De tragiek van het klimaat: als de uitstoot stopt, gaat de opwarming door

Vandaag publiceerden klimaatjournalisten Rolf Schuttenhelm (Bits of Science) en Stephan Okhuijsen (Datagraver) een verhelderende analyse over de vertraging in het klimaatsysteem.

Stabilisatie van de CO2-concentratie op het huidige niveau - ruim 400 ppm - is volgens de auteurs onvoldoende om de internationale doelen van maximaal 1,5 tot 2 graden Celsius opwarming aan het einde van de eeuw te halen. Als we rekening houden met opwarming die nog ‘in de pijplijn’ zit door de gassen die we al hebben uitgestoten, moet deze concentratie drastisch omlaag. Bijvoorbeeld naar het min of meer veilig geachte niveau van 350 ppm.

Helaas stijgt de concentratie van broeikasgassen al decennia en dat zal naar verwachting nog decennia doorgaan. De doelen die in Parijs zijn gesteld zijn daarmee effectief onhaalbaar, maar dat wil niemand graag onder ogen komen.

De opwarming wordt tot op heden gedempt omdat:

1. Oceanen een aanzienlijk deel van de warmte hebben opgenomen (om precies te zijn: meer dan 90 procent van de extra warmte tussen 1971 en 2010);
2. We ook aerosolen met een verkoelende werking uitstoten. Aerosolen zijn kleine stofdeeltjes die bijvoorbeeld in de atsmofeer komen als gevolg van het verstoken van kolen. Ze weerkaatsen tijdelijk de straling van de zon. Daarmee maskeert deze luchtvervuiling feitelijk de temperatuurverhoging die we al hebben veroorzaakt.

Hoeveel extra opwarming nog onderweg is, is onzeker. Wat we wel zeker weten: ‘Zolang we klimaatverandering afmeten aan de thermometer en nú waargenomen weersextremen, blijven we de werkelijke urgentie van de CO2-stijging onderschatten,’ schrijven Schuttenhelm en Okhuijsen.

De uitstoot moet dus zo snel mogelijk naar beneden en we moeten ons voorbereiden op de gevolgen van de opwarming die sowieso komen gaat.

De uitstoot van onze voorgangers

In een recente blogpost over de inertie van het klimaat vergelijkt onderzoeker Bart Verheggen het met een olietanker die je ruim op tijd van koers moet veranderen als je een aanvaring wil voorkomen. Hij schrijft:

‘Postponing meaningful mitigation action until the shit hits the fan comes with considerable risk, because many changes in climate are not reversible on human timescales. Once you notice the trouble, it’s only the beginning [...]. The conundrum is thus that those who caused the problem are in the best position to solve it, but since the full consequences will not materialize until much later, they have the least incentive to do so.’

Dus: als we nu op de ‘stopknop’ zouden drukken - wat we niet doen - duurt het nog decennia voordat de opwarming stopt. Of, in de woorden van klimaatjournalist David Roberts: ‘We’re living with the emissions of our forebears’:

‘Climate change works on longer time scales than humans are accustomed to. The carbon we emit today has an incremental effect on the temperature in three to five decades. Similarly, carbon we don’t emit today will avoid some incremental effect on the atmosphere [...] in three to five decades.’

Wie eens dieper na wil denken over de werking van de tijdschalen van moeder natuur, kan ik dit verhaal van harte aanbevelen:

Lees verder: