De Franse stad Marseille lijkt gesticht om als filmdecor te dienen. Het mediterrane licht dat over de baai valt, de basiliek die boven de huizen uittorent en de getto’s die midden in de stad liggen - de camera hoeft slechts te draaien.

In een die de naam draagt van de Franse havenstad, speelt een coke snuivende burgemeester die al twintig jaar aan de macht is. Wanneer daar maffia, mooie vrouwen en politieke intriges aan worden toegevoegd, zou je zomaar kunnen concluderen: veelbelovend, die eerste Europese Netflix Original.

YouTube
De trailer van Marseille.

Toch vraag je je af: waarom moet het allemaal zo Amerikaans? Had Netflix niet beter naar Europese series kunnen kijken, als het die markt zo graag verder wil veroveren?

Strijd om een casino

Wat is het verhaal?

Robert Taro woont met zijn vrouw in het rijke gedeelte van de stad. Na een lange carrière als burgemeester wil hij een rustiger bestaan leiden en heeft hij Lucas Barrès, zijn pupil en vertrouweling, aangewezen als politieke opvolger.

Maar erg rustig zal het uiteraard niet worden. Marseille begint met onenigheid in het stadsbestuur over de bouw van een casino. Taro is voor de komst van het gokpaleis, omdat er zo een alternatief zou ontstaan voor de illegale kansspelen van de maffia. Er lijkt een meerderheid te zijn voor het plan, maar op het moment suprême wordt de burgemeester verraden: Barrès stemt tegen.

Als gevolg van deze vadermoord besluit Taro om zich opnieuw verkiesbaar te stellen. Zo begint de harde strijd om de macht in de Franse havenstad.

Robert Taro (rechts) met Lucas Barrès aan zijn zijde. Zijn pupil, vertrouweling, politieke opvolger.

Netflix’ Europese ambities

Voorafgaand aan de première vertelde Netflix-CEO Reed Hastings dat het bedrijf als doelstelling heeft om over zeven jaar wereldwijd één derde van alle huishoudens als abonnee te

Marseille bewijst dat er ook een gevaar op de loer ligt: middelmatigheid, met een Amerikaans sausje

Een belangrijk onderdeel van de strategie om Netflix in Europa net zo populair te maken als in de Verenigde Staten, is het creëren van lokale originele content.

Er zijn plannen voor series in Duitsland, Groot-Brittannië en Noorwegen - over Nederland is tot dusver nog niets bevestigd. Marseille lijkt dus slechts het begin te zijn van de Europese ambities.

Maar die serie laat ook zien dat er een gevaar op de loer ligt: middelmatigheid, met een Amerikaans sausje.

Inwisselbare panorama’s

Dat blijkt allereerst uit internationale kritieken. Misschien had het met de hoge verwachtingen te maken, maar de meeste waren niet mals.

In noemde Pierre Sérisier de serie ‘koeienstront’ en ‘een lijdensweg.’ James Poniewozik schreef in The New York Times dat Marseille bewijst dat Amerikaanse televisieclichés blijkbaar net zo makkelijk te exporteren zijn als

En Poniewozik heeft een punt. Ondanks de Franse taal, de hoeveelheid amour en sigaretten die er gerookt worden, voelt de serie weinig Frans. Als de panorama’s van de stad vervangen zouden worden door andere beelden, had Marseille net zo goed in Los Angeles kunnen spelen of in een willekeurige andere westerse metropool.

Maar die middelmatige Amerikaansheid, blijkt behalve uit de internationale kritieken, vooral uit een gebrek aan eigenheid, het leunen op trucjes en het povere script.

Het gebrek aan eigenheid

Elke kwaliteitsfilm of -serie heeft minimaal één origineel idee nodig dat het verhaal onderscheidt van de enorme kluwen beeldmateriaal die er al is. Dit idee karakteriseert de boel, geeft het iets eigens.

  • Bij de film Intouchables is dat de vriendschap tussen een miljonair en een jongen uit de banlieue,
  • in Breaking Bad de leraar die crystal meth begint te maken,
  • in The Birds van Alfred Hitchcock de vogels die mensen aanvallen
  • en in The Sopranos de maffiabaas die een psychiater bezoekt.

Bij Marseille blijft het stil. Of ja, seks. Veel seks. Hebben we dat eigenlijk weleens eerder gezien?

Promotiebeeld ‘Marseille’

De trukendoos gaat open

Als een oorspronkelijk idee ontbreekt, ontstaat er een gat dat gevuld moet worden. En dat merk je in Marseille, want je wordt als kijker voortdurend belaagd met allerlei kunstgrepen.

Zo horen de personages dialogen in hun hoofd die eerder voorbij zijn gekomen. Niet alleen zijn deze totaal overbodig, het is een tikje absurd als Barrès (de pupil) de stem van Taro (de burgemeester) hoort wanneer hij een vrouw te grazen neemt op zijn balkon of een baantje trekt in het zwembad.

Wanneer Barrès door de zaal beweegt waar hij de macht wil grijpen, wordt opeens alles stroperig: zo gaat dat blijkbaar bij de ware Machiavellisten

De makers lijken soms bang dat de beelden niet op zichzelf kunnen staan. Wanneer een teleurgestelde aanbidder een bos rozen weggooit, zie je ze in slow motion in de lucht blijven hangen. Wanneer Barrès door de zaal beweegt waar hij de macht wil grijpen, wordt opeens alles stroperig: zo gaat dat blijkbaar bij de ware Machiavellisten.

Ook de wijze waarop muziek wordt gebruikt, suggereert angst voor de afhakende kijker. Veel scènes eindigen met een onheilspellend pianootje. En mocht je ontgaan zijn wie de slechteriken zijn, dan kun je ze alsnog herkennen aan de donkere strijkers.

Wat is er met dat script gebeurd?

De politieke werkelijkheid in Marseille bestaat uit niet veel meer dan vissen naar andermans declaraties en seksuele diensten verlenen. Dit zou misschien minder erg zijn als de personages niet zo eendimensionaal waren geweest. Zo is Barrès het prototype smiecht. Als hij niet tussen de lakens ligt te hengsten in ruil voor politieke diensten, paft hij sigaretten met maffiosi of is hij druk bezig gluiperige plannetjes te smeden.

Ook de andere schurken zijn wandelende clichés. Cosini, de maffioso waar Barrès mee samenzweert, drinkt bij voorkeur espresso’s op zijn hagelwitte jacht terwijl een blond meisje hem spullen aangeeft die buiten zijn bereik liggen.

En Taro’s vrouw Rachel lijkt maar twee gemoedstoestanden te kennen: sereen gelukkig en ontwrichtend depressief.

Het grootste euvel van Marseille zijn de dialogen. Ze zijn matig, vaak te nadrukkelijk en doen je bij vlagen naar stilte verlangen. Depardieu verstaat zijn vak, maar zelfs een begenadigd acteur als hij ziet er wat lullig uit wanneer hij tegen een politieke tegenstander zegt: ‘Ik ben een krokodil. Op jacht. Klaar om te bijten, doden en eten. Klaar om je gezicht eraf te scheuren.’

Uit de intro van ‘Marseille’

Seks is in de serie bijna een cartoonesk machtsmiddel. Niemand lijkt zich ertegen te kunnen verzetten. Hoewel seks en macht ongetwijfeld met elkaar zijn verbonden - Frankrijk vormt hierin allesbehalve een - zorgt de wijze waarop orale diensten als politiek ruilmiddel worden voorgesteld in Marseille soms onbedoeld voor hilariteit, omdat de ironie volledig ontbreekt.

Terwijl Barrès met ontbloot bovenlijf over zijn dakterras slentert, wordt hij gebeld door een vrouwelijk lid van een andere partij (met wie hij ook een affaire heeft).

Politica: ‘Slecht nieuws. De dokter wil niets zeggen over Taro’s ziekte.’

Barrès (zonder ironie): ‘Heb je hem al gepijpt?’

‘Nee.’

‘Nou, dat is het probleem.’

Deze scène illustreert het probleem van Marseille: vanwege de combinatie van het script, de muziek en de cinematografische trucjes maakt het niet uit wat er gebeurt, de serie overstijgt geen moment het niveau van ironisch vermaak.

Netflix origineel?

Natuurlijk is het vooral in het belang van Netflix zo veel mogelijk kijkers te trekken. En wat maakt het eigenlijk uit als deze eerste Europese serie zo Amerikaans is?

Toch staat de streamingdienst met zijn globale ambities voor een keuze: kiezen voor de veilige middenweg van bewezen foefjes en recepten, of meer risico nemen en inzetten op series die daadwerkelijk Original genoemd kunnen worden.

Het is geen toeval dat twee van de Europese kwaliteitsseries die Netflix heeft aangekocht - The Bridge en Gomorra - zo sterk zijn; deze producties getuigen van lef, ze hebben iets unieks.

In The Bridge is de hoofdpersoon een rechercheur met - vermoedelijk - asperger en Gomorra zou zomaar de eerste serie kunnen zijn waarin geen enkel sympathiek personage rondloopt: lelijker zie je het zelden.

The Bridge en Gomorra zijn geen series die net zo goed in New York hadden kunnen spelen. Het zijn verhalen die je het waardevolste geven wat film en literatuur te bieden hebben: reizen door andere werelden, zonder de gevaren van de werkelijkheid.

Lees ook:

Vijf actuele inzichten van een medicijnman uit de Amazone Het veelgeprezen Colombiaanse drama El abrazo de la serpiente (sinds donderdag in de bioscoop) is niet de eerste film die kritisch terugblikt op de kolonisatie van Zuid-Amerika. Uniek is wel dat nu eens niet de westerling centraal staat, maar iemand uit de inheemse bevolking. Wat heeft deze medicijnman uit de Amazone ons te zeggen? Lees het verhaal van Rick de Gier hier terug Tien levenslessen uit het Coeniversum Deze week verschijnt Hail, Caesar! in de Nederlandse bioscoop, alweer de zeventiende film van Joel en Ethan Coen. Het werk van de Amerikaanse broers – waaronder hits als Fargo, The Big Lebowski en No Country for Old Men – staat bekend om zijn absurdisme, maar daarachter schuilt opvallend veel wijsheid. Lees het verhaal van Rick de Gier hier terug