In mijn vorige wilde ik mijn onderzoeksvraag aanscherpen en stelde deze vraag voor: ‘Hoe voeden we op een duurzame manier de wereld?’

Ik geef toe: nogal een pompeuze vraag. Alsof een deelneemster op een missverkiezing pleit voor wereldvrede. Want wie wil dat nou niet, voor iedereen genoeg voedsel zonder de aarde uit te putten? Wie het antwoord heeft, verdient diverse Nobelprijzen.

Jullie reageerden als altijd uitvoerig en uitbundig – waarvoor, als altijd, veel dank! Op de meeste reacties heb ik onderaan de vorige update al gereageerd. Hier wil ik een paar overwegingen over de koers van deze reeks met jullie delen.

‘Wie bedoel je met ‘we’ en wie bedoel je met ‘de wereld’?’ vroeg een van jullie. Goede vraag. Ik ben vooral op zoek naar hoe het voedselproductiesysteem waarmee de meeste Nederlanders zich voeden, duurzamer kan. Op de huidige voet doorgaan is niet realistisch (zie alleen al onze maar hoe moet het dan wel?

De hele wereld onder de loep nemen, lijkt mij te veel van het goede, realiseerde ik me na het lezen van deze reactie (terwijl de formulering van de vraag dat wel impliceert). Dus met ‘we’ bedoel ik eigenlijk de gemiddelde Nederlandse consument en met ‘de wereld’ bedoel ik Nederland. De vraag was prikkelend geformuleerd, maar belooft te veel.

Duurzaamheid betekent in harmonie met de natuur leven

Een preciezer geformuleerde vraagstelling is daarom deze: ‘Hoe ziet een duurzaam voedselproductiesysteem voor de gemiddelde Nederlandse consument eruit?’ Nogal een mond vol, en daarom lijkt me deze beter: ‘Hoe ziet een duurzaam voedselproductiesysteem eruit?’

‘Wat versta je onder duurzaamheid?’ laten meerdere van jullie reacties zich samenvatten. Ook een goede vraag. Als lerende leek (ik schrijf al jaren over dit onderwerp, maar beschouw mezelf nog altijd zo) denk ik: duurzaamheid betekent de aarde niet overbelasten, in harmonie met de natuur leven waarbij het welzijn van anderen, nu en op lange termijn, gerespecteerd wordt.

Maar wie ben ik. Jullie vraag zette me aan het denken, en zo kwam ik op het idee om deze vraag (‘wat is duurzaam met het oog op voedselproductie?’) voor te leggen aan mensen die hier langer, dieper en beter over hebben nagedacht.

Daarom wil ik na de zomer een rondetafelgesprek organiseren met inspirerende denkers en onderzoekers die een groot deel van hun carrière hebben gewijd aan duurzaamheid en voedselproductie. Ik heb al een aantal mensen op mijn lijstje staan, maar wil ze eerst benaderen voor ik hun namen wereldkundig maak. Jullie tips en suggesties zijn uiteraard zeer welkom.

‘Is dit geen onmogelijke vraag?’ Ja en nee. Als je de vraag alomvattend en met berekeningen tot twee cijfers achter de komma wilt beantwoorden, is het inderdaad een onmogelijke vraag (op naar de Nobelprijs!).

Maar ik zie de vraag eerder als leidraad in een zoektocht. De marsroute staat niet vast, en ik heb geen vastomlijnd idee wat we onderweg allemaal tegen (moeten) komen en waar de reis exact eindigt. Deze reeks is een journalistiek onderzoek die problemen in kaart brengt en op zoek gaat naar mogelijke oplossingen. Per aflevering komt een deelvraag aan bod (bekijk ook mijn met mogelijke vragen, suggesties zijn altijd welkom) die verzameld worden in een Onderaan deze update staat een oproep voor een volgend stuk, waarin de vraag centraal staat hoe veeteelt duurzamer kan. In een volgend verhaal wil ik onderzoeken hoe consumenten aangezet kunnen worden om minder vlees te eten.

Verwacht dus geen alomvattend antwoord dat voor eens en voor altijd het wereldvoedselprobleem oplost. Want net als een missverkiezing, zal ik nooit een Nobelprijs winnen.

Lees ook:

Dit betekent vlees eten voor onze planeet Twee flinke entrecotes leiden tot evenveel broeikasgassen als een autorit van Amsterdam naar Barneveld. Maar eet je 80 procent plantaardig en 20 procent vlees of vis, dan bespaar je 9 procent van jouw totale CO2-uitstoot voor voeding. Wat zijn de gevolgen van vlees eten voor klimaat en milieu? Lees het verhaal hier terug Redden we de wereld als we geen dierlijke producten meer eten? In de zoektocht naar een duurzame leefstijl ligt de consumptie van dierlijke producten als vlees, kaas en eieren steeds meer onder vuur. Moeten wij veganist worden om de wereld te redden? Lees het verhaal van Merel Deelder hier terug Waarom minder vlees eten zo moeilijk is Als we het voedselsysteem willen veranderen - zodat het de aarde minder belast - moeten we ons voedselpatroon aanpassen. Maar kunnen we dat wel, minder vlees en chocolade eten? Lees het verhaal van Janno Lanjouw hier terug