Hier werken we aan een Afhankelijkheidsverklaring

‘Wij bevinden ons op een kritiek moment in de geschiedenis van de Aarde, een tijd waarin de mensheid haar toekomst moet kiezen. Nu de wereld steeds meer verweven, onderling afhankelijk en kwetsbaar wordt, houdt de toekomst zowel grote gevaren als grote beloftes in.’

Zo begint het Earth Charter, een document en wereldwijd initiatief dat in 2000 in het Vredespaleis in Den Haag werd gelanceerd. Het is een gewichtige tekst, geschreven om wereldwijde duurzame ontwikkeling aan te wakkeren.

De preambule gaat verder: ‘Om vooruit te gaan, dienen wij te erkennen dat wij te midden van een schitterende verscheidenheid aan culturen en levensvormen één menselijke familie vormen en één Aardse gemeenschap met een gemeenschappelijke bestemming.’

Dat is tegelijkertijd een open deur en een onmogelijke uitspraak.

Het is een open deur omdat het natuurlijk geen nieuw idee is, dat we allemaal in hetzelfde schuitje zitten. Neem de beelden van de aarde die in 1968 werden gemaakt tijdens de Apollo 8-missie. Die toonden al hoe we met z’n allen in het luchtledige hangen, afhankelijk zijn van een dun laagje atmosfeer, een dun laagje aardkorst, drijvend op een balletje lava.

Astronauten die het vanuit de ruimte zien, kunnen het ‘overzichtseffect’ nooit meer helemaal loslaten. De Nederlandse astronaut Wubbo Ockels schreef zelfs tien geboden op na zijn ervaringen in de ruimte. De eerste: ‘De mensheid is onscheidbaar.’

Vimeo plaatst cookies bij het bekijken van deze video Vimeo

Waarom we essays over afhankelijkheid publiceren

Het probleem is dat we deze onvermijdelijke eenheid en de daarbij horende wederzijdse afhankelijkheid toch, steeds opnieuw, uit het oog lijken te verliezen. We zijn verdeeld door twist en strijd, we putten de natuur uit alsof er geen toekomstige generaties zijn, we vervuilen alsof er geen morgen is, en we ontwrichten het klimaat alsof mensen (en dieren en ecosystemen) de gevolgen daarvan niet nog duizenden jaren zullen merken.

In een tijd waarin veel nadruk ligt op autonomie en zelfontplooiing, vergeten we maar al te graag dat we allemaal, elke dag, afhankelijk zijn van elkaar.

Wat zou er gebeuren als we onze onderlinge afhankelijkheid nu eens niet zien als hindernis?

Wat zou er gebeuren als we onze onderlinge afhankelijkheid nu eens niet zien als randverschijnsel of hindernis die overwonnen moet worden? Kan er meer inzicht, meer wederzijds begrip en meer compassie ontstaan als we afhankelijkheid als onderwerp nemen?

Dat zijn de vragen achter de Afhankelijkheidsverklaring die we maken op De Correspondent. Lees hier de volledige inleiding bij de serie:

Hieronder vind je alle essays die in deze reeks zijn verschenen. De auteurs belichten - of bekritiseren - afhankelijkheid vanuit hun eigen perspectief. Illustrator Pieter van Eenoge voorziet de serie van zijn verbluffende beelden.

Gaandeweg ontstaat de afhankelijkheidsverklaring, een manifest voor onze tijd, een schuilplaats en uitvalsbasis voor de betrokken wereldburger.

Lees hier het slotstuk van de serie:

Verder lezen?

Er is voor zover wij weten niet eerder een Afhankelijkheidsverklaring geschreven, maar er zijn wel verschillende teksten over onderlinge afhankelijkheid verschenen. Een lezer wees ons op een website waar ze onder elkaar staan. Ook Wikipedia verwijst naar verschillende Declarations of Interdependence.

In geest lijkt ook het Charter for Compassion verwant aan dit project. Het is een document dat onder leiding van de uitgetreden non en wereldberoemde auteur Karen Armstrong is opgesteld door een panel van religieuze leiders. Wederzijdse afhankelijkheid is wellicht de collectieve vertaling van een principe dat in alle religies terugkomt, en dat in het Charter for Compassion centraal staat: dat je een ander niet mag aandoen wat je zelf niet wilt ondergaan. Het Charter is het lezen zeker waard.

Nog niet uitgelezen? Deze verhalen gaan ook over onderlinge afhankelijkheid: