Of Frans Timmermans een sympathieke gast is, doet er niet toe

Als de documentaire De Europeaan - die op NPO Gemist staat - één ding duidelijk maakt, is het dat Frans Timmermans veel meer is dan de ijdeltuit waar hij wel voor wordt versleten. Regisseur Dirk Jan Roeleven volgde de Nederlandse eurocommissaris anderhalfjaar op de voet en portretteert hem als iemand die het meent.

Met zijn vertrouwde passie verzekert Frans Timmermans in de film Syrische vluchtelingen op een Grieks eiland: ‘Ik zal voor jullie vechten. We zullen proberen de situatie nu heel snel te verbeteren [...] Mijn hart is bij jullie.’ Even later zegt hij als hij een krant met een foto van het op een Turks strand aangespoelde Syrische jongetje Alan onder ogen krijgt: ‘Dit beeld brengt iets aan het licht, namelijk dat wij Europeanen overlopen van medemenselijkheid.’

Het is een sleutelscène uit de documentaire. Timmermans komt daarin over als een oprecht en kwetsbaar man die dag en nacht werkt aan Europese solidariteit.

Ontwapenend eerlijk is hij bijvoorbeeld als hij bekent dat hij voortdurend aarzelt of hij wel de moed heeft de eenzaamheid te trotseren, wanneer hij vasthoudt aan overtuigingen waarin hij alleen staat. Die vrees verbindt hij met de eeuwige vraag ‘mag ik erbij horen?’ die zijn vader - een bode op de Nederlandse ambassade in Brussel die zich altijd achtergesteld voelde - hem met de paplepel heeft ingegoten.

Als je hem ook nog ziet zwoegen om zijn loodzware politieke verantwoordelijkheid zijn familieleven niet te laten verpletteren, is het lastig geen sympathie voor hem te voelen.

Alleen: uiteindelijk moeten we een politicus niet beoordelen op zijn karakter en goede bedoelingen, maar op de mate waarin hij het politieke handwerk beheerst om zijn idealen iets dichter bij verwezenlijking te brengen.

In de documentaire zien we dat Timmermans zijn troeven zet op de EU-Turkijedeal. Die mag de stroom vluchtelingen naar de Griekse eilanden hebben ingedamd. Maar je kunt je afvragen of de deal een teken is van Europese medemenselijkheid of van een verlangen de verantwoordelijkheid af te schuiven. Ook zitten nog steeds tienduizenden vluchtelingen in erbarmelijke omstandigheden vast in Griekenland.

Daar kunnen we Timmermans natuurlijk niet alleen de schuld van geven. Maar de harde realiteit is dat hij zijn belofte aan de Syrische vluchtelingen in Griekenland dat hun situatie snel zou verbeteren allerminst heeft kunnen waarmaken.