Update

Moet de leerling altijd centraal staan? Misschien wel niet

Johannes Visser
Correspondent Onderwijs
Leerlingen van het Zaanlands Lyceum, die Johannes heeft gesproken voor zijn serie. Foto's: Renate Beense (voor De Correspondent)

‘Het kind centraal’: het klinkt als een voor de hand liggende onderwijswens, maar zulk maatwerk heeft ook een keerzijde. Historicus Bram Mellink zal in een reeks verhalen het maatwerkdebat van context proberen te voorzien.

De afgelopen maanden schreef ik over aandacht voor ‘bijzondere’ leerlingen op een doodgewone school.

Meer dan eens reageerde mijn eindredacteur met: maar welk punt wil je maken?

Ieder verhaal was een illustratie van een groter punt dat ik wilde maken: er verandert veel in het onderwijs en er is steeds meer aandacht voor verschillen tussen leerlingen. Zat een leerling in mijn schooltijd in de eerste klas, nu kan het voorkomen dat hij in een 1 technasium-plusklas zit, Engels op ‘advanced’ niveau volgt, er een dyslexieverklaring in zijn tas zit en hij een stoornis in het autistisch spectrum heeft.

Er verandert veel in het onderwijs en er is steeds meer aandacht voor verschillen tussen leerlingen

Maar in het klaslokaal blijkt het verdomd lastig om in een lesuur aandacht te hebben voor al die verschillende leerlingen. Het is goed dat 34 leerlingen met autisme de kans krijgen om in het reguliere onderwijs een diploma te halen, en natuurlijk gun ik de negentig allerslimste leerlingen op mijn school de extra uitdaging, maar er is ook een keerzijde: in mijn eerste klas zitten die gelabeld zijn, en daar moet ik rekening mee houden. daarover dat de leerling nog steeds als een theekopje door de onderwijsfabriek wordt gehaald, maar dat van de docent wel wordt verwacht dat hij aan die lopende band ieder kopje een uniek oortje aanmeet, met de hand beschildert en zelf glazuurt. Wat kunnen we van docenten verwachten?

Om het maatwerkdebat van meer context te voorzien, heb ik historicus (1985) gevraagd een reeks artikelen te schrijven, waar ik steeds op zal reageren. Mellink promoveerde in 2013 aan de Universiteit van Amsterdam op de opkomst van de geïndividualiseerde samenleving in Nederland sinds 1945. In zijn proefschrift laat hij zien hoe het ideaal van zelfontplooiing is ontaard in groepsdwang. Jezelf zijn is volgens Mellink de norm geworden en wie van die norm afwijkt – de moslim, de orthodoxe christen, het kind met het rugzakje – moet bekeerd worden. Want: iedereen moet worden zoals wij. Volg Mellinks reeks vanaf maandag en praat mee!

Meer van Mellink:

Meer van mij: