Obama wast Trump de oren met dit hoopgevende pleidooi voor klimaatactie

Barack Obama is een man van de feiten en van het gezonde verstand. Het lijkt erop dat hij ons dat beeld nog even wil inpeperen in de laatste dagen van zijn presidentschap. En dat hij zijn nalatenschap wil zeker stellen.

Maandag deed hij dat door een opinieartikel te publiceren in het wetenschappelijke tijdschrift Science. In het stuk bespreekt hij de grote trends op het gebied van energie en klimaat. Hij redeneert vanuit het wetenschappelijke bewijs over klimaatverandering, en beschrijft vervolgens waarom hij gelooft dat ‘de trend naar schone energie onomkeerbaar is.’

Ik denk dat hij de juiste trends op een rijtje zet, en beveel zijn verhaal daarom graag aan. Het is geen retorisch hoogstandje, niet heel meeslepend, wel informatief (veel cijfers, keurige bronvermelding).

Voor de duidelijkheid: de trends die Obama beschrijft – en die ik hieronder samenvat – zijn bij lange na niet voldoende om klimaatverandering een halt toe te roepen. Er moet nog veel meer gebeuren, en niet alleen in de energiesector.

Maar ik ben het met Obama eens dat de trends richting een duurzame energievoorziening – en de bijhorende economische kansen – alleen maar sterker zullen worden. De zittende president draagt vier argumenten aan om hoopvol te zijn over de toekomst van schone energie.

1. Het macro-economische argument

De kosten van de energietransitie zijn bescheiden in vergelijking met de mogelijke schade van klimaatverandering.

Westerse economieën, waaronder de VS, hebben de afgelopen jaren al laten zien dat ze de uitstoot van hun energiesysteem naar beneden kunnen brengen, zonder groei of welvaart in te leveren. Het zou daarom van gezond verstand getuigen om de uitstoot verder terug te brengen: dat verkleint de kans op catastrofale en onomkeerbare klimaatontwrichting.

Ik vind overigens dat Obama zich in de presentatie van de feiten wat rijk rekent; tegenover de dalende CO2-uitstoot waarover hij schrijft, staat een significante stijging van de uitstoot van het sterke broeikasgas methaan, onder meer als gevolg van schaliegasboringen die hij juist heeft aangemoedigd.

Bovendien is westerse consumptie – en die van de Amerikanen bovenal – buitengewoon CO2-intensief. Maar afgezien van die punten heeft Obama gelijk: iedere zinnige macro-economische afweging valt in het voordeel van duurzaamheid uit.

2. Het zakelijke argument

Bedrijven kunnen winst maken als ze energie besparen en investeren in CO2-arme technieken.

Bedrijven die maatregelen nemen tegen energieverspilling, sparen op de lange termijn geld uit, én ze dragen bij aan het terugbrengen van de uitstoot. De Amerikaanse economie is - net als veel westerse economieën – minder energie-intensief geworden, terwijl de duurzame energiesector steeds meer banen oplevert.

3. Het marktwerking-argument

De energiesector ondergaat momenteel een transformatie richting duurzaam die wordt gedreven door economische krachten.

Zo is het in Amerika op dit moment goedkoper om elektriciteit op te wekken op basis van aardgas dan op basis van kolen. Daarom zal de kolenindustrie onder Trump geen renaissance doormaken.

Obama verwijst ook naar de indrukwekkende kostendaling van duurzame energie. In de VS daalden de kosten van stroom uit zonnepanelen tussen 2008 en 2015 met 54 procent, wisten grootschalige zonneparken 64 procent goedkoper te produceren, en daalden de kosten van windenergie met 41 procent. ‘Technologische vooruitgang en marktkrachten zullen de ontplooiing van duurzame energie voortstuwen,’ schrijft Obama, zeker nu grootschalige duurzame installaties op steeds meer plekken zonder subsidie kunnen concurreren met kolencentrales.

Bedrijven zoals Google kiezen er bewust voor om alleen nog groene stroom in te kopen, terwijl veel Amerikaanse staten zelfstandig beleid voeren gericht op de verdere groei van groene energie.

4. Het epische wereldwijde transitie-argument

De afspraken die alle landen van de wereld in Parijs maakten, tonen dat er wereldwijd momentum is voor de overschakeling naar duurzaamheid.

Obama noemt het feit dat alle landen in Parijs toezeggingen hebben gedaan om de uitstoot naar beneden te krijgen een ‘diplomatieke doorbraak.’ Het feit dat het Verdrag binnen een jaar na de ondertekening al geratificeerd is, toont dat er sprake is van ‘onomkeerbaar momentum.’

Het zou onverstandig zijn van Amerika om zijn deel van de afspraken niet na te komen, schrijft Obama. Het is een duidelijke oproep aan Trump en de Republikeinen: ‘This should not be a partisan issue.’

‘We weten al heel lang en op basis van overweldigend wetenschappelijk bewijs, dat de urgentie van klimaatverandering groot is en niet genegeerd kan worden,’ concludeert Obama. Hij lijkt hoop te putten uit de constatering dat de trends die hij beschrijft zullen doorzetten, ongeacht de beleidskeuzes die op de korte termijn zullen worden gemaakt.

Hij noemt Trump maar één keer, toch is het hele stuk een duidelijke poging om de nieuwe president op een verstandig spoor te zetten. Dat doet Obama subtiel en stijlvol, zoals we van hem gewend zijn. Hij heeft overigens al eens aangegeven dat hij zijn stem, na zijn presidentschap, zal blijven gebruiken om voor klimaatactie te pleiten. Daar ben ik alvast blij mee.

Verder lezen?