20.01.17 Aanbeveling

Hoe nepnieuws over Sylvana Simons echt nieuws werd (en nog 10 verhalen om in te halen)

Oprichter

Elke vrijdag tippen vijf correspondenten hun favoriete mediavoer voor het weekend. Deze week: troost in tijden van Trump, verklaringen voor de deplorabele staat van Europa en een verhaal over hoe satire waarheid wordt.

Het beste uit andere media

Rijke landen helpen arme landen niet. Het is juist andersom

Soms hebben cijfers het effect van een mokerslag. Dat is zeker zo met het nieuwe onderzoek van Global Financial Integrity - het volledigste onderzoek naar financiële stromen van en naar ontwikkelingslanden ooit. De cijfers laten zien dat de geldstromen van rijke naar arme landen in het niet vallen bij de geldstromen van arme naar rijke landen. Het beeld van het gulle Westen wordt omgekeerd, uitgewrongen en afgedroogd. Wat overblijft is een beeld van uitbuiting en lafheid. Antropoloog Jason Hickel schreef er een indrukwekkend betoog over in The Guardian. Hij schrijft: ‘Poor countries don’t need charity. They need justice.’ Aanbevolen voor iedereen die de wereld een beetje beter wil maken. (Maite Vermeulen, correspondent Conflict & Ontwikkeling)

The Guardian: ‘Aid in reverse: how poor countries develop rich countries’ (Leestijd: 6 minuten)

Young Thug miste de opnames van zijn eigen videoclip. Het resultaat is fantastisch

Noodzaak is de moeder van uitvinding. Dat leerde regisseur Ryan Staake, toen rapper Young Thug niet kwam opdagen voor zijn eigen muziekvideo. We horen de rapper op een audiotape uitleggen wat hij in de clip wil (te beginnen met kinderauto’s en ‘a lot of hoes’). We zien zijn visie tot leven komen, maar Young Thug zelf ontbreekt. Tussen een wirwar aan scènes vertelt de regisseur hoe het allemaal fout is gelopen. Het resultaat is te fascinerend om weg te kijken. Is dit een hilarisch fiasco, of toch een voorgekookte stunt? Hoe dan ook is het mijn favoriete hiphopvideo in tijden. (Rufus Kain)

NRC Handelsblad: ‘Kijken: dit gebeurt er als je niet bij je eigen videoclip komt opdