Recept voor een tevreden leven: vooral níet je dromen najagen

‘Van je dromen najagen word je niet gelukkig. Streef liever naar dagelijkse voldoening.’

Het is waarschijnlijk het beste advies dat ik tot nu toe tijdens mijn zelfverbeteringsreeks tegenkwam.

Maar ik vergeet het elke keer weer.

Daardoor loop ik het risico - en dit komt je wellicht bekend voor - om altijd maar aan de dag van morgen te denken, en vrijwel nooit de dag zelf te waarderen. Chronische ontevredenheid, noem ik dat.

Het denken aan grote doelen en dromen is ook nog eens contra-effectief:

• De kans dat je dromen uitkomen wordt er ironisch genoeg kleiner van, want je raakt snel ontmoedigd. Stel dat je ervan droomt een roman te schrijven. Het contrast tussen je beeld van dat boek en de eerste paar kromme zinnen die je tikt, is waarschijnlijk zo groot dat je al snel afhaakt. Van alles wat bestsellerauteur Paul Auster voor zijn dertigste schreef, publiceerde hij slechts twee zinnen. Als hij een dromer was geweest, hadden we nooit The New York Trilogy gekend.
• Als je een droom hebt waargemaakt, doet dat weinig met je geluksniveau, want voor je het weet, wen je aan de nieuwe situatie. En formuleer je weer een nieuwe droom. Adaptief geluk heet dat. Het is een wedstrijd die je niet kunt winnen, want je zal altijd denken aan wat er nu weer beter kan.

Hoe logisch bovenstaande argumenten ook klinken, toch is het lastig ze écht te internaliseren. Altijd maar streven naar iets beters - bijvoorbeeld een betere prooi - is een miljoenen jaren oude overlevingstechniek. Een paar decennia onbezorgde welvaart maken die evolutie niet ongedaan.

Wie altijd denkt dat het morgen beter wordt, vindt nooit geluk op de dag zelf

Maar je daarbij neerleggen is zonde. Vrij naar Tim Urban van Wait But Why: wie altijd denkt dat het morgen beter wordt, vindt nooit geluk op de dag zelf.

Daarom heb ik geprobeerd al die adviezen en bevindingen uit onderzoeken samen te vatten in drie praktische stappen die ik elke doodnormale dag kan toepassen.

Let op, hoewel alle stappen op onderzoek zijn gebaseerd, zijn ze ook persoonlijk. Ik heb er immers zelf prioriteit in aangebracht, en mijn eigen leef- en werkritme als uitgangspunt genomen. Voor jou zien die stappen er ongetwijfeld anders uit, mocht je er überhaupt al zin in hebben.

Maar ik deel ze toch, als aanmoediging om zelf ook zo’n raamwerk voor dagelijkse voldoening samen te stellen.

Dit zijn ze:

1. Beperk afleiding

Ik vond het steeds moeilijker om geconcentreerd aan iets te werken of diep over iets na te denken. Dat komt doordat ik elke paar minuten uit mijn concentratie raakte door wéér een appje, tweet of mail.

Daardoor verkleinde ik de kans om volledig in een activiteit op te gaan en een ‘flow’ te bereiken. Dat is zonde, want uit die mentale staat haalt een mens veel voldoening.

Ik neem daarom dagelijks deze twee maatregelen om de kans op een flow te vergroten:

1. Op zowel mijn telefoon als laptop beperk ik het aantal push-notificaties tot een minimum. Dat betekent minder afleiding.
2. In mijn agenda maak ik uren vrij waarin ik aan een specifieke taak wil werken. Daaromheen check ik e-mail en programma’s als Slack (en altijd pas als het eerste blok is afgelopen).

Hierdoor voel ik me minder opgejaagd dan vroeger en geniet ik van het werk dat ik voor elkaar krijg. Als ik ‘s avonds naar huis ga, heb ik niet meer het gevoel dat ik alleen maar mailtjes heen en weer gekaatst heb. Eenmaal thuis heb ik veel meer aandacht voor mijn gezin.

