De beste documentaires van 2013 volgens De Correspondent
Welke documentaires mocht je in 2013 niet missen? Onze correspondenten tippen hun favorieten van het afgelopen jaar.
We Steal Secrets (Alex Gibney)
Dimitri Tokmetzis: Aan het begin van We Steal Secrets denk je even naar een hagiografie van WikiLeaks-voorman Julian Assange te kijken. Maar als snel krijgt deze documentaire diepte. Ik vind het de beste documentaire over WikiLeaks
tot nu toe. We komen veel te weten over de drijfveren van Assange om geheime informatie naar buiten te brengen. We krijgen sympathie voor het zware, maar invloedrijke werk dat Assange (en de vrijwilligers) hebben gedaan. We zien de enorme tegenkrachten die een klein clubje hackers oproept en hoe ze de toorn van het Amerikaanse establishment
proberen te doorstaan. Maar er is ook veel kritiek van de maker, met name op de persoon Assange en de wijze waarop hij WikiLeaks zelf in zwaar weer heeft gebracht.
Dirty Wars (Jeremy Scahill)
Lennart Hofman: Op een dag vertelt een Afghaanse man aan onderzoeksjournalist Jeremy Scahill dat een Amerikaanse legereenheid zijn familie in koele bloede heeft vermoord. De lezing van het Amerikaanse leger is echter een hele andere. Zij stellen dat het een normale operatie was waar gevaarlijke Talibanstrijders werden uitgeschakeld. Scahill besluit het uit te zoeken en bijt zich vast in de wereldwijde oorlog tegen terrorisme, waar drone-aanvallen op burgers mensen radeloos maakt, geheimzinnige legereenheden onschuldige mensen doden, en waar de lijstjes met vijanden van de staat alsmaar uitgebreider worden. Aan het einde van de bloedstollende documentaire stelt Scahill zichzelf de vraag: creëert deze bijna onzichtbare oorlog niet juist haar eigen vijanden? Is de oorlog tegen terrorisme de grootste self-fulfilling prophecy van onze tijd?
The Act of Killing (Joshua Oppenheimer)
Joris van Casteren: The act of killing gaat over communistenjagers die in de jaren zestig in Indonesië een miljoen mensen vermoordden. Regisseur Oppenheimer zocht een van de vele nooit vervolgde daders op, een zekere Anwarkongo, hoofd van één van de milities die op verzoek van Soekarno aan het moorden sloegen. Indringend vertelt Anwarkongo aan regisseur Oppenheimer over zijn werkwijze. IJzerdraad aan een paal, dan om de nek en dan maar trekken. Anwarkongo en zijn mannen zijn nog altijd trots op hun daden, en paraderen bewonderd door buurtbewoners door de straten. Oppenheimer stelt voor dat de mannen een speelfilm maken van hun bloederige verleden. Met zichtbaar plezier spelen ze de bruutste martelpraktijken na. Anwarkongo breekt als hij het slachtoffer speelt. Vastgebonden op een stoel raakt hij in paniek en gaat hij over zijn nek. Oppenheimers aanpak is therapie. Je zou Guantanomo Bay en alle gevangenissen kunnen afschaffen door daders in een film hun slachtoffer laten spelen. Ze gaan kapot van binnen.
State Builders (Florence Martin-Kessler & Anne Poiret)
Maite Vermeulen: Zuid-Soedan werd twee jaar geleden de jongste natie op aarde, toen het zich afscheidde van Soedan. Nu is er dan onafhankelijkheid, maar vijftig jaar oorlog heeft weinig overgelaten van het land. Deze documentaire volgt Lise Grande, de ‘tweede man’ van de Verenigde Naties in Zuid-Soedan, en de Zuid-Soedanese vice-president Riek Machar, in hun pogingen het land vanaf de grond af op te bouwen. Hoe geef je democratie vorm? Hoe leg je het verschil uit tussen leger en politie? Hoe zorg je voor onderwijs, en wat onderwijs je dan? Een ontluisterend kijkje in de praktijk van het abstracte begrip ‘staatopbouw’.
The Gatekeepers (Dror Moreh)
Dimitri Tokmetzis: Ver in de prachtige documentaire The Gatekeepers word je als kijker verrast. We hebben dan al meer dan een uur gekeken naar de geharde directeuren van de Shin Bet, een van Israels veiligheidsdiensten. Dit zijn mannen die niet opkijken van een moordaanslag meer of minder. Alle zes oud-directeuren (een enorme prestatie om die in één documentaire bij elkaar te krijgen) zijn opvallend kritisch over hun eigen land. Het harde beleid jegens de Palestijnen - een beleid waar ze zelf de sterke arm van waren en zijn - is volkomen contraproductief en zal nooit vrede brengen. Dror heeft een prachtige, genuanceerde en vaak schokkende documentaire afgeleverd die van begin tot eind boeit.
Komt een land bij de dokter
Michelle van TongerlooAls straatarts ziet Michelle van Tongerloo dagelijks hoe ingewikkeld helpen is geworden. In haar boek Komt een land bij de dokter laat ze zien hoe het beter kan.
