Vorige week heb ik een serie gebingewatcht. Ik keek Easy, de nieuwe Netflixboreling. En ik vertel jullie daar graag over, want wat een ongelooflijk belangrijke stap zet die serie op het gebied van diversiteit en vrouwelijke personages.

Easy is gemaakt door en speelt zich volledig af in Chicago. De thematiek is simpel: Swanberg vertelt iedere episode een ander liefdesverhaal. Een keur aan acteurs van verschillende leeftijden en met zeer diverse achtergronden komt voorbij. Zo komen een oudere witte actrice, een zwarte journalist, een Spaans stel, een zwarte actrice, een witte selfie-artieste en een oudere, witte uitgerangeerde stripschrijver langs.

Wat deze serie daarbij zo goed maakt: Swanberg trapt niet in de val, zoals vele andere de zwarte man of de lesbische vrouw tot karikatuur te maken. Zijn karakters zijn te uitgediept, te voorzichtig vormgegeven en te menselijk om tijdens het kijken wantrouwig of sceptisch te worden.

Ik was verbaasd over de vertrouwdheid die ik ervoer in het kijken naar Easy. Waar ik bij andere series die ook pretenderen de tijdgeest te vatten altijd wat wrevel ervoer in hoe personages zich tot hun problematiek verhouden, zakte ik hier voor het eerst weg in een bad van identificatie.

YouTube
Bekijk hier de trailer van Easy.

Een serie over hoe het leven echt kan zijn

Neem de grootste millennialhitserie Girls, waarin vier witte meisjes het tot een sport maken om, onder het mom van openheid, op het leven te reageren als gedrogeerde hamsters in een kooi: grillig, verwend en totaal niet in staat hun eigen leven vorm te geven.

In Easy heeft zo’n zelfde soort Girls-meisje een trio met een waanzinnig goed gelukt stel. Aan het einde van de aflevering keert ze alleen huiswaarts. Wat je verwacht is een scène waarin ze zich in het koude ochtendlicht realiseert dat ze gebruikt is. In plaats daarvan ligt ze compleet tevreden in bed en scrollt nog eens door haar Tinder. Einde aflevering.

Zo makkelijk kan het zijn om over mensen van diverse pluimage te vertellen zonder in clichés te verzanden

Easy is zoals het leven kan zijn. Krachtig in het feit dat benadrukt wordt dat vrouwen niet per definitie onderhevig zijn aan mannen die hun grenzen willen overschrijden, tegelijkertijd continu balancerend op de rand van de tragiek die in hun levens voorkomt. Misschien had het meisje liever ook een grote liefde gekend, zoals dat stel waarmee ze vrijt. Voor nu is ze echter gelukkig.

De titel van de serie is dan ook als statement op te vatten: zo makkelijk kan het zijn om over mensen van diverse pluimage te vertellen zonder in clichés te verzanden.

Een serie die ongedwongen omgaat met diversiteit

Een andere om haar politieke aanpak bejubelde serie is Master of None, waarin een Indiase Amerikaan met een diverse vriendengroep de hoofdrol speelt. Een sympathieke serie, maar ook erg politiek correct. Als een schooloefening wordt in elke aflevering een thema behandeld: racisme, feminisme, de verhouding tussen generaties immigranten. De lesbische zwarte vrouw die in de serie wordt opgevoerd voelt bovendien als een moetje.

Easy is de eerste serie die het voor elkaar krijgt de paniek van de makers over diversiteit niet voelbaar te maken. Je zou daarbij kunnen stellen dat ze daarmee soms met grote stappen over de dagelijkse strubbelingen van bijvoorbeeld zwarte vrouwen in Amerika heen stapt en dat een serie als Master of None goed werk verricht door punctueel de strijd om gelijkwaardigheid in al zijn facetten te behandelen.

Een serie die niet wil benadrukken hoe divers ze is

Je zou ook kunnen stellen dat Easy een nog grotere stap zet en daarmee de toekomst inluidt: door zijn onnadrukkelijke aanwezigheid geeft Swanberg lucht aan de beladen strijd tussen politiek en cultuur zoals die ook terugkwam in de rel rond de speech van

Waar Shriver pleit voor de totale macht van de maker om vrij te zijn in wat hij of zij voortbrengt - dus ook een oudere, zwarte vrouw als personage mag opvoeren als hijzelf jong en wit is -, is de maker in Easy bijna afwezig. Hij stuurt het drama niet richting thema’s die hemzelf als witte man aangaan en geeft alle ruimte aan de personages die voorbijkomen. Zij zijn eigenaar van de serie, niet hij. Tegelijkertijd is zijn vakmanschap in iedere scène voelbaar: respectvol maakt hij prachtige scènes die vaak rustig voortkabbelen.