2. Deel dromen op in dagelijkse stappen

Dromen en grote doelen kunnen zó onbereikbaar lijken, dat de moed me op een doodgewone werkdag vaak in de schoenen zakte. Daarom was ik vaak ontevreden en kreeg ik tegelijkertijd weinig voor elkaar.

Tot ik me door de zelfverbeteringsreeks realiseerde: een grote prestatie is niets anders dan een lange aaneenschakeling van dagelijkse onopvallende taken.

Een grote prestatie is niets anders dan een lange aaneenschakeling van dagelijkse onopvallende taken

Dat meesterwerk van een roman? Dagelijks een paar honderd woorden tikken.

Die Olympische medaillerace? Dagelijks kilometers trainen.

Door een groot doel terug te brengen tot een dagelijkse taak ben ik ten eerste productiever. Ik krijg ook meer voldoening van het werk. Uit onderzoek naar sporters en violisten blijkt hoe dat komt: door dagelijks systematisch te oefenen, krijgen mensen inzicht in hoe ze ergens beter in kunnen worden. En uit dat besef putten we vervolgens voldoening.

Stel dat ik een boek wil schrijven. Als ik elke dag driehonderd woorden tik, heb ik over een halfjaar een eerste versie af. Belangrijker nog: ik heb er dan 182 dagen plezier aan beleefd.

3. Zorg voor aangename rituelen

Uit sommige dingen put ik gegarandeerd plezier. Zoals een kop koffie met een goede vriend. Of een bezoek aan de bioscoop. Maar het zijn ook precies die dingen die snel sneuvelen, door drukte op werk, of de vermoeidheid daarna.

Om ervoor te zorgen dat ik ze tóch zo veel mogelijk meemaak, rooster ik ze op advies van Denker des Vaderlands Marli Huijer in als rituelen. Zij zegt:

‘Plaats een paar ankerpunten in je week die het leven voor jou waardevol maken, zoals sporten, naar de film gaan met een vriend of lezen. [..] Als je het niet plant, komt het er vaak niet van. Vervolgens deel je je verplichtingen daaromheen in.’

Dus drink ik elke vrijdagmorgen om half negen koffie met een goede vriend, duik ik elke dinsdagavond met mijn vriendin de kroeg in en zit ik op zondagavond in de bioscoop. Zo weet ik zeker dat ik die momenten van voldoening elke week beleef.

In veel wetenschappelijke literatuur vind je ook het advies om een dankbaarheidsritueel in te roosteren. Zo vroegen twee professoren van de universiteit van Miami aan drie groepen om wekelijks een paar zinnen te schrijven:

1. Eén groep over dingen waar ze die week dankbaar voor waren;
2. Een tweede groep over dagelijkse irritaties;
3. Een derde groep moest gewoon over die week schrijven - zonder dat de onderzoekers iets over positiviteit of negativiteit zeiden.

Na tien weken bleek de dankbare groep optimistischer en hadden deze mensen een beter gevoel over hun leven dan de andere groepen. Dit is slechts één voorbeeld, tientallen andere studies naar dankbaarheidsexperimenten tonen eenzelfde effect.

Ik heb eerst geprobeerd zo’n dankbaarheidsdagboek bij te houden, maar daar bleek ik ’s avonds - helaas, helaas - te lui voor. In plaats daarvan sluit ik elke dag af met een meditatie die over dankbaarheid gaat.

Daden van verzet

Ik zie bovenstaande stappen als daden van verzet.

We leven in een maatschappij waarin we telkens worden aangemoedigd succes na te jagen en we gebruiken services die ontworpen zijn om ons af te leiden. Voor je het weet, brengen we elke dag ontevreden en opgejaagd door.

Met een overzichtelijk raamwerk voor dagelijkse voldoening dat ik praktisch kan toepassen, hoop ik daar niet ten prooi aan te vallen.

Wat is jouw raamwerk voor dagelijkse voldoening?

Lees ook mijn boek