Hoe kom jij uit Spotify’s filterbubbel?

‘Het is op de radio, dus het zal wel goed zijn.’ Dat zei mijn kapper ooit over muziek. Als ik daar nu aan terugdenk, word ik nostalgisch naar de tijd dat we blind vertrouwden op hitparades en TMF. Kanalen die ooit van alle tijden leken. Al waren ze dat niet.

Begin twintigste eeuw was radio niet iets om passief te ondergaan. Radio was voor ontdekkers en hobbyisten, die zowel uitzonden als ontvingen. Pas sinds de jaren twintig domineren professionele zenders en ontvangt de rest alleen nog maar.

Een eeuw later herhaalt de geschiedenis zich, maar dan met internet als de nieuwe technologie. Wat begon als een ontdekkingsreis, heeft sinds 4G meer weg van trickle-down-economics. Nergens is dit verloop beter te zien dan in muziek.

Muziek verandert om hetzelfde te blijven

De muziekindustrie ervoer de ontwrichtende kracht van het internet al vroeg, zowel negatief als positief. Van illegale downloads en de val van de cd, tot legale downloads en de opkomst van streaming.

Lang zagen experts internet als het einde van de traditionele industrie en van media als poortwachters tussen artiest en fan. Nu blijken de industrie en poortwachters levend en wel, ze zijn alleen van vorm veranderd. Vroeger had je de Top 40 op de radio, nu heb je Hot Hits NL op Spotify.

Het is als die beroemde zin uit de Italiaanse roman De tijgerkat. Geconfronteerd met een revolutie zegt een van de hoofdpersonen: ‘Alles moet veranderen, opdat alles hetzelfde blijft.’

Op zich is het logisch dat na innovatie weer wat ouderwetse orde volgt. Iemand moet ons wegwijs maken in de overmaat aan keuze. Niemand heeft tijd om door 30 miljoen liedjes te spitten, dat kost je meer dan 215 jaar, zonder pauze. Maar raken we ook iets kwijt? Waren we niet enthousiast toen het internet een plek bleek voor ontdekking?

Spotify heeft de playlist die je verwacht, waar is de playlist die je verrast?

Over ontdekken gesproken, daar heeft Spotify iets voor: de Discover Weekly-playlist. Die geeft gebruikers wekelijks muziektips op basis van hun luistergedrag. Ook via playlists als Release Radar en Daily Mix leer je op Spotify muziek kennen die aansluit op je smaak.

In het begin is dit prachtig. Dagelijks brengt Spotify tientallen miljoenen mensen muziek die ze mooi vinden. Maar na een tijdje kan het ook gaan vervelen. Wanneer Spotify je zo goed kent, dat het je steeds precies het soort muziek geeft waar je al naar luistert.

Het is een sneeuwbaleffect: hoe meer sfeervolle, semi-elektronische indiefolk ik luister, hoe meer Spotify me ervan voert, dus luister ik er nog meer van, waardoor Spotify denkt: ‘Hij wil het kennelijk nóg sfeervoller, semi-elektronischer en indiefolkiër.’ Het resultaat is erg saai.

Spotify heeft de playlist die je verwacht, waar is de playlist die je verrast?

We dreigen dus in een bubbel terecht te komen. Het is net Facebook, waar berichten die je van vrienden te zien krijgt, worden gefilterd op basis van je voorkeuren. Uiteindelijk maakt al die eentonigheid ons saai ongeïnformeerd, ongenuanceerd en weinig empathisch. We hebben geen betere algoritmes nodig, maar juist botsingen met nieuwe perspectieven.

Dus, hoe kom jij uit je Spotify-filterbubbel?

Daarom stel ik voor dat we eens voorbij de algoritmen en smaakmakers kijken. Ik ben benieuwd hoe jullie Spotify’s filterbubbel omzeilen, zowel binnen als buiten de streamingdienst. Want het is één ding om de bubbel te benoemen en iets anders om te zeggen wat je ermee moet. Uiteindelijk kan je dat het beste zelf beantwoorden.

Mijn vraag is of je dat antwoord met me wilt delen. Of je nou blij bent met de bubbel, niet gelooft dat hij bestaat of manieren hebt om eruit te komen: ik hoor het graag. De effectiefste en origineelste ideeën neem ik mee in mijn volgende stuk, dat deze maand verschijnt.

Lees ook: