De afgelopen maand stond in het teken van de homo-emancipatie. Hoe staat het daar eigenlijk mee? En dan niet per se in landen ver weg, maar in ons eigen deel van de wereld? We hoopten daarmee een aanzet te geven voor een nieuwe ‘roze’ agenda. Waar moet de emancipatie de komende vijftig jaar over gaan?

We begonnen met een oproep, want bij De Correspondent betrekken we onze leden zo vroeg en zo vaak mogelijk bij onze onderzoeken.

Gezocht: homogezinnen en LHBTQIA’ers die het tijd vinden voor een gesprek Amsterdam is deze zomer homohoofdstad van Europa. Maar hoe staat het eigenlijk met homo’s in Nederland? Hierover wil ik in gesprek gaan met ouders van niet-heterogezinnen en LHBTQIA’ers. Ik kom graag met jullie in contact. Lees het verhaal van Lisa hier terug

Vervolgens kondigden we eind juni onze ‘Roze Maand’ aan:

Waarom De Correspondent in juli roze kleurt Deze week 47 jaar geleden vonden de Stonewall Riots plaats: de New Yorkse politie viel een homobar binnen en het publiek kwam daarop in verzet. Het wordt alom gezien als het begin van de homobeweging. Hoe staat het daarmee, bijna vijftig jaar later? Met een speciale themaredactie gaan we op zoek. Lees het verhaal van Karel hier terug

In de maand juli verschenen er vrijwel iedere dag nieuwe artikelen, podcasts en documentaires. Want, zo stelde initiatiefnamer Laurens Buijs in het openingsartikel van de maand:

‘Nederlanders zijn Europees koploper maar áls LHBTQIA’s dan onderling affectie tonen in het openbaar wordt dat nog altijd als veel aanstootgevender gezien dan wanneer hetero’s dat doen.’

‘Amsterdam staat wereldwijd nog altijd goed op de kaart als een gay capital, maar uit onderzoek naar antihomogeweld in de hoofdstad blijkt dat nog altijd tientallen keren per jaar aangifte wordt gedaan van discriminatoir fysiek geweld.’

‘Dit is precies wat ik in mijn werk als sociaal wetenschapper en activist ‘de Nederlandse paradox’ ben gaan noemen.’

Hollandse homoacceptatie: je mag het wel zijn, maar je moet het niet te veel tonen Zo’n vijftig jaar na het uitbreken van de seksuele revolutie is het tijd om de balans op te maken. Hoe gaat het eigenlijk met lesbiennes, homo’s, bi’s, transgenders en queers in Nederland? Tijd voor een Roze Maand op De Correspondent. Lees het verhaal van Laurens hier terug

Om te beginnen vroegen we ons - in week 1 - af:

Waar hebben we eigenlijk over als het over LHBTQIA hebben?

Lees om te beginnen ons lexicon, waar werkelijk ieder ‘roze’ begrip de revue passeerde:

Van bankhanglesbo tot skolioseksueel: 99 roze begrippen verklaard Even de weg kwijt tijdens de Gay Pride? Dit lexicon biedt uitkomst. Met bijna honderd termen, van Androgyn tot Queer, dé gids op onbekend terrein. Lees het verhaal van Lisa hier terug

Maar als je alleen maar via begrippen en definities naar dit onderwerp kijkt, dan mis je de essentie. We vroegen we ons dan ook af: is seksualiteit iets wat je doet of wat je bent? Dat leverde dit mooie, veel gedeelde stuk op van Clarice Gargard:

Seksualiteit is niet wat je bent, maar wat je doet In veel Afrikaanse landen komen homoseksuele relaties al eeuwenlang voor. Via de trans-Atlantische slavernij werden sommige gewoonten meegevoerd naar de Caraïben. De Surinaamse mati-cultuur laat zien dat vrouwen het met vrouwen kunnen doen, zonder het stempel ‘lesbisch’ te krijgen. Lees het verhaal van Clarice hier terug

En er viel ons nog iets op: het zijn toch vaak de homomannen geweest die het gezicht van de homobeweging waren. Waar waren de lesbiennes al die tijd? Maaike Meijer is op precies die vraag gepromoveerd en schreef er voor ons een inzichtelijk stuk over:

Waar zijn de lesbiennes gebleven? Er zijn evenveel mannelijke als vrouwelijke homoseksuelen in Nederland. Maar op de Gay Pride, op tv, in de emancipatiegeschiedenis, overal zijn homo’s zichtbaarder dan lesbo’s. Hoe komt dat? Lees het verhaal van Maaike hier terug

Maar: hoe inclusief we ook probeerden te zijn, er is altijd wel een correspondent die nog een blinde vlek vindt. Watercorrespondent Tamar Stelling wees ons terecht: ‘Jullie hebben het alleen over mensen. Maar 70 procent van de seks vindt onder water plaats.’ We vroegen haar eens in de wereld van de onderwaterseks te duiken. Zij trof een wereld zonder taboes aan:

Echt vrije seks vind je ver beneden peil Travesterende zeekatten, genderbending rifvisjes, dolfijngasten die elkaar anaal bevredigen en hermafrodiete platwormen die zwaardvechten met hun penis. Seks in de zee is queer. Heel queer. Lees het verhaal van Tamar hier terug

Aan het eind van onze eerste week gekomen rees ook bij lezers de vraag: wat moeten we eigenlijk bakken van al die variaties en definities? Tijd voor een goed gesprek, onder leiding van onze gendercorrespondent Lisa Peters:

Gender. Zo bak je er wel iets van Het is tijd voor een gesprek mét LHBTQIA’ers. Hoe zien zij gender en seksualiteit? Hoe flirten ze? Tegen welke stereotypen lopen ze aan? Terwijl we praten, bakken we koekjes. Genderbreadkoekjes, welteverstaan. Lees het verhaal van Lisa hier terug

In Week 2 onderzochten we de beeldvorming:

Hoe worden LHBTQIA’ers in beeld gebracht (en brengen ze zichelf in beeld)?

Misschien wel het meest stereotype beeld van een homo is dat van een exorbitant uitgedoste feestganger die zich uitleeft in het nachtleven vol wilde seks met vreemden. Met dat beeld trapten we deze week dan ook af.

Want: hoewel het voor lang niet voor iedereen opgaat, komt dit stereotype ook weer niet uit de lucht vallen. Wie diep in de Amsterdamse gayscene duikt kan een nachtleven vinden waarin seksuele grenzen worden opgezocht en overschreden. Laurens Buijs vroeg zich af: leidt dat nu tot vrijheid of verslaving?

Loop mee door het Amsterdamse homonachtleven en zie hoe makkelijk je daar kunt verdwalen Als je het Amsterdamse homonachtleven induikt, valt het excessieve, risicovolle en hedonistische feesten op. Waarom verdwalen hun vrijheid vierende homo’s zo vaak? En wat zegt dit over hun emancipatie? Lees het verhaal van Laurens hier terug

Nog zo’n roze stereotype: de uitzinnig uitgedoste trannie. Correspondent Vooroordelen Vera Mulder keek naar RuPaul’s Drag Race. Haar conclusie: ‘De show is een feest op het gebied van diversiteit, creativiteit, drama, woordgrappen en popcultuur.’

Lees er hier meer over:

In deze wedstrijd word je beoordeeld op hoe groot je C.U.N.T. is In talentenjacht RuPaul’s Drag Race, het drag-equivalent van America’s Next Top Model, wordt elk jaar America’s Next Drag Superstar gekozen. De show is een feest op het gebied van diversiteit, creativiteit, drama, woordgrappen en popcultuur. Aan de hand van vijf voorbeelden uit de show leg ik uit waarom. Lees het verhaal van Vera hier terug

Maar wat is eigenlijk de keerzijde van het plaatsen van dit soort etiketten? Cultuurcorrespondent Nina Polak las het werk van Andreas Burnier, die transgender was in een tijd waarin dat woord nog niet bestond:

Zo was het om transgender te zijn voordat dat woord bestond Wie was de schrijfster Andreas Burnier? Ik kende alleen haar naam. Door een fascinerende biografie ken ik nu ook haar werk, dat zich kan meten met naoorlogse tijdgenoten als Reve en Hermans. Ze wordt een transgender avant la lettre genoemd, maar etiketten bevielen haar eigenlijk niet. Lees het verhaal van Nina hier terug

Gelukkig wordt de beeldvorming steeds diverser. In de tv-serie Transparent wordt een vader bijvoorbeeld vrouw. Henk van Straten vertelt waarom je deze serie niet mag missen:

Zes redenen om de serie Transparent te kijken Transparent, de serie over een gezin dat te maken krijgt met een vader die vrouw wordt, won al flink wat prijzen. Hieronder nog zes redenen waarom je de serie tijdens onze Roze Maand móét kijken. Bevat spoilers. Lees het verhaal van Henk hier terug

Tv-programma’s en tv-series zijn nog altijd beeldbepalend, maar vanzelfsprekend is online beeldvorming minstens zo belangrijk. Dat riep bij ons de vraag op: hoe zien homo’s zichzelf eigenlijk? Op sociale media en dating-apps is sexy de norm. Lars Dellemann vraagt zich af of de emancipatie daar wel mee gediend is:

Hé homo, je bent zo veel meer dan een lekker lijf Sociale media en datingapps staan er vol mee: foto’s van gespierde, jonge homo’s die zich expliciet als seksobject profileren. Mooi, maar wat betekent het voor hun emancipatie? Lees het verhaal van Lars hier terug

In week 3 vroegen we ons af: hoe ziet een nieuwe homoagenda er uit?

De roze agenda van de toekomst

We sloten onze ‘roze maand’ af met een blik op de toekomst. Waar valt nog winst te behalen? Dat is ook waar ons project verder gaat. Want met een ‘roze maand’ is onze aandacht voor dit onderwerp niet ineens verdwenen. Als schoten voor de boeg keken we alvast naar de positie van ‘roze gezinnen’, naar homo-acceptatie op de werkvloer en de emancipatie van moslimhomo’s.

Mijn vriendin en ik krijgen een kind. Maar wie is de vader? Mijn vriendin en ik krijgen bijna een kind. Omdat we de donor geen ‘vader’ willen noemen, zoeken we al maanden naar een juiste term. Want we doorbraken toch niet voor niets de traditionele rolpatronen met ons queergezin? Lees het verhaal van Eliza Kostelanetz hier terug Na de ‘gaybyboom’ zijn roze gezinnen overal. Tijd dat de wetgever hen erkent Na een oproep op De Correspondent meldden zich verschillende roze gezinnen die hun ervaringen wilden delen. Ze zijn al lang geen uitzondering meer, maar toch is het begrip soms ver te zoeken. Hier lopen ze tegenaan. Lees het verhaal van Lisa hier terug Hoe NS en KLM met hun homo’s omgaan (en wat jouw bedrijf daarvan kan leren) Homo’s, lesbo’s en bi’s worden op hun werk vaker gepest dan hetero’s. Ze hebben meer last van burn-outs en melden zich vaker ziek. De oplossing? Een roze werkvloer. Lees het verhaal van Lisa hier terug Het debat na de schietpartij in Orlando. Zo moeilijk is het om niet te discrimineren ‘Orlando’ laat de polarisatie tussen moslims en LHBTQI-groepen zien. Rechtse politici die niet per se homovriendelijk zijn, maken gebruik van de tragische gebeurtenissen om hun anti-moslimretoriek te uiten. Conservatieve moslims juichten de aanslag toe. Progressieve moslims keurden de aanslag af. Wat doen de mensen die queer én moslim zijn? Lees het verhaal van Dino hier terug

En we vroegen aandacht voor misschien wel de meest onbekende uit het LHBTQIA-rijtje: de I van intersekseconditie:

85.000 Nederlanders hebben een intersekseconditie. Tijd om hen te leren kennen Je kunt geboren worden met kenmerken van mannen én vrouwen. Lange tijd was het gewoon die mensen te opereren, zodat ze ‘gewoon’ man of vrouw werden. In de westerse wereld is die tijd voorbij, maar nog steeds valt er een wereld te winnen. Lees het verhaal van Margriet hier terug

We eindigden met twee stukken die een blik in de verre toekomst werpen. Simone van Saarloos draaide het om: wat als exclusieve heteroseksualiteit een fetisj wordt en queer de norm is?

Welkom in Queertopia, waar heteroseksualiteit een fetisj is Queer is niet alleen voor wie zich als lesbisch, homo of bi identificeert. Queer is juist van belang voor degenen die geen enkel hokje ervaren, omdat hun hokjesloosheid tegelijkertijd anderen wél in een hokje plaatst. Dat kan anders. Ik stel me voor hoe het leven in Queertopia zou zijn. Lees het verhaal van Simone hier terug


En Nina Polak beschouwde tot besluit van deze maand het thema dat als een rode, pardon roze, draad door deze maand heen liep: helpen die hokjes nu, of niet? Het onderscheid tussen heteronormativiteit en queer is vals, leerde ze van schrijfster Maggie Nelson. Queer is iets voor iedereen.

Dus jij denkt dat je een hokjesmens bent? Het onderscheid tussen heteronormativiteit en queer is vals. Queer is iets voor iedereen. Dat laat de schrijfster Maggie Nelson zien in het meest romantische boek dat ik in lange tijd las. Lees het verhaal van Nina hier terug

Nog niet uitgelezen?

Nina Polak selecteerde drie tijdloze Engelstalige essays die het debat over een nieuwe roze agenda buiten ons taalgebied hebben bepaald. Ze schreef er deze aanbeveling over:

Zoenen leer je van tv – ook als je homo bent Gedurende de roze maand raden we elke week een iconisch buitenlands essay aan dat raakt aan belangrijke emancipatiethema’s. Deze week mijn favoriete criticus Daniel Mendelsohn over wat het voor jonge homo’s betekent om rolmodellen op tv te zien. Lees het verhaal van Nina hier terug Over het kontje van Prince (en wat het betekende voor zwarte homo’s) Gedurende de Roze Maand beveel ik spraakmakende buitenlandse essays aan voor in het weekend. Deze week een mooie hommage aan Prince, die de colored queer in zichzelf verried door mainstream te worden, maar desondanks mede bepaalde hoe schrijver en criticus Hilton Als een plek verwierf in de wereld als zwarte homo. Lees het verhaal van Nina hier terug Eerst kwam het homohuwelijk, toen kwamen de twijfels Gedurende de Roze Maand tip ik wekelijks een lezenswaardige buitenlandse longread over LHBTQIA-emancipatie. Deze week de Russisch-Amerikaanse journaliste Masha Gessen, die na drie (homo-)huwelijken twijfelt of het homohuwelijk wel de beste weg is naar emancipatie. Lees het verhaal van Nina hier terug

Liever luisteren?

Lex Bohlmeijer interviewde in zijn wekelijkse podcast twee veteranen uit de homobeweging over de vraag waar het volgens hun nu over zou moeten gaan:

Luisteren: Homoseksualiteit moet weer over seksualiteit in plaats van identiteit gaan Tijdens de ‘Roze Maand’ interview ik homo-activisten uit drie generaties. Als eerste laat ik Gert Hekma (65) aan het woord. Hij geldt als groot kenner van de geschiedenis van de homoseksualiteit. Homoseksualiteit wordt tegenwoordig steeds meer belicht in termen van identiteit en steeds minder in termen van seksualiteit, zo constateert hij. En daar schuilt volgens hem een gevaar in. Lees het verhaal van Lex hier terug Volgens Richard Keldoulis, soms Jennifer Hopelezz, heeft iedereen een fetisj (en het recht om deze te beleven) Omdat homo’s nergens zo vrij zijn als hier, kwam Richard Keldoulis in de vroege jaren negentig naar Nederland. Sindsdien is er veel veranderd. Tegenwoordig strijdt hij als eigenaar van een fetisjclub en een gaysauna dan ook voor de zichtbaarheid van de homogemeenschap. Lees het verhaal van Lex hier terug