Deze docu toont je het leven van de belangrijkste onderhandelaar van onze tijd

Er zijn weinig mensen te bedenken die zo’n interessant leven hebben gehad als Richard Holbrooke.

De Amerikaanse topdiplomaat speelde hoofdrollen in de geschiedenis van de oorlog in Vietnam, de oorlog in voormalig Joegoslavië, de oorlog in Kosovo én de oorlog in Afghanistan. En o ja, hij was ook Amerikaans ambassadeur in Duitsland (op een cruciaal moment, vlak na de hereniging van oost en west) en voor de Verenigde Naties (waar hij hiv/aids op de agenda zette).

De grootste prestatie uit zijn carrière was het Dayton Akkoord - de overeenkomst die een einde maakte aan de oorlog in voormalig Joegoslavië. Met onwaarschijnlijke onderhandelvaardigheden wist Holbrooke de neuzen van de Servische president Milosevic, de Bosnische president Alija Izetbegovic en de Kroatische president Franjo Tudman dezelfde kant op te krijgen.

Deze man deed wat iedereen onmogelijk achtte: hij bracht vrede op de Balkan.

Richard Holbrooke overleed eind 2010 - op weg naar een meeting met Obama - aan een gescheurde aorta. Hij was 69.

Onderhoudende gesprekken met wereldleiders

Holbrookes zoon David kende zijn vader op dat moment eigenlijk vooral uit het nieuws. Tijdens zijn jeugd was zijn vader veel op reis geweest en áls hij thuis was, wilde hij liever niet over werk praten.

In The Diplomat reist David Holbrooke daarom het levenswerk van zijn vader achterna. Hij wil een beter beeld van zijn vader krijgen, en erachter komen wat diens plek in de geschiedenis nu precies is.

Die zoektocht is soms een beetje plichtmatig (‘O kijk, hier in Kosovo is een bruine kroeg - ‘Tricky Dick’s’ - vernoemd naar mijn vader’), maar soms ook opzienbarend.

Met name de interviews die hij afneemt zijn prachtig, want als ‘de zoon van’ gaan er overal deuren open. Hillary en Bill Clinton, Madeleine Albright, David Petraeus, Al Gore, John Kerry. Een scala aan bekende journalisten. Maar ook: de huidige president van Bosnië, de president van Afghanistan, Kofi Annan. Allemaal praten ze graag op camera over Richard.

Het levert een beeld op van een man die onwaarschijnlijk gedreven, geliefd, briljant en grappig was. Maar die ook een bulldozer kon zijn, zo zelfverzekerd dat hij bijna arrogant werd, een oversized personality. Een oud-collega van hem zegt in de film: ‘Richard was een ongeleid projectiel, hij irriteerde mensen, hij stapte op ontzettend veel tenen. Maar hij had wel gelijk over een verbazingwekkende hoeveelheid dingen.’

Zonder diplomaten zijn we verloren

Het interessantste inzicht uit de film is eigenlijk heel simpel: zonder diplomatie geen vrede. Dat klinkt logisch, maar wordt lang niet altijd in praktijk gebracht.

Met name in Afghanistan zag Holbrooke wat er gebeurt als er te weinig aandacht voor diplomatie is. Hij trof er een enorm gat tussen de militaire inzet van de Amerikanen, en de diplomatieke. De militairen bepaalden in feite de politieke strategie. En dat, zo zegt Holbrooke op een van zijn zelf opgenomen tapes, is uiteindelijk fataal.

Hij was er ten diepste van overtuigd dat er met de Taliban onderhandeld moet worden om vrede in Afghanistan te bereiken. Maar ja, Amerikanen onderhandelen niet graag met terroristen.

The Diplomat probeert diplomatie uit het verdomhoekje te halen - stoffig gebabbel, grijze muizen - en schetst hoe cruciaal, spannend en glamoureus het vak ook kan zijn. Dat was ook iets wat Holbrooke zelf belangrijk vond - van jongs af aan was hij zich bewust van zijn plaats in de geschiedenis. Hij liet een gigantisch archief na, van brieven, krantenknipsels en ingesproken bandjes, waarin hij zijn kijk op de wereld vastlegde.

Als je niet van documentaires houdt die op zijn Amerikaans overgoten zijn met een licht episch sausje, dan is deze film niks voor jou. Maar kun je de irritatie van zo’n sausje doorgaans wel van je afschudden, omwille van het razend interessante verhaal? Ga dan zeker kijken.

Vimeo

Wil je op de hoogte blijven van mijn artikelen? Als correspondent Conflict & Ontwikkeling ben ik op zoek naar manieren om de wereld een beetje beter te maken. Wil je weten wat ik zoal tegenkom op mijn zoektocht? In mijn tweewekelijkse nieuwsbrief tip ik je het beste wat ik lees, zie en hoor over mijn onderwerp. Schrijf je hier in voor mijn nieuwsbrief The Diplomat op het Movies That Matter-festival Het Movies that Matter-festival vindt plaats van 18 tot en met 26 maart 2016. In negen dagen worden in filmhuizen in Den Haag zo’n negentig films vertoond. Klik hier voor kaarten en programma Nog een mooie documentaire kijken? In een zelfgebouwd vliegtuigje streek documentairemaker Hubert Sauper neer in Zuid-Soedan. Het leidde tot de documentaire We Come As Friends, die hedendaags kolonialisme wel heel dichtbij brengt. Een aanbeveling, met een waarschuwing: van deze film lig je nog nachten wakker. Lees hier mijn aanbeveling terug Deze docu over de VN in Mali is ook de moeite De nieuwe documentaire van regisseur Robert Oey gaat over de Nederlandse bijdrage aan de vredesmissie in Mali. Het geeft een weergaloze inkijk in de tegenstellingen waar de missie mee te kampen heeft. Lees hier mijn aanbeveling terug