Luister naar Run The Jewels, een stem van rede én verzet in tijden van Trump
Dit artikel telde in eerste instantie 10.000 woorden. 5.000 daarvan waren lyrics, quotes en grappen van de mannen zelf, nog een stuk of 3.000 waren superlatieven. Want is er geschiktere én betere muziek om nu te luisteren dan Run The Jewels? Luister zelf maar.
Van boven moet de moshpit een vlakte vol lachende en schreeuwende magneten hebben geleken, elkaar met brute kracht aantrekkend en afstotend, tot iemand de muziek afkapte en met vier woorden alle spanning uit de zaal haalde:
‘I’m glad Reagan dead.’
Van een trapje naast het podium daalt de stem af, het publiek in. Het is Killer Mike (Michael Render). Dit was zijn eerste show in Nederland met partner El-P (Jaime Meline), zo’n drie jaar geleden. De release van hun eerste gezamenlijke album, Run The Jewels, is dan net geweest.
Er kwam een nog sterker Run The Jewels 2 en afgelopen kerst bracht het duo als verrassing vervroegd Run The Jewels 3 uit. Het is een activistisch pamflet, een bijbel, een gids door het Amerika van nu, een muzikale en tekstuele pelgrimstocht door die lange zwarte tunnel op weg naar het licht.
Het mooiste? Je bent er voor je het doorhebt, want de muziek is fenomenaal.
Hoe het ultieme verzetsduo zijn stem vond
Run The Jewels lijkt een onwaarschijnlijk duo: twee mannen van middelbare leeftijd, beide al hun hele leven bezig met muziek, die op latere leeftijd pas, met elkaar, hun ultieme vorm vonden en sindsdien door het grote publiek worden omarmd.
De rode draad in al hun briljant geproduceerde werk is de overtuiging dat het beter wordt
Maar er zijn meer overeenkomsten dan je zou vermoeden tussen de ietwat onaangepaste El-P (1975, Brooklyn), een witte indie-producer en MC uit het noorden die bekendstaat om zijn metaforen, verwijzingen naar fantasy en sciencefiction en agressieve voordrachten, en Killer Mike (1975, Atlanta), de zwarte woordkunstenaar uit het zuiden die zijn Twittervolgers tweemaal daags ‘happy 420’ wenst en zijn teksten voordraagt met een noodzakelijkheid die je in een omhelzing houdt tot Mike bepaalt dat het klaar is.
Wat ze gemeen hebben? Een drugsverleden, uit elkaar gevallen families, verlies. Maar ook: het vermogen processen te doorzien, de maatschappij voor je uit te tekenen, hoop te bieden. Want de rode draad in al hun briljant geproduceerde werk is de overtuiging dat het beter wordt. Dat zij beter kunnen worden, het land beter kan worden - maar dan wel op hun voorwaarden. Sinds Run The Jewels (2014) hebben ze zich opgeworpen als controleurs van de macht, critici van de macht, ondermijners van de macht en uiteindelijk grijpers van de eigen macht.
Wanneer Run The Jewels op zijn best is
Killer Mike staat intussen midden in de zaal, het publiek staat in een kring om hem heen. El-P zit op de rand van het podium, hijgt uit van het optreden en kijkt toe. Mike is zo’n drie kubieke meter groot, zijn shirt plakt door het zweet aan zijn lijf, zijn gouden ketting hangt over zijn schouder na al het springen.
Hij herhaalt: ‘I’m glad Reagan dead.’
Met de diepe stem van een priester uit het Amerikaanse zuiden en de vastberadenheid van de burgerrechtenbeweging die hij mede aanvoert, begint hij zonder muzikale begeleiding aan zijn gospel.
Aanrader: pak hier ook de songtekst erbij.
Dit is Killer Mike op zijn puurst, Run The Jewels op zijn best. In een paar zinnen weet hij een volledig beeld te schetsen van zijn persoonlijke ervaring met het beleid van oud-president Ronald Reagan, evenals de diepe wonden die zijn regering achterlieten in de Amerikaanse samenleving als geheel.
Het duurt even voor de zaal durft te applaudisseren, dan volgt een paar minuten durende ovatie.
Waarom we Run The Jewels nu zo hard nodig hebben
‘Reagan’ was een track van het eerste gezamenlijke project, Killer Mikes soloalbum R.A.P. Music, dat werd geproduceerd door El-P en door critici wordt beschouwd als een van de beste werken van de laatste jaren. Niet lang daarna maakten ze als Run The Jewels hun opwachting, het eerste album waarop ook El-P aan het woord kwam.
De combinatie van de persoonlijke ervaringen van El-P, de zorgen van Killer Mike over zijn gemeenschap en hun gezamenlijke liefde voor woordspel en meedogenloze beats die je opvreten en bevredigd weer uitspugen, bleek goud.
Waarom ik nu over ze schrijf? Omdat we ze nu nodig hebben. Als gids, als troost, als stok achter de deur
Hun derde album, Run The Jewels 3 werd als verrassing dus al met kerst uitgebracht. Alle muziek die ze uitbrengen is nu gratis te downloaden - geld verdienen ze met hun wereldtours en merchandise.
Maar goed: Run The Jewels bestaat drie jaar, hun derde album kwam vorige maand al uit. Dus waarom ik nu over ze schrijf? Omdat we ze nu nodig hebben. Als gids, als troost, als stok achter de deur.
Dit artikel telde in eerste instantie 10.000 woorden. 5.000 daarvan waren lyrics, quotes, woorspelingen, poëtische beledigingen en grappen met dubbele bodem van de mannen zelf, nog een stuk of 3.000 waren superlatieven.
Want hoe kies je uit drie meesterwerken waarop elk nummer, zonder uitzondering, via de mooist mogelijke poëzie duidelijk maakt wat de hoop en vrees van de wereld is?
Het antwoord: niet. Daarom vind je hieronder drie werken van Run The Jewels. Naast elke clip vind je de volledige songtekst plus uitleg ervan. Voor het ongetrainde oor is het aan te raden die teksten erbij te houden om alles meteen te kunnen volgen.
1. ‘Lie, Cheat, Steal’
Uit: ‘Lie, Cheat, Steal’ (Run The Jewels 2, 2015) - over hoe de grootste en schadelijkste machthebbers elkaar de hand boven het hoofd houden, waarom ze daarmee weg blijven komen en wat het doet met de mensen waar ze overheen walsen.
A revolutionary bangin’ on my adversaries And I love Dr. King but violence might be necessary Cause when you live on MLK and it gets very scary You might have to pull your AK, send one to the cemetery We overworked, underpaid, and we underprivileged They love us, they love us (why?) Because we feed the village
2. ‘Close Your Eyes (and count to fuck)’
Uit: Close Your Eyes And Count To Fuck (Run The Jewels 2, 2015) - over politiegeweld en de spanningen tussen blauw en zwart. Het is een samenwerking met Zack de la Rocha, zanger van Rage Against The Machine. De clip toont in al haar nuances de pijn en vermoeidheid, bij beide partijen die proberen zichzelf te redden.
My solitary condition’s preventin’ conjugal visits Though mainly missin’ my missus, they keepin’ me from my children Conditions create a villain, the villain is given vision The vision becomes a vow to seek vengeance on all the vicious Liars and politicians, profiteers of the prisons The forehead engravers enslavers of men and women Including members of clergy that rule on you through religion (So strip your kids to the nude and then tell ’em God’ll forgive ‘em)
3. A Report To The Shareholders / Kill Your Masters
Uit: ‘A Report To The Shareholders / Kill Your Masters’ (Run The Jewels 3, 2016) - In het eerste deel onderhandelen Mike en El over hun positie binnen de Amerikaanse maatschappij, in het tweede daalt het besef in dat ze zichzelf (voor zover dat mogelijk is) zullen moeten ontketenen en doen ze een greep naar de macht.
Choose the lesser of the evil people and the devil still gon’ win It could all be over tomorrow, kill our masters and start again But we know we all afraid, so we just simply cry and march again At the Dem Conven my heart broke apart when I seen them march mommas in As I rap this verse right now, got tears flowing down my chocolate chin
Run The Jewels: de troost van 2017
Run The Jewels. Goden. De ontwikkeling van hun werk kan worden samengevat met het artwork dat ze gebruiken voor hun albums. Op de cover van het eerste stonden twee handen: eentje maakte het pistoolgebaar, de ander was een vuist die een gouden ketting omsloot. De boodschap: neem wat van jou is, ook als je onder druk staat, ook als andere mensen vinden dat je het niet waard bent en houd dat vast met alles wat je hebt.
Op het tweede album: dezelfde handen, nu bloederig en gewikkeld in verband - volgens Run The Jewels als symbool van het lijden en genezen dat zowel de wereld als hun werk doormaken.
Op hun derde album, muzikaal het sterkst en tekstueel het prangendst tot nu toe, is het verband eraf. De ketting is verdwenen en de handen zelf zijn goud. Boodschap: blijf weerstand bieden, jij bent zelf het juweel.
Het nummer dat dit alles het best representeert, is het pas uitgebrachte ‘2100.’ Je hoort een diep begrip van sociale spanningen en hun herkomst, de stem van de ongehoorde, het oproepen tot actie en vooral: het verzoek zuiver en rechtvaardig te blijven - zelfs als elk spiertje in je lichaam, moe van vechten, je eigenlijk een andere kant op wil sturen.
Aanrader: pak hier de songtekst erbij.
Op 5 april aanstaande staat Run The Jewels in de Melkweg, kaarten zijn vanaf vandaag te koop. Gezien de noodzaak van hun boodschap en de troost van hun stem is de kans groot dat ze ook dit jaar weer de gospel brengen.
Lees ook:
Armoede uitgelegd aan mensen met geld
Theatertour Tim 'S JongersIn theaters door het hele land laat Tim ‘S Jongers zien: armoede bestrijden kan pas als de mensen met geld anders leren kijken.
