Beste Mark Rutte, dit klopt er (niet) van je argumenten tegen de regulering van wiet
Wiet is slecht voor je gezondheid, vergroot de kans op psychosociale problemen en is sterker dan vijftig jaar geleden. Dat was het antwoord van onze premier op het voorstel van D66 om ons cannabisbeleid te hervormen. Maar daar valt het een en ander op af te dingen.
Afgelopen vrijdag maakte D66 bekend dat de partij een Kamermeerderheid heeft gevonden voor een wet die de achterdeur van de coffeeshop gedoogt. Het plan is dat de productie strafbaar blijft, maar de teelt bij gecontroleerde telers niet langer wordt vervolgd.
Verder moeten coffeeshophouders wiet kopen van vergunninghouders, die in een gesloten systeem telen en daar belasting voor betalen. Ook komt er controle op de kwaliteit van cannabis, wat de gezondheidsrisico’s moet beperken.
Premier Mark Rutte ontving het voorstel sceptisch. ‘Naïef,’ vond hij het om de ‘gevaarlijke troep’ op deze manier te regelen. Dit terwijl uit onderzoek blijkt dat 77 procent van de VVD-kiezers voor het reguleren van de achterdeur is.
Ook als het verkiezingsretoriek is, kun je je dus afvragen of Rutte het zich niet onnodig lastig maakt. Zijn minister van Veiligheid en Justitie Ard van der Steur noemde de cannabisdiscussie recent nog het ‘belangrijkste item’ voor als we in maart naar de stembus gaan.
Daarmee is Rutte de belangrijkste VVD’er die tegen het wetsvoorstel van D66 is. Maar hoe onderbouwt hij dat?
Rutte: ‘Mensen die uiteindelijk deze troep gebruiken, waarvan je weet dat het heel slecht is voor je gezondheid…’
Wie gebruikt die ‘troep’? Ongeveer 25 procent van de Nederlanders heeft weleens wiet geprobeerd, ongeveer 5 procent van de volwassenen gebruikte het product de afgelopen maand.
Wiet heeft alleen bij intens (vrijwel dagelijks) gebruik consequenties voor zaken als het kortetermijngeheugen
En hoe ongezond is dat? Wiet heeft alleen bij intens (vrijwel dagelijks) gebruik consequenties voor zaken als het kortetermijngeheugen. De rook die van de plant afkomt, lijkt meer teer te bevatten, maar minder vaak tot kanker te leiden dan tabaksrook.
Of het dan ‘heel slecht’ is, is alleen te zeggen als het wordt vergeleken. En dan kan je alleen maar vaststellen dat er veel meer ongezonde dingen - alcohol! - in onze samenleving aan regels zijn gebonden om het gebruik te ontmoedigen of het product minder ongezond te maken.
Rutte: ‘...waarvan we ook weten dat de werkzame stof die erin zit niet meer te vergelijken is met de tijd van Piet de Jong, het stickie...’
Wat vooral veranderd is sinds premier Piet de Jong (1967-1971), is dat de kennis over de werkzame stoffen in cannabis enorm gegroeid is. Er blijken meer dan 21 stoffen in de plant te zitten, met allemaal hun eigen werking.
Sommige breken elkaar af, waardoor je niet kan zeggen dat het gehalte van een van de stoffen doorslaggevend is voor de werking van het type wiet. Ook valt moeilijk te zeggen dat de wiet sterker is geworden, zoals Rutte hier lijkt te beweren. Daarover zo meer.
Rutte: ‘Laten we ook niet naïef zijn omdat het overgrote gedeelte naar het buitenland gaat.’
Dit is wat het wetsvoorstel beoogt:
Op dit moment is de hele markt illegaal. Het wetsvoorstel van D66 zegt dat er een gereguleerde markt moet komen voor de Nederlandse coffeeshops. De hele keten - van zaadje tot consument - wordt dan in de gaten gehouden.
Hoeveel mensen er dan alsnog voor kiezen om voor de zwarte markt te gaan kweken, is de grote vraag. In ieder geval lijkt Rutte hier te zeggen dat hij de aanwezigheid van een zwarte markt genoeg reden vindt om iedereen dan maar het legale alternatief te onthouden.
Rutte: ‘Als er dan in Nederland een soort heel lieve poldervariant wordt gebrouwen, hoe groot is dan de kans dat die gebruikt gaat worden? Die lijkt me ook niet zo groot.’
Geen voorstander van de wet zegt dat die alleen maar ‘lieve polderwiet’ wil. Het idee is dat er voor elke consument een passend aanbod is. Om het met alcohol te vergelijken: er moet ruimte komen voor goedkope halveliters slappe supermarktpils én duur lokaal gebrouwen biologisch speltbier.
Als de wet erdoor komt zonder restricties over wat voor wiet er gekweekt mag worden, is de kans dus niet zo heel groot dat er alleen maar ‘lieve polderwiet’ zou worden gemaakt. Maar er zijn vast liefhebbers voor te vinden.
Rutte: ‘De wiet is natuurlijk heel gevaarlijk. Ik denk dat we dat niet genoeg kunnen onderstrepen…’
Toen het RIVM in 2009 onderzocht welke drugs het schadelijkst zijn, eindigde cannabis op nummer 12. Ver achter tabak (4), alcohol (3) en heroïne (1).
Dat wil niet zeggen dat cannabis daarmee zonder risico is, maar ‘gevaarlijk’ is overdreven. Bovendien is cannabis nou juist een van die paar middelen waar nog nooit iemand aan overleden is.
Ook is het dan vreemd dat het goedje namens het ministerie van Volksgezondheid verkocht wordt in apotheken, met een logo van het Rijk erop.
Rutte: ‘Waar onze generatie zoiets had van ‘Als je maar niet inhaleert’ - zei Bill Clinton geloof ik - het hele idee van de flower power en de jaren zestig - dat klonk allemaal heel sympathiek [...] Tegenwoordig hebben we echt met iets anders te maken…’
Is de wiet sterker dan vroeger, zoals Rutte al eerder beweerde? Als ik even alle kanttekeningen weglaat: ja.
In de jaren zestig en zeventig werd vrijwel alle wiet geïmporteerd. Tot de nederwiet werd uitgevonden. Sindsdien is de markt diverser, met een hoger gemiddelde aan werkzame stoffen als THC.
Maar van die eindeloze sterktestijging is allang geen sprake meer. In de afgelopen dertien jaar is eerder sprake van een daling. Bovendien is de consequentie dat je minder wiet nodig hebt voor hetzelfde effect. Mensen die niet zo van sterke wiet houden, kunnen minder bloem in hun joint kruimelen.
Rutte: ‘...wat een veel groter risico met zich meebrengt op verslaving...’
Brengt zogenaamd sterke wiet meer risico op verslaving met zich mee? Peggy van der Pol deed hier recent onderzoek naar en vertelde erover aan NRC Handelsblad: ‘Wij zagen dat blootstelling aan THC mogelijk een rol speelt bij het ontstaan van verslavingen, maar andere factoren zijn belangrijker. Als je het verslavingsrisico van frequente blowers wilt verlagen, zou je de achterliggende sociale problemen moeten aanpakken, niet alleen de joint zelf.’
Wij zagen dat blootstelling aan THC mogelijk een rol speelt bij het ontstaan van verslavingen, maar andere factoren zijn belangrijker
Rutte: ‘...en een veel groter risico op een psychiatrisch…psychosociale problematiek die erachter wegkomt. Dus het is echt andere... andere… troep is het.’
Problematiek als afhankelijkheid of verslaving rondom cannabis komt voor. Van de mensen die zeggen in de afgelopen maand wiet te hebben gerookt, geeft 28 procent aan dat op meer dan twintig dagen gedaan te hebben. En 11 procent van de mensen die het vorige maand gebruikt hebben, voldoet volgens de richtlijnen aan een afhankelijkheid of een verslaving.
Maar als mensen daar last van hebben en willen stoppen, doen ze dat volgens de Trimbos Drugsmonitor meestal gewoon uit zichzelf: ‘Cannabisafhankelijkheid blijkt vaak een tijdelijke fase in het natuurlijke beloop van cannabisgebruik, en frequente gebruikers hebben vaak in grote mate controle over hun gebruik.’
Een verband tussen psychoses en cannabis is ook nog niet gevonden. Mensen met psychiatrische problemen lijken vaker cannabis te gebruiken, maar andersom lijkt er geen correlatie.
Hoe dan ook zijn dergelijke cijfers een gezondheidsprobleem aan de voordeur geen argument voor of tegen het reguleren van de achterdeur.
Rutte: ‘Vanuit dat oogpunt lijkt het me wat naïef om te denken dat als je dan een soort lichtere poldervariant gaat telen, dat daar dan heel veel belangstelling voor zou zijn...’
Misschien dat er een markt bestaat voor een ‘lichte poldervariant,’ maar als de markt niets anders biedt, zal er een levendige zwarte handel komen in betere wiet.
Rutte: ‘...zeker als je weet dat die wietteelt toch gewoon doorgaat - al was het maar vanwege die vraag uit het buitenland.’
De wietteelt zal inderdaad doorgaan. De grote vraag bij het voorstel van D66 is dan ook welke telers mee mogen doen, of die het alleen aan de coffeeshops leveren en niet stiekem aan anderen en of er uiteindelijk een product wordt geleverd dat de consumenten willen.
In Colorado zijn soortgelijke vragen gesteld, nadat die staat als eerste in Amerika productie en verkoop van cannabis reguleerde. Wat het telen betreft, zijn er in Colorado nog geen duidelijke aanwijzingen dat de legale telers er een louche bijzaak opna houden.
Lees ook:
Komt een land bij de dokter
Michelle van TongerlooAls straatarts ziet Michelle van Tongerloo dagelijks hoe ingewikkeld helpen is geworden. In haar boek Komt een land bij de dokter laat ze zien hoe het beter kan.
