Als je het op deze 7 manieren uitgeeft, maakt geld wél gelukkig

In 2011 had ik een goedbetaalde baan als hoofd digitaal bij NRC Handelsblad en mocht ik af en toe aanschuiven bij De Wereld Draait Door.

Als er iets goed voor je portemonnee is, dan is het wel een plekje naast Matthijs.

Voor je het weet stromen de uitnodigingen binnen om te komen spreken op bedrijfsevenementen. Want een bekend gezicht, daar houden de bezoekers van. Spreken is raar werk: met weinig moeite verdien je enorme hoeveelheden geld.

Hoewel ik eindeloos meer voldoening haal uit mijn huidige werk, refereren mijn vriendin en ik nog weleens aan 2011 als het ‘gouden jaar.’ Alles wat we wilden - vier keer per week uit eten, concerten, mooie reizen - konden we betalen. En dat deden we dus ook.

Met als gevolg dat er van het bescheiden fortuin geen cent meer over is.

Eerlijk gezegd geef ik mijn geld nog steeds zo uit. Bijna alles gaat op aan ervaringen. Af en toe voel ik me daar schuldig over. Kan ik het niet beter investeren in het terugdringen van mijn hypotheeklast? Of in iets wat geld laat ‘werken,’ zoals aandelen?

Gelukkiger worden door geld uit te geven

Maar uit een artikel dat drie bekende onderzoekers van vooraanstaande universiteiten schreven, blijkt tot mijn opluchting dat ik me niet schuldig hoef te voelen.

Sterker nog: wie geld uitgeeft aan ervaringen, wordt gelukkiger.

Alleen weet vrijwel niemand dat. In de woorden van de wetenschappers: ‘De meeste mensen kennen niet de wetenschappelijke basisfeiten over geluk en weten dus ook niet hoe ze het met geld kunnen verwerven.’

Daarom destilleerden ze uit decennia wetenschappelijk onderzoek zeven principes voor het gelukkig uitgeven van geld.

1. Ervaar, en ervaar veel!

Goed, terug naar dat schuldgevoel. Dat herken je vast.

Misschien wel omdat je weer te duur buiten de deur geluncht hebt. Of omdat je geld uitgeeft aan een luxe massage en dure hotelovernachtingen. Waarschijnlijk heb je het gevoel dat je beter kunt sparen voor een mooie auto.

Niet doen!

Naar een ervaring als een mooie stedentrip kun je toeleven én je kunt er nog heel lang aan terugdenken. En aan zowel voorpret als herinneringen ontlenen we veel levensgeluk

Je kunt je geld namelijk beter uitgeven aan ervaringen dan aan spullen. Een mooi object - bijvoorbeeld een luxe houten vloer - is een slechte investering als het op dagelijks geluk aankomt.

Aan zo’n vloer wen je namelijk snel. En als je ergens aan went, geef je er minder aandacht aan. Dan kan het ook geen bron van geluk meer zijn.

Ervaringen kunnen daarentegen nog jaren geluk opleveren.

Naar een ervaring als een mooie stedentrip kun je toeleven én je kunt er nog heel lang aan terugdenken. En aan zowel voorpret als herinneringen ontleen je veel levensgeluk.

Die ervaringen hoeven trouwens niet ontzettend groot te zijn. De drie wetenschappers adviseren om je juist over te geven aan frequente kleine luxe-uitspattingen. Als je geld uitgeeft voor geluk is frequentie namelijk belangrijker dan intensiteit.

Want hoe meer nieuwigheid, verrassing, onzekerheid en afwisseling, hoe minder vatbaar je bent voor gewenning.

Bovendien onderneem je ervaringen vaak met familie en vrienden. En niets maakt ons gelukkiger dan dat.

2. Sluit zo min mogelijk verzekeringen af

Uit onderzoek naar traumaverwerking blijkt dat we niet alleen snel aan positieve ervaringen wennen, maar ook aan negatieve. ‘Adaptief geluk’ heet dat. Alleen dat verwachten we niet. We overschatten onze kwetsbaarheid voor emotionele pijn.

Als je bijvoorbeeld een mooie vakantie boekt, kom je misschien in de verleiding om er ook een annuleringsverzekering bij af te sluiten. Val daar vooral niet voor.

Want vaak leggen we de schuld voor een negatieve gebeurtenis buiten onszelf. Denk maar aan de laatste keer dat je de trein miste. Toen lag het natuurlijk aan die open brug of je brakke fiets (en niet aan het feit dat je te laat was vertrokken).

Een ander beschermingsmechanisme tegen teleurstelling is de omdraaiing. ‘Jammer dat die vakantie niet doorgaat, maar nu heb ik wel lekker de tijd om eindelijk m’n huis eens te verven’.

Sluit dus zo min mogelijk betaalde verzekeringen en garanties af. De beste verzekering is immers je vermogen alles goed te praten.

3. Creëer onzekerheid, stel je aanschaf uit

Door creditcards en webshops is het tegenwoordig heel eenvoudig om éérst te consumeren en pas later te betalen.

Dat lijkt gemakkelijk, maar is eigenlijk zonde. Want als je een aanschaf even uitstelt, vermijd je onverstandige impulsaankopen én profiteer je van een gratis extra bron van geluk: voorpret. Uit onderzoek blijkt dat we vaak meer genot halen uit voorpret, dan uit de ervaring zelf.

Bovendien: als je een product niet direct kunt kopen, is het onzeker wanneer je het wél kunt aanschaffen. Die onzekerheid zorgt er weer voor dat je minder vatbaar bent voor gewenning.

4. Geef je geld aan anderen uit

Misschien verbaast dit principe je. Dat komt doordat we de neiging hebben te onderschatten hoe gelukkig we worden van geld aan anderen geven.

In 2008 vroeg een van de drie auteurs aan een representatieve groep Amerikanen hoe gelukkig ze zijn en hoeveel geld ze per maand uitgeven aan

1. rekeningen en vaste lasten,
2. cadeautjes voor henzelf,
3. cadeautjes voor anderen en
4. donaties aan goede doelen.

Wat bleek: de mensen die meer aan post 3 en 4 spendeerden, waren gelukkiger dan de mensen die geld vooral aan zichzelf uitgaven. Ongeacht hun inkomen! Dat komt doordat die uitgaven ons beeld over sociale relaties positief beïnvloeden en zo versterken. Toen studenten in een experiment uit 2008 een cadeau kregen van hun geliefde, vergrootte dat hun verwachtingen over een toekomstig huwelijk. Relaties zijn het allerbelangrijkst voor ons geluk, en dus een zeer verstandige investering.

5. Denk na over de dingen waar je normaal niet aan denkt

Droom je weleens van een tweede huis? Dan zie je vast veel groen en eindeloze zomeravonden voor je, in dat stekkie op het platteland. Maar denk je ook weleens aan loodgietersproblemen en de lange autoritten ernaartoe?

Doe dat vooral, want als je je best doet om op de nadelen van een aankoop te komen, maak je een betere afweging. Bedenk daarbij ook: wat merk ik in het dagelijks leven van mijn aankoop? Hoe profiteer ik er op een doodnormale ochtend van? Zo’n zomerhuisje of bijvoorbeeld een mooie cabriolet lijken fantastisch, maar vaak merk je er het grootste gedeelte van je leven niets van.

6. Vermijd vergelijkingssites

Op sites als Kieskeurig.nl, Consumentenbond.nl en Beslist.nl kun je producten onderling vergelijken. Probeer ze vooral te vermijden, want ze leiden je af van de essentie van je aankoop.

Stel, je wilt een auto kopen zodat je vrijer bent om te gaan waar je wilt. Grote kans dat je dan uren op vergelijkingssites rondsurft. Voor je het weet maak je je druk welk model betere massagestoelen heeft.

Resultaat: je geeft meer geld uit dan je van plan was, zonder dat het je oorspronkelijke doel dient. Want had je die ronddraaiende velgen nou echt nodig?

7. Wees een kuddedier

Grondig onderzoek doen naar aankopen is ook minder verstandig dan kijken hoe andere mensen de aankoop beleefd hebben. Want de beste voorspellende factor of je ergens van gaat genieten, is de mate waarin grote groepen dat vóór jou gedaan hebben.

Zo halen de onderzoekers een experiment aan waarbij vrouwen voor een speeddate-evenement twee type bronnen informatie hadden:

1. een foto en autobiografie van de mannen;
2. het cijfer dat andere vrouwen eerder aan de man hadden gegeven.

De groep die het cijfer als informatiebron had, voorspelde vooraf 50 procent nauwkeuriger welke vent ze leuk zouden vinden.

Dus je kunt op IMDb wel eindeloos details over een film doornemen, maar erop vertrouwen dat een film met een hoog cijfer jou ook kan bekoren, is slimmer.

En als je denkt dat het niet zo is, dat dachten de vrouwen van het date-experiment ook. De meerderheid verwachtte dat ze op basis van de foto en bio beter konden voorspellen. Niet dus.

Let dus op gewenning

Op basis van dit literatuuronderzoek zie ik een leven voor me met veel afwisselende ervaringen, waar je anderen op trakteert, zonder dat er een annuleringsverzekering aan te pas komt, en met weinig tijd voor onderzoek naar je aankopen. Verreweg de opvallendste bevinding vond ik hoe belangrijk het is om gewenning aan je aankopen te voorkomen.

Diezelfde gewenning is volgens de onderzoekers trouwens ook een valkuil voor rijke mensen. Zij kunnen zich namelijk makkelijk grootse ervaringen veroorloven. Luxe hotels, diners in sterrenrestaurants, kaartjes op de eerste rij bij Beyoncé.

En dat is een probleem. Want wie daaraan went, kan moeilijker genieten van de doodgewone dingen in het leven, zoals samenzijn met je familie en vrienden. Terwijl dát nou juist de ervaringen zijn waar we het gelukkigst van worden. Dus mocht je vermogend zijn, schrijven de wetenschappers, doe dan extra je best te genieten van het normale.

Als er ooit een nieuw ‘2011’ aanbreekt, zal ik daaraan denken.

Lees ook mijn boek