Waarom De Correspondent in juli roze kleurt

De komende maand kleurt De Correspondent roze. Nu zijn we dat volgens sommigen altijd al - de hoofdkleur op ons platform wordt weleens als pastelroze omschreven.

Maar ik bedoel natuurlijk dat we in de maand juli veel aandacht zullen besteden aan de vraag hoe het er nu eigenlijk voor staat met homo’s in het Westen - of, inclusiever en modieuzer geformuleerd: LHBTQIA’ers.

Met gastcorrespondenten Simone van Saarloos en Laurens Buijs hebben we een themaredactie gevormd die van 1 tot en met 23 juli iedere dag met een nieuw stuk zal komen.

Waarom dit thema?

De gruwelijke schietpartij in een gay club, onlangs in Orlando, liet zien: veilig is het zeker nog lang niet altijd en overal. Ook in het Westen niet.

Tegelijk heeft de emancipatiebeweging de afgelopen jaren succes na succes geboekt, met als hoogtepunt de openstelling van het huwelijk voor mensen van hetzelfde geslacht in de Verenigde Staten, deze week een jaar geleden bekrachtigd door het Hooggerechtshof.

Dat roept vragen op als deze: waar staat de homobeweging nu precies, een kleine vijftig jaar na de Stonewall Riots? Is het nog wel één beweging, en hoe ziet die er dan uit? Of zou homo-emancipatie een zaak van iedereen moeten zijn?

We willen kortom samen op zoek gaan naar hoe de homoagenda er de komende jaren moet uitzien. Zoals altijd op De Correspondent begon deze zoektocht met een vraag, gericht aan onze lezers:

Met de tientallen reacties die deze oproep opleverde gingen we aan de slag. De resultaten krijgen jullie de komende weken in allerlei stukken te zien.

Maar, wacht eens even:

Waarom over homo’s in het Westen?

Je kunt natuurlijk zeggen: besteed liever aandacht aan al die plaatsen waar de homo-emancipatie nog maar in de kinderschoenen staat. Zoals Istanbul, waar de politie dit weekend nog traangas inzette tegen homoactivisten die een Gay Pride wilden organiseren.

Maar zo’n benadering suggereert dat iets pas onze aandacht waard is als er zich ergens een ramp voordoet.

De keerzijde van acceptatie is vanzelfsprekendheid, en gebrek aan interesse in elkaar

Nu zou je dat op zich ook vooruitgang kunnen noemen. Het betekent dat het relatief goed gaat, in onze streken. Zeker als je dat afzet tegen de rest van de wereld.

Maar de keerzijde van acceptatie is vanzelfsprekendheid, en het daarmee zo gauw gepaard gaande gebrek aan interesse in elkaar.

Want wat weten hetero’s en homo’s nu eigenlijk van elkaar? Een halve eeuw nadat de emancipatiestrijd begon, leven ze vaak de facto nog gescheiden levens in gescheiden werelden.

Bij De Correspondent proberen we het alledaagse tot nieuws te promoveren. Want, zo staat in ons manifest te lezen, wat elke dag gebeurt, is in feite veel belangrijker dan de uitzonderingen die doorgaans het nieuws halen. Tegenover elke aanslag staan wel vijftig huwelijken. En tegenover ieder incident in het uitgaansleven wel honderd ‘roze’ baby’s.

Nu Amsterdam zich volgende maand weer eens tot homohoofdstad van Europa zal kronen, diende zich een uitstekende aanleiding aan om het juist eens over de homobeweging in dit deel van de wereld te hebben.

Dit kun je van onze roze maand verwachten:

Week 1: Waar hebben we het eigenlijk over?

In deze week willen we een aantal basale vragen aan de orde stellen. Waar waren bijvoorbeeld de lesbiennes in de homobeweging? Is heteroseksualiteit ook in het dierenrijk de norm, of zit dat toch anders? Is seks iets wat je doet, of wat je bent? En waar staan al die letters in LHBTQIA eigenlijk precies voor? We faciliteren ook een rondetafelgesprek over dit onderwerp.

Week 2: Pride & Prejudice

In deze week onderzoeken we de verschillende vooroordelen en stereotypes die er bestaan. Allerlei beelden passeren de revue: het wilde nachtleven, homogezinnen, de digitale homoman maar ook transseksuelen in tv-programma’s. Wat zegt de beeldvorming over homo’s over de werkelijkheid?

Week 3: De nieuwe agenda

Ten slotte stellen we de vraag: hoe zou een nieuwe emancipatieagenda eruit kunnen zien, nu homo’s op straat kunnen zoenen, mogen trouwen en kinderen krijgen en hiv een chronische in plaats van dodelijke infectieziekte is geworden? Hoe ga je om met het feit dat een samenleving die uit verschillende culturen bestaat ook in verschillende snelheden emancipeert? Wat zijn de blinde vlekken van de homobeweging zelf, en hoe kunnen we die in het vizier krijgen?

In de weekends tussen de weken in zal correspondent Lex Bohlmeijer homoactivisten van drie verschillende generaties interviewen en zal correspondent Nina Polak cruciale essays uit de internationale homobeweging inleiden en selecteren.

Wat hopen we zo te bereiken? Dat we iets dat - gelukkig! - in dit deel van de wereld steeds alledaagser en normaler begint te worden, opnieuw in beeld krijgen. Want, zoals president Barack Obama het onlangs nog slowjamde: love is love, en dat mag deze zomer best eens in het middelpunt van onze aandacht staan.

Misschien wel juist omdat het zo vanzelf spreekt.

Dan tot besluit: de roze olifant

Misschien ervaar jij tijdens het lezen wel wat wij tijdens het schrijven van deze tekst en het voorbereiden van deze ‘roze maand’ hadden. Een zeker ongemak, dat het jargon dat bij dit onderwerp hoort nu eenmaal met zich meebrengt.

Als je wilt bereiken dat homo-emancipatie een zaak voor iedereen wordt, waarom dan zoveel hokjes en vakjes?

Want als je wilt bereiken dat homo-emancipatie een zaak voor iedereen wordt, waarom dan zoveel hokjes en vakjes? En als je het beeld van homo-emancipatie als het streven van vrijgevochten seculiere, liberale witte mannen door nieuwe beelden wilt vervangen, waarom kies je dan voor een zo vaak gebruikt label als een ‘roze maand’? En, als je vaststelt dat begrippen als ‘homo’ of ‘hetero’ in feite veel te gefixeerd zijn, waarom gebruik je ze dan nog?

Misschien zit de oorzaak van het ongemak wel hierin: de woorden en symbolen die in zwangzijn, komen allemaal voort uit de eerste fase van de emancipatiestrijd. Neem bijvoorbeeld de kleur roze. Dat is in feite een kleur die afgeleid is van de roze driehoek die homo’s in concentratiekampen kregen opgespeld. Een geuzenteken.

In het begin van elke emancipatiebeweging is het nodig om onderscheid te maken. Herkenbaar te zijn, jezelf markeren. Daar kan het alleen niet bij blijven.

Je kunt je afvragen of de regenboog, de kleur ‘roze’ of termen als ‘gay’ en ‘queer’ met alle connotaties van dien intussen niet zelf een nieuw korset zijn geworden, waaruit de beweging zich moet bevrijden. Moet de ‘roze’ beweging minder roze worden, of de samenleving als geheel juist rozer kleuren?

Het zijn in feite precies vragen als deze die we met dit project aan de orde willen stellen. En waar we ook graag jullie bij betrekken. We kijken uit naar jullie bijdragen.

Maar voor we deze nieuwe woorden en beelden hebben gevonden, kiezen we ervoor de termen en beelden te gebruiken die iedereen kent. Want de grote Intersectionele LHBTQIA-maand, dat klinkt wel reuze inclusief, maar sluit in feite mensen buiten die geen idee hebben waar je het over hebt.