Bernie Sanders bewijst: ideeën kunnen het winnen van spindoctors
In Engeland heb je de TheApostles, een geheimzinnig studentengenootschap aan de Universiteit van Cambridge met beroemde alumni als John Maynard Keynes, Bertrand Russell en Ludwig Wittgenstein.
In de VS heb je The Order of Skull and Bones, een nog exclusiever genootschap aan de Universiteit van Yale met machtige alumni als de oud-presidenten Bush (senior én junior) en de invloedrijke conservatief William F. Buckley.
In Nederland heb je de BKB Academie.
Mocht je hier nog nooit van hebben gehoord, geen zorgen. Je kent de alumni vast en zeker. Van Thierry Baudet tot Sywert van Lienden tot Alexander Klöpping: zo’n beetje iedere jongere die mag aanschuiven bij De Wereld Draait Door is alumnus van de BKB Academie, in 2000 opgericht door het campagnebureau BKB.
‘De ins en outs van (politiek) campagnevoeren’ – daar gaat het over aan de Academie. Zo vertelde de student Amerikanistiek Iris Bos deze week nog aan de NOS over de ervaringen die haar klas opdoet tijdens de verkiezingen in de VS. Sommige jaargenoten voeren campagne voor Donald Trump, anderen voor Bernie Sanders. Zelf hoopt Bos dat Hillary Clinton wint, maar erg veel maakt het haar ook weer niet uit, zo noteert de verslaggever. ‘Het gaat me vooral om de ervaringen. Die zijn zo waardevol en zo fantastisch.’
Waar het onderwijs eens werd gezien als een middel om de tijdgeest te vormen, is het nu een middel om je aan die tijdgeest aan te passen.
Sommige studenten vinden het aanvankelijk nog moeilijk om hun idealen even opzij te schuiven, vertelde oprichter Erik van Bruggen een paar jaar geleden aan Elsevier. Er wordt ze bijvoorbeeld opgedragen om campagne te voeren voor de Republikeinen, ook als ze weinig voelen voor de xenofobe en seksistische ideeën van die partij. Maar, zo luidt de BKB-filosofie, je kunt juist heel veel leren van andermans campagnes.
In een profiel van Van Bruggen in de Volkskrant werd diens ‘trendgevoeligheid’ benadrukt. De man die campagne voerde voor Wim Kok en Wouter Bos heeft het ‘talent om mee te bewegen met de tijdgeest’, aldus een jeugdvriend. En dat is precies wat de jonge BKB’ers moeten leren. Waar het onderwijs eens werd gezien als een middel om de tijdgeest te vormen, is het nu een middel om je aan die tijdgeest aan te passen.
Begrijp me niet verkeerd: BKB is geen sinistere, geldbeluste club die door louter opportunisten wordt bevolkt. Het is ook geen links elitair genootschap, maar juist verrassend divers. De Academie heeft bovendien heel wat sympathieke of zelfs briljante idealisten en ideeën voortgebracht (misschien is dit de plek waar ik moet noemen dat ook De Correspondent-oprichter Ernst-Jan Pfauth alumnus is). Ik heb zelf met plezier een paar lezingen gegeven op evenementen die door BKB werden georganiseerd.
Toch staat het campagnebureau voor mij ook symbool voor een bepaalde leegte. Het is de leegte van Wim Kok, die zijn ideologische veren afschudde. Het is de leegte van ‘draaikont’ Wouter Bos, die werd afgemaakt door spindoctor Jack de Vries (inmiddels docent bij BKB en in te huren voor ‘alles wat nodig is om te overleven in de mediacratie’). Het is de leegte van Kay van de Linde, vaste gast bij BKB en oud-spindoctor van de meest inhoudsloze politica in de Nederlandse geschiedenis: Rita Verdonk.
Toen ik op Twitter een kritische noot plaatste bij de studente die het vooral om de ‘ervaringen’ leek te gaan, waren (oud-)BKB’ers er als de kippen bij om te zeggen dat de BKB-jongeren juist barsten van idealisme en gewoon nog wat praktische vaardigheden willen opdoen. Toegegeven, het was een ‘onhandige quote’ geweest van die studente. Maar de NOS had het citaat natuurlijk niet zomaar als afsluiter neergezet – weer een lesje beeldvorming.
Ik geloof het ook wel. Natuurlijk doet de vorm ertoe. Een ideaal is waardeloos als je geen idee hebt hoe je het moet verkondigen. Maar mijn punt is: vorm en inhoud zijn niet zomaar van elkaar te scheiden.
Wie geobsedeerd raakt met peilingen en focusgroepen wordt al snel een verdediger van de status quo. Zo’n campagnedier wil mensen blijven voeden met wat ze toch al vinden. En het ontbreekt Nederland niet aan politici of jongeren met talent om campagne te voeren. Waar het aan ontbreekt, acht jaar na de crisis, is iets om überhaupt de straten voor op te gaan – zo’n groot verhaal dat volgens de BKB-top niet meer van deze tijd is.
Op BNR Nieuwsradio vertelde een jonge BKB’er dat hij Marco Rubio in een restaurantje had gezien. De Republikeinse kandidaat maakte een ‘rustige, gebalanceerde indruk’, maar was qua uitstraling wel ‘wat meer een lichtgewicht’, aldus de student die aan Ferry Mingelen deed denken. De belangrijkste les die de BKB’er had geleerd, was dat Amerikaanse politici het gesprek durven aangaan met de individuele kiezer, in tegenstelling tot Nederlandse politici.
Wat moeten we hiervan maken? Als de blik van deze student de toekomst is, dan brengt die nog meer van hetzelfde: PvdA’ers die rozen uitdelen en voor de camera net doen alsof ze een authentiek gesprek voeren, journalisten die het spel belangrijker vinden dan wat er op het spel staat, politieke junkies die niets moeten hebben van de ideeën van Wilders - maar jongejonge, wat spint hij het weer briljant.
Of misschien heeft de BKB-filosofie haar beste tijd gehad. In Iowa en New Hampshire stemde respectievelijk 84 en 83 procent van de jongeren op iemand die volgens BKB-oprichter Erik van Bruggen een ‘volslagen ouderwets doorgeslagen linkse agenda’ heeft: Bernie Sanders. Op YouTube kun je een schitterend fragment vinden waarin de klungelige Sanders - zonder spindoctor, zonder autocue, zonder regie - een horde journalisten uitkaffert omdat ze niet over de echte problemen schrijven.
Ik hoop zo dat dát de toekomst is.
Lees verder:
Komt een land bij de dokter
Michelle van TongerlooAls straatarts ziet Michelle van Tongerloo dagelijks hoe ingewikkeld helpen is geworden. In haar boek Komt een land bij de dokter laat ze zien hoe het beter kan.
