De EO moet met de billen bloot

Onlangs trof ik dit kiekje in mijn mailbox aan: 

De foto komt uit een programma dat vanavond te zien is op Nederland 3. 

Wat valt hier op? Drie dingen.

1. Hier staat een Nederlander met een regenboogvlag voor een kerk in Rusland.

2. Die Nederlander is een "bekende christen," namelijk programmamaker Manuel Venderbos.

3. Die "bekende christen" werkt voor de Evangelische Omroep (EO).

Zien we hier kortom een EO-coryfee voor een Russische kerk homorechten bepleiten? Jazeker. En ik kop uw verbazing maar vast in:

- De EO, is dat die omroep die vijf jaar geleden een andere presentator, Arie Boomsma, drie maanden op non-actief stelde na een fotoshoot voor l’Homo ?

- De EO, is dat die omroep met een voorzitter wiens kerkverband onlangs nog met een beleidsnota kwam, waarvan het resultaat voor homo’s door belangenorganisatie LKP als ‘uitsluitend en onveilig’ wordt beschouwd?

- De EO, is dat die omroep die in interviews met eigen medewerkers liever zwijgt over ‘de partner,’ wanneer dat er één van hetzelfde geslacht is? 

Juist. Die EO.

De reacties op de uitzending laten zich dan ook eenvoudig voorspellen: 

- Zou die @manuelvenderbos ook voor zijn eigen kerk met zo’n vlag durven wapperen? #hypocriet

- Zou @manuelvenderbos zijn contract houden als hij dit voor het EO-gebouw zou doen? #mettweematen #tssk

- Waarom is #3onderzoekt alleen tussen 22 uur en 6 uur te zien op #UitzendingGemist? Bang dat NLse christenen op ideeën komen? #kansgemist 

Tsja. Opmerkelijk is het wel, deze uitzending.

De EO-programmamakers laten, met overigens schokkende beelden, zien hoe nieuwe wetgeving tegen "homopropaganda" het klimaat voor Russische homo’s heeft verslechterd. De Russisch-Orthodoxe kerk stelde onlangs zelfs voor om een referendum onder Russen te houden over de vraag of homoseksualiteit opnieuw strafbaar moet worden gesteld. Alle reden dus om bij zo’n kerk te gaan demonstreren.

Toch is het vreemd.

Geen kerkgenootschap zou in Nederland oproepen tot zo’n referendum. En ik geloof best dat de verontwaardiging over Poetins nieuwe wet ook door veel christenen gedeeld wordt. Maar intussen ervaren veel christenhomo’s zelf het klimaat in Nederlandse kerken nog steeds niet als voldoende veilig. 

Zo worden homo’s in veel kerken geweigerd aan het avondmaal, mogen ze de ambten niet uitvoeren en blijven veel kerkgenootschappen hardnekkig volhouden dat ‘verandering van seksuele voorkeur’ mogelijk is. Ook worden er op gereformeerde scholen nog altijd  docenten ontslagen die met een partner van hetzelfde geslacht samenleven. 

Een opmerkelijke uitzending dus, maar is het ook hypocriet? Wat het vooral laat zien is dat er een gapend gat bestaat tussen de leefwereld van de makers en die van EO-leden en hun kerken. 

Nu hoeft dat niet te verbazen. De relatie tussen omroepen en hun leden werd door bestuurders al zó dun bevonden, dat er dit jaar een ware fusiegolf over Hilversum waait.

Maar juist de EO was eigenzinnig genoeg om geheel op eigen benen te mogen blijven staan. Nederland is goeddeels ontzuild. Nu lijkt zelfs de omroep die de laatste zuil van Nederland bedient, in haar programma’s een andere koers te varen dan de kerken die hun leden bezoeken. 

Er is natuurlijk van alles te zeggen vóór een omroep die haar eigen achterban trotseert en homorechten elders agendeert. Maar als die omroep tegelijkertijd goeddeels zwijgt over het lot van homo’s in eigen kring, dan wringt dat toch. 

Tot voor kort was ik hoofdredacteur bij een  christelijk tijdschrift. In die tijd hoorde ik het ‘in de wandelgangen’ bij veel christelijke organisaties: ‘Privé ben ik allang zo ver dat ik geloof in de gelijkwaardigheid van homorelaties, maar omwille van de achterban kan ik er niets over zeggen.’ Ook criticasters van homoseksualiteit laten gek genoeg niet altijd het achterste van hun tong zien. Zo verzuchtte één van hen eens: ‘je mag het niet hardop zeggen, maar het enige kruis dat een christenhomo interesseert, is dat rond zijn midden.’ 

Dat soort uitspraken roepen toch de sfeer op van "don’t ask, don’t tell." Je mag verontwaardigde reportages maken over homorechten in Rusland, maar over homo’s dichter in je eigen kerkgenootschap kun je beter zwijgen. Als je tenminste niet je status in christelijk Nederland op het spel wil zetten.

Toch is er een manier waarop de EO haar reportages uit Rusland relevant kan maken voor de eigen achterban. Door na de uitzending vanavond, bij Knevel & Van den Brink, eens voor het oog der natie het debat te voeren dat intern al jaren sluimert. 

Venderbos kan bijvoorbeeld in dit praatprogramma het debat aangaan met opinieleider Henk van Rhee, die als directeur van de stichting Tot Heil des Volks de omstreden therapieclub Different aanstuurt. Of met de voorman van het kerkverband der christelijk gereformeerden, dat onlangs na jaren intensieve studie vaststelde dat homoseksuele relaties toch als ‘zonde’ moeten worden gezien.

Daarmee zou de omroep mogelijke kritiek op haar vermeende hypocrisie in één klap tot zwijgen brengen. En, en passant de balk in eigen ogen eens bespreken, in plaats van de splinter in het oog van Poetin.

N.B.: Het Hoofd Communicatie van de Evangelische Omroep, Marco van der Straten, schreef vanmorgen deze  reactie .