In de rij voor ontwikkelingsboeken? Wel als ze gratis zijn

In augustus werd het bekend: de bibliotheek van het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) moet sluiten wegens bezuinigingen door het kabinet. De bieb is met meer dan één miljoen documenten een van de grootste bibliotheken in de wereld op het gebied van ontwikkelingslanden. Een soort Mekka voor ontwikkelingsprofessionals. Maar ja, natuurlijk niet echt een publiekstrekker. 

Des te vreemder oogde de rij gisteren: vijf man breed, honderden meters lang rond het gebouw in Amsterdam-Oost. Tergend traag de bibliotheek in. Reden: de laatste restjes van de collectie, die geen onderkomen hebben gekregen bij andere bibliotheken, mogen gratis - ja, gratis - door het publiek worden afgehaald. En dan komen we wel hoor. 

Oh zoete ironie. 

Het gonst namen van verre landen in de rij. ‘Ik zoek iets over islamitische kunst,’ zegt de jongen achter me. Zijn vriend wil ‘alles over schepen.’ ‘Mijn vrienden wilden iets over Myanmar, Suriname en Zuid-Afrika,’ lacht de vrouw voor me. En het meisje naast me, dat voor we binnen zijn alweer terug moet naar haar werk, draagt haar vrienden op iets te vinden over ‘beeldvorming en opgezette dieren.’

De blikken van de  medewerkers die de bezoekers mondjesmaat binnenlaten, spreken boekdelen: nooit eerder was het zo druk tussen hun boekenkasten. 

Na vijf kwartier sta ook ik eindelijk binnen. Niet in de statige leeszaal, maar in de kelder. Schap na schap slordig door elkaar gegooide boeken, tijdschriften en mappen. Het KIT waarschuwde al op haar website: deze titels, enkele duizenden, liggen niet gesorteerd op alfabet en niet op thema. Het Cambodian-English dictionary ligt naast Computers in developing nations en De redding van Afrika. 

En hoewel er netjes twintig mensen per keer naar binnen mogen, is het dringen tussen de kasten. Een man met lange rasta’s loopt de deur uit met een IKEA-tas vol boeken. Een vrouw heeft een rolkoffer mee. Een meisje kan nauwelijks meer boven de stapel boeken uitkijken die ze meetorst.  

In de rij las ik zojuist nog het nieuws op mijn telefoon: Nederlanders worden geëvacueerd uit Zuid-Soedan, omdat de situatie er weer uit de hand loopt. Maar ik verlaat de bieb met een exemplaar van Khartoum University Press uit 1973: Peace and Unity in the Sudan. An African Achievement. 

Oh zoete ironie.