Hoe kunnen we Nederlanders minder vlees laten eten? In mijn laatste stuk verzamelde ik een aantal ideeën om dit te bereiken. Belangrijk, want als deze reeks over voedsel en duurzaamheid één ding heeft duidelijk gemaakt, is het dat vlees een disproportioneel grote ecologische voetafdruk heeft.
Het stuk kreeg veel waardevolle, creatieve en constructieve reacties. In deze notitie wil ik een paar gedachten naar aanleiding van jullie reacties delen.
De vleestaks verdient een apart artikel. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) schreef onlangs in een rapport de voors- en tegens van de vleestaks, een belasting op de productie of consumptie van vlees. Ik interviewde een van de auteurs van dit rapport, Herman Vollebergh, en hij legde uit waarom volgens hem de vleestaks ‘een sympathiek idee [is], maar moeilijk uit te voeren.’
Op zijn betoog kwamen veel interessante en soms technische reacties die een apart stuk rechtvaardigen. Het lijkt zo’n eenvoudig idee (‘tabak wordt toch ook extra belast?’) maar de uitvoering is ingewikkelder dan je op het eerste gezicht zou denken. Lang niet alle interessante én saillante details kon ik in het stuk kwijt en het lijkt mij interessant om hier een keer een apart stuk aan te wijden.
Dierenwelzijn en -rechten verdienen ook aandacht. In het artikel worden twee redenen gegeven waarom we minder vlees moeten eten: te veel vleesconsumptie is slecht voor het milieu en voor je gezondheid.
Een van jullie schreef: ‘Het stoort me mateloos dat milieu en gezondheid meermaals genoemd worden maar de ethische kant van de zaak amper of niet.’ Er zijn vele redenen om geen of minder vlees te eten, en de overtuiging dat het eten van dieren onethisch is, is er daar een van.
In deze reeks over voedsel staat duurzaamheid centraal en dus werd al snel het milieu als reden genoemd om minder vlees te eten. Reclameman Aad Kuijper stelde in het stuk echter dat het milieu mensen onvoldoende zal motiveren om minder vlees te eten, in tegenstelling tot gezondheid. Zo kwam gezondheid als reden om minder vlees te eten in het stuk terecht.
Maar waarom dan geen ethiek als reden genoemd? Simpelweg omdat de experts die ik aan het woord liet dat niet deden. Hoewel: Marieke Dilles, van de succesvolle Belgische campagne Dagen zonder vlees, denkt dat het contraproductief is om mensen over te halen vegetariër of veganist te worden.
Misschien was het goed geweest om iemand aan het woord te laten die vegetarisme, veganisme en ethiek propageert, juist omdat anderen in het artikel denken dat het averechts zal werken.
Overigens zat er geen kwade wil achter: ik ben zelf geen vegetariër of veganist, maar heb niets tegen mensen die dat wel zijn. Sterker: ik vind het bewonderenswaardig dat mensen om principiële redenen iets niet eten. Ik doe hetzelfde, alleen om andere redenen: ik eet weinig vlees om milieu en klimaat te sparen.