Misschien is Swanbergs keuze om zichzelf zo weinig te betrekken in deze serie een nieuwe manier om cultural appropriation te voorkomen

Als voorbeeld: in de aflevering ‘Vegan Cinderella,’ bloeit de liefde op tussen een zwart meisje en een witte vrouw. Het eerste meisje besluit, zoals je dat met nieuwe liefdes kan doen, haar levensstijl volledig aan te passen. Ze wordt ook veganist. Ze koopt een nieuwe sportfiets en beschadigt ’m om haar lief te laten geloven dat ze een ervaren fietser is. Uiteindelijk geeft ze aan haar vriendin toe dat ze te hard haar best deed om te veranderen.

Een verhaaltje, zo lief en simpel als een puppy met een strik om z’n nek. Twee vrouwen. Een gemixt koppel. En geen nadruk op de keuzes van de scenarist en regisseur: het is alsof de camera de tafereeltjes toevallig vastlegt.

Misschien is Swanbergs keuze om zichzelf zo weinig te betrekken in deze serie een nieuwe manier om cultural appropriation te voorkomen. Is het werk en de interpretatie daarvan door de kijker al wat telt. Het resultaat liegt er in ieder geval niet om: ik had in ‘Vegan Cinderella’ geen moment het gevoel naar LESBIENNES waaronder EEN VAN KLEUR te kijken.

Wat een verademing is het überhaupt om twee vrouwen seks te zien hebben op totaal vanzelfsprekende wijze. De camera objectiveert ze niet en maakt je een van hen. Niet geil, maar warm. Niet spannend, maar gewoon: seks.

Scenes uit de serie ‘Easy’ © Netflix

Dus? Zet jezelf als maker overboord

Makers over de hele wereld hebben nog een lange weg te gaan in het werkelijk vertegenwoordigen van onze levens. Ze worstelen nog regelmatig met hun vrouwelijke personages: het gat tussen de ‘sterke’ vrouw die altijd overeind blijft en de vrouw als onherroepelijk slachtoffer van de kwade mannenwereld, is groot.

Met betrekking tot diversiteit schieten mensen al helemaal in een kramp: een Nederlands-Marokkaanse acteur mag niet in een misdaadserie spelen omdat het fout is om hem op te voeren als crimineel. Een heftig relatiedrama mag geen zwarte hoofdrolspeelsters hebben omdat dat ‘niet herkenbaar’ zou zijn voor het grote publiek. Want mag je een zwarte vrouw slaan? Mag ze vreemdgaan? Zeg je dan niet iets heel fouts over zwarte vrouwen?

Makers hebben het gevoel dat ze iets moeten met kleur, met sekse, met seksualiteit, maar dat het mijnenveld zo onbegaanbaar is dat ze het maar liever laten. Dat ze liever niets doen dan iets fout doen.

Mijn advies: zet jezelf als maker overboord. Praat eens met de zwarte vrouw die je best een rol wil geven. Maak haar ook eigenaar van je werk en verzand niet in je eigen vooroordelen. Laat de publieke omroep mensen van kleur leiding geven over grote dramaseries zonder dat ze verplicht zijn hun eigen culturele achtergrond bij het werk te betrekken. En wees niet het braafste jongetje van de klas als je iets doet met diversiteit: mensen hebben je door.

Nog iets: hou eens op met die idiote tweedeling tussen de sterke vrouw en het slachtoffer. De huidige trend om vrouwen op te voeren als ‘sterke karakters’ is niet feministisch: hij is karikaturaal. In beide gevallen staan ze namelijk nog steeds in verhouding tot de man. De werkelijkheid is vele malen grilliger.

Als makers het zouden aandurven om het drama eens meer te zoeken in wat iemand doet in plaats van wie iemand is, komen we al een heel eind.

Easy does it.

Verder lezen:

Op Curaçao is voor twijfelfeminisme geen tijd of plaats Op Curaçao zijn het racisme en seksisme er in volle glorie. Terwijl ik in Nederland juist waak voor een traditionele vorm van vrouwelijkheid, verbaas ik me hier over hoe fijn en makkelijk het is om lijfelijk te zijn en klassieke vrouwelijkheid als een kracht te zien. Lees mijn column hier terug We daten nu al honderd jaar. Worden we daar gelukkig van? Voor Tinder was er cyberseks, daarvoor was er videodating en nog eerder ging je naar een singlesbar, of liet je je ophalen en op cola trakteren. Daten kost ons al honderd jaar veel geld en werk, en dat is ook de bedoeling, zo leert een nieuw boek over de geschiedenis van het daten. Lees het verhaal van Nina Polak hier terug Alles zeggen, en dan doen alsof je niks zeggen mag Omringd zijn door witte Nederlanders van middelbare leeftijd is voor mij niks bijzonders. Andersom wel. Na een pijnlijke treinrit kan ik niet anders dan concluderen: het is eliteracisme om racisme toe te schrijven aan PVV’ers. Lees de column van Sinan Cankaya hier terug