Hier verzamelen we de beste analyses van de aanslagen in Brussel

‘Als dagelijks medicijn tegen de waan van de dag gaan onze verhalen zelden tot nooit over het nieuws van de dag zelf. Maar in sommige gevallen is dat nieuws dusdanig schokkend en overheersend, dat het ongepast voelt om aandacht te vragen voor verhalen die daar niets mee te maken hebben.’

Met deze alinea openden we na de aanslagen in Parijs afgelopen november onze dagelijkse nieuwsbrief. We besloten die dag geen artikelen te publiceren die geen verband hielden met de gebeurtenissen.

Helaas konden we deze mail vandaag weer uit de kast trekken, nu een serie aanslagen het openbare leven in de hoofdstad van België heeft platgelegd.

Voor een medium dat zich tot taak stelt de wereld van context voorzien, is dit nieuws vrijwel niet te verslaan. Want voor een goed begrip van de context is tijd nodig, precies wat in the heat of the moment het minst voorradig is.

We kunnen ook wel een liveblog beginnen, maar liever verwijzen we naar al die plekken waar collega-journalisten dat al uitstekend doen:

• Het VTM-liveblog heeft veel audiovisueel materiaal voorhanden..
• Het liveblog van Reddit agreggeert het beste van het web (tip van een lid)
• En ook The Guardian slaagt er uitstekend in het overzicht te bewaren.
• Ten slotte: Het Laatste Nieuws zette een aantal wijdverbreide misverstanden recht, die in de uren na de aanslag de ronde deden.

Handboek voor nieuwsconsumenten

Nu schreven we in de afgelopen jaren al veel stukken over Islamitische Staat en terrorisme. Maar het publiceren van een snelle analyse over wat er vanmorgen gebeurd is voelt voorlopig nog wat voorbarig. Liever huldigen we dus het adagium van Beethoven: ‘Verbreek de stilte niet tot je haar kunt verbeteren.’

We publiceren in ieder geval tot morgenochtend geen artikelen over andere onderwerpen dan Brussel en versturen morgenochtend een gewijzigde nieuwsbrief aan onze leden.

Want op een dag als deze overheerst vooral verwarring. En dan is de verleiding groot om maar wat te roepen. Daarom houden we ons ook als makers vandaag aan dit handboek voor nieuwsconsumenten:

En Istanbul dan?

Op onze redactie is vandaag ook veel gesproken over de vraag of dit geen selectieve verontwaardiging is. Want vorige week was Istanbul een doelwit van een aanslag. Niet lang daarvoor Ankara. En gisteravond werd de militaire missie van de EU in Mali nog onder vuur genomen.

Toen publiceerden we rustig door, over allerhande onderwerpen.

Het zijn inderdaad tijden waarin bijna elke dag wel iets gebeurt als vandaag in Brussel. Onze verontwaardiging over aanslagen elders is even groot, maar we willen de menselijke neiging om nieuws dichtbij zwaarder te wegen dan nieuws verder weg toch niet helemaal wegdrukken.

De leedcompetitie die na elk grootschalig incident van start gaat, lijkt dan ook weinig vruchtbaar.

Want waar begin je en waar houd je op? Ook verontwaardiging over selectieve verontwaardiging leidt af van het feit dat het in Brussel noch in Mali noch in Istanbul, echt veilig is. En dat het dat voorlopig ook niet zal worden.

Of, zoals een Facebookvriend op zijn tijdlijn schreef:

‘De Belg treurt, de Fransman herkent haar verdriet, de Nederlander is weer eens solidair en verontwaardigd, de moslims nemen automatisch afstand, de Turk is geïrriteerd vanwege selectieve verontwaardiging, de Koerd houdt de Turk een spiegel voor en wijst haar op burgerslachtoffers in Zuidoost-Turkije en zo gaat het nog wel even door... Vermoeiend, zo’n Facebookwall... ‪#‎RIP‬'

Volg deze kenners om op de hoogte te blijven

• De jonge (1991) verslaggever Ben Taub van The New Yorker maakt al enkele maanden grote indruk met zijn stukken over jihad in Europa en houdt zijn volgers op Twitter goed op de hoogte.
• Jihadspecialist Pieter van Ostayen is een onmisbare bron, ook op Twitter.
• Veiligheidsanalist Michael Horowitz houdt als een waakhond al het nieuws over de aanslagen in de gaten en probeert daarbij geruchten van feiten te onderscheiden.
• Journalist Kristof Clerx is dé kenner van de Belgische inlichtingen-en veiligheidsdiensten.
• Journalist Joshua Hersh geeft in een serie tweets zijn observaties, op basis van zijn bezoek aan Brussel vorig jaar. Kernzin: ‘Dit is The Wire, niet Homeland.’

Analyses & reportages

Lees om te beginnen deze ruwe impressie van de ochtend van de aanslagen:

Hadden de Belgen dit kunnen zien aankomen?

Een andere vraag: was het een wraakactie, na de arrestatie van Salah Abdeslam?

En: wat maakte België nu zo’n logisch doelwit?

En: wat hoopt IS, dat de aanslagen intussen heeft geclaimd, hier eigenlijk mee te bereiken?

Ten slotte: moeten we deze aanslagen - hoe bitter ook - nu accepteren of kunnen we ze toch voorkomen?

En: hoe praat je eigenlijk met je kinderen over terrorisme?

Wat wij er eerder over publiceerden

Ons dossier over IS