In de vijfde klas gingen we met school naar Marokko. Aan het einde van de reis raadde de leraar ons een bezoekje aan een hamam aan.

Met een vriendin bezocht ik zo’n traditioneel badhuis. Het werd een bijzondere ervaring. Niet alleen door de oudere Marokkaanse dames die onverstaanbaar maar overduidelijk over ons aan het praten waren terwijl ze onze ruggen schrobden en scrubden, maar vooral door de naaktheid overal. Die dagelijkse, vanzelfsprekende blote lijven.

Wanneer zie je die nog? Wie niet werkt met blote lichamen, ziet naaktheid behalve thuis toch vooral op afbeeldingen en video’s. En die zijn meestal seksueel of pornografisch.

Zou het daarom niet goed zijn als we wat vaker bloot zijn in niet-seksuele situaties? Als een tegenwicht voor verpreutsing: voor al het seksuele bloot van de beeldcultuur enerzijds en de krampachtige houding tegen dagelijks bloot Kan naaktheid dan weer neutraler worden, in plaats van seksueel? En wat zou dat kunnen betekenen voor seksualiteit?

Vragen waarop de kunst al tijden antwoord probeert te geven. Bloot en naakt zijn daar meer aanwezig dan in het dagelijkse leven. En vragen die ik met correspondent Actuele Beeldende Kunst Marian Cousijn wil beantwoorden.

Maar: de jaren zestig zijn toch voorbij?

Maar eerst een voorbeeld. Twee weken terug bezocht ik de voorstelling Daarin bevraagt choreografe en danseres Mette Ingvartsen het blote lichaam in onze samenleving en herneemt ze dansvoorstellingen uit de jaren zestig, de tijd waarin het naakte lichaam voor het eerst werd ingezet als protest (tegen de Vietnamoorlog).

‘Het lichaam is vervuld van sociale structuren, die doorwerken in onze seksuele praktijk’

Zo kleedt Ingvartsen zich stil en langzaam uit terwijl ze één persoon uit het publiek blijft aankijken, een herneming van Anna Halprins uit 1965.

‘De acties en performances uit de jaren zestig waren heel krachtig,’ zegt Ingvartsen als ik haar later spreek, ‘maar eigenlijk is de utopie van een vrije seksualiteit van toen mislukt.’

‘De situatie is complexer dan in de jaren zestig,’ legt ze verder uit. ‘Onze lichamen worden tegenwoordig constant gestimuleerd en beïnvloed door allerlei externe stimuli: farmaceutische producten en pornografische beelden en video. Het lichaam is vervuld van sociale structuren, die doorwerken in onze seksuele praktijk.’

Maar kunnen we daar nou iets mee?

In moderne (performance)kunst wordt wel vaker gereflecteerd op naaktheid en seksualiteit. Dat is vaak al snel vermoeiend. Het naakt is er om te shockeren, maar de eigenlijke bedoeling is vaag en betekenisloos.

Een goed voorbeeld is een scène uit La Grande Bellezza. Tijdens een voorstelling rent een blote kunstenares hard – tot bloedens toe – tegen een stenen muur. Het publiek klapt naderhand hard.

YouTube
Kijk hier de scène uit La Grande Bellezza terug.

Er is ook kunst die inhoudelijker reflecteert op naaktheid en bloot in onze samenleving, zoals choreografe Mette Ingvartsen.

Daarom lijkt het correspondent Marian Cousijn en mij interessant om te bekijken hoe actuele kunst naaktheid reflecteert: Hoe zetten moderne kunstenaars naakt in? En wordt de relatie van de kijker tot naaktheid daar neutraler van, of alleen maar ingewikkelder? En is in kunst bloot altijd aan seksualiteit gelinkt, of kunnen ze ook losgekoppeld zijn?

In deze zoektocht hebben we jullie hulp nodig. Kennen jullie voorbeelden van actuele kunstwerken of performances waarin wordt gereflecteerd op blote lichamen?

Verder lezen?

Nieuw design uit Eindhoven: een masturbatiepak en een dildo voor de tong Seks is een ondergewaardeerd onderwerp in de designwereld, vindt docent Tom Loois. Dus mochten studenten van zijn Design Academy Eindhoven een ‘seksueel ontwerp’ maken. De resultaten zijn verrassend. Lees het verhaal hier terug Het is volstrekt normaal als kinderen van anderhalf masturberen. Maar waarom weet niemand dat dan? Vier op de tien meisjes hebben last van grensoverschrijdend seksueel gedrag. De helft van de jongens reageert negatief op homoseksualiteit. Goede voorlichting kan seksualiteit en het gesprek erover verbeteren. Maar een overzicht van wat eraan gedaan wordt, ontbreekt. Lees het verhaal hier terug Over een kunstwerk heen plassen? Als het een statement is, prima Sonsbeek, de schone slaapster onder de kunsttentoonstellingen, werd dit jaar wakker gekust door het Indonesische curatorencollectief ruangrupa. Wat blijkt: een tentoonstelling kan ook een discussie zijn, in plaats van een monoloog. Lees het verhaal hier terug