The Chosen Ones: in de val gelokt en niemand doet iets

Still uit de film The Chosen Ones van David Pablos

The Chosen Ones vertelt het verhaal van Sofia, een Mexicaans meisje dat verliefd wordt op Ulises. Een onschuldige tienerromance volgt. Samen naar het strand. Samen voor de eerste keer seks. Samen naar een barbecue bij de familie van Ulises in de tuin, waar zijn vader de verjaardagskaarsjes op een grote slagroomtaart uitblaast.

Het zijn in deze speelfilm meteen de laatste romantische beelden. De familie van Ulises leeft namelijk van meisjes die zij tot prostitutie dwingt.

Ulises en zijn broer moeten de meisjes aanleveren. Ook de veertienjarige Sofia ontkomt er niet aan: zij wordt in een hostel opgesloten en elke dag met een busje naar een bordeel gebracht. Sofia belandt in een wereld waarin iedereen weet wat er aan de hand is, maar niemand er iets aan doet.

Hoe kan het dat niemand ingrijpt? Alle meisjes in het bordeel zitten daar gedwongen, en iedereen weet het

De bordeelhoudster, die haar op zachte toon laat weten dat ‘ze’ Sofia’s moeder en broertje zullen vinden als ze probeert te vluchten.

De eerste klant, een oude man met een afgezakte slip, die de wezenloos voor zich uit starende Sofia op het bed gooit.

Alle volgende klanten.

De jongens die haar in de gaten houden bij de ingang van het bordeel. Ja, zelfs de buren en de mevrouw van het kleine supermarktje verderop.

Het is de grootste vraag die deze film opwerpt. Hoe kan het dat niemand ingrijpt? Alle meisjes in het bordeel zitten daar gedwongen, en iedereen weet het. En vooral: waarom nemen die klanten hun verantwoordelijkheid niet? Seks hebben met iemand die dat niet wil, dat is verkrachting. Verandert het feit dat je ervoor betaalt daar iets

Ondertussen kan Sofia geen kant op. Het is die beklemmende uitzichtloosheid die maakt dat je eigenlijk niet verder wilt kijken. Je doet het toch en blijft hopen op die ene verlossende scène, die ene verlossende zin. Een even onbehaaglijke als indrukwekkende film, niet in de laatste plaats door de acteerprestaties van de hoofdpersonen, die je geen moment het idee geven dat je naar een gespeelde werkelijkheid kijkt.

The Chosen Ones is op 20, 25 en 26 maart te zien op het Movies that Matter-festival. Op 25 maart ga ik na de film, tijdens een Q&A-sessie, in gesprek met regisseur David Pablos en Monique van ‘t Hek van hulporganisatie Plan Nederland.

Much Loved: gehaaide vrouwen zonder rechten

Still uit de film Much Loved van Nabil Ayouch.

In de Marokkaanse speelfilm Much Loved is geen sprake van gedwongen prostitutie. We volgen vier onafscheidelijke prostituees in Marrakesh, een stad met een illegale Marrakesh trekt vooral rijke Saoedi’s, die in Marrakesh hun geld komen stukslaan.

De film is een aaneenschakeling van rauwe scènes. Zoals die waarin hoofdpersoon Noha in de taxi op weg naar huis lachend een bloederig condoom uit haar vagina haalt met daarin de stapel bankbiljetten die zij na een feestje naar buiten smokkelde. Als hun vaste chauffeur na een grove grap zijn wenkbrauwen optrekt, reageert ze: ‘Wat? Moet een hoer in proza spreken?’

Gehard zijn ze. En gewiekst: het draait allemaal om geld.

Zo kan het dat Noha zich in de ene scène op een ruig feest achterlangs laat nemen, en in de volgende met djellaba en hoofddoek bij haar familie op bezoek gaat

Geld dat de kloof tussen de sekswerkers en hun omgeving alleen maar verder vergroot. Bijvoorbeeld voor Noha, die met haar prostitutieverdiensten haar familie onderhoudt. Familie die in dezelfde stad, maar in een totaal andere wereld leeft. Zo kan het dat Noha zich in de ene scène op een ruig feest achterlangs laat nemen, en in de volgende met djellaba en hoofddoek bij haar familie op bezoek gaat. Haar familie neemt het geld aan, maar wijst Noha daarna de deur omdat de buren over haar roddelen.

Pijnlijk duidelijk wordt de kwetsbare positie van sekswerkers in een land waar prostitutie verboden is als Noha zich op het politiebureau moet verantwoorden. Een van de twee agenten vraagt zijn collega de kamer te verlaten en verkracht Noha. Zij ondergaat het in stilte: ze kan toch nergens heen. Het zijn dit soort situaties die Amnesty International er in de zomer van 2015 toe brachten om te pleiten voor het

De vele feestjes met drank, drugs en danseressen zorgen soms voor wat herhaling. Ook zijn de verhaallijnen misschien meer functioneel dan diepgaand. Zo passeren ‘toevallig’ vijf verschillende types prostituees de revue: de escort, de transseksueel, de lesbienne, de minderjarige en het plattelandsmeisje.

Toch krijg je op deze manier wel inzicht in een wereld die voor veel mensen totaal onbekend is. Bovendien zijn ook hier de acteerprestaties van de hoofdpersonen indrukwekkend. De film werd in Marokko en Loubna Abidar, de actrice die Noha speelde, vluchtte eind 2015 naar Frankrijk. De directe aanleiding: in Casablanca was ze vanwege haar rol in de aangevallen.

Much Loved is geen Movies That Matter-film, maar draait deze week nog wel in een aantal Nederlandse bioscopen.

Hooligan Sparrow: strijd voor sekswerkersrechten in China

Still uit de film Hooligan Sparrow van Nanfu Wang

In deze documentaire volgt filmmaakster Nanfu Wang de Chinese vrouwenrechtenactiviste Ye Haiyan. Haiyan, bijnaam Sparrow, staat bekend om haar spraakmakende acties.

Zo plaatste ze meerdere keren naaktfoto’s van zichzelf op internet en bood ze in een bordeel gratis seks aan om de deplorabele werkomstandigheden van prostituees aan de kaak te stellen.

De film volgt Sparrow en een aantal mede-activisten na een protest in de Zuid-Chinese provincie Hainan. Met het protest oefenden ze druk uit op de autoriteiten om een schoolhoofd te vervolgen voor verkrachting. Hij had zes schoolmeisjes in een hotelkamer opgesloten en samen met een andere man seks met hen gehad.

Het probleem: het schoolhoofd dreigt te worden vervolgd voor prostitutie in plaats van voor verkrachting. Het gerucht gaat namelijk dat de meisjes zijn betaald voor de

Sparrow belt de politie. Die arresteert niet de bordeelhouders, maar Sparrow zelf

Sparrow wordt continu dwarsgezeten door de autoriteiten. Hoe ongrijpbaar de macht is waartegen zij vecht, blijkt als een dag na de protesten in Hainan ineens een groep bordeelhouders bij haar op de stoep staat. De bordeelhouders hebben een onduidelijk verhaal, maar ze proberen agressief Sparrows huis binnen te dringen. Sparrow belt de politie.

Die komt, en arresteert vervolgens niet de bordeelhouders, maar Sparrow zelf.

Sparrow en haar medeactivisten zien hierin bevestiging dat de bordeelhouders op Sparrow zijn afgestuurd als vergelding voor de protesten in Hainan. Sparrow wordt zonder proces bijna twee weken gevangen genomen. Haar dertienjarige dochter, die tegelijkertijd aandoet als een jong meisje en een volwassen vrouw, maakt tijdens Sparrows afwezigheid stoicijns haar huiswerk.

Wat drijft Sparrow? Met die vraag blijf je na het kijken van deze documentaire wel een beetje zitten. Dat neemt niet weg dat de film inzicht geeft in het leven van iemand die zichzelf wegcijfert, in een poging het leven van anderen te verbeteren. Het verbeeldt de moed, de onverschrokkenheid en het doorzettingsvermogen dat daar voor nodig is. Zeker in een land als China.

Hooligan Sparrow draait op 19, 21, 22 en 24 maart 2016 op het Movies that Matter-festival. Op 22 maart ga ik na de film in gesprek met regisseuse Nanfu Wang en de Chinese mensenrechtenadvocaat Teng Biao. Met hem spreek ik onder andere over de situatie van Sparrows medeactiviste en mensenrechtenadvocate Wang Yu, die sinds de zomer van 2015 zonder proces gevangenzit.

Lees ook:

Deze docu toont je het leven van de belangrijkste onderhandelaar van onze tijd In Den Haag begint vrijdag het Movies That Matter-festival. Tip: ga naar The Diplomat, een film over het leven van de Amerikaanse topdiplomaat Richard Holbrooke. Die bewijst dat diplomatie op hoog niveau allesbehalve saai is. Lees hier de aanbeveling van Maite Vermeulen terug Wat een vuilnisman en een prostituee (niet) gemeen hebben Vorige week vroeg ik jullie mee te denken of prostitutie ooit een normaal beroep kan worden. Hier een overzicht van jullie reacties en de mensen die zich meldden. Plus wat ik daarmee wil doen in toekomstige stukken. Lees het verhaal hier terug