ETS (Emission Trade System) als de hoeksteen van het beleid om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan en de opwarming van de aarde een halt toe te roepen. Het idee van ETS is dat een in tijd krimpende hoeveelheid emissierechten verhandelbaar is op de markt, zodat de bedrijven steeds meer zullen moeten betalen voor hun uitstoot en dus een financiële prikkel hebben om die in te perken. In de praktijk waren er evenwel in de afgelopen jaren te veel rechten op de markt en is de prijs enorm gedaald. Ook waren belangrijke vervuilende sectoren zoals de landbouw nog niet opgenomen in het systeem. Er ligt nu een herziening van het ETS op tafel die de gaten moet dichten. Maar de lobby van de grote energieslurpers als de staalindustrie tegen een in hun ogen te laag plafond en te hoge prijs is sterk. Nederland, dit halfjaar voorzitter van de Europese Unie, hoopt op dit dossier ‘concrete vooruitgang’ te boeken. Zal het daarin slagen?

Volg en bestook me

Tips voor bronnen die licht kunnen werpen op deze thema’s zijn meer dan welkom. Suggesties voor andere kwesties waar ik mij met voorrang in moet verdiepen eveneens.

Van mijn vorderingen hoop ik in de komende periode verslag te doen in kleine en grote stukken. Als je op de hoogte wilt blijven, meld je dan aan voor mijn nieuwsbrief. Die zal minimaal eens in de twee weken verschijnen. In mijn nieuwsbrief vind je de links naar mijn nieuwe stukken en zal ik beknopt verslag doen van mooie ontmoetingen en verrassende gebeurtenissen, van rijpende inzichten en rijzende vragen op mijn verkenningstocht door de Brusselse krochten en in mijn nieuwe thuisland België. Ook wil ik wijzen op boeiende stukken in andere media waar ik onderweg op stuit.

Fijn als jullie me willen volgen en me bestoken met suggesties!

Meer over de kloof tussen droom en werkelijkheid: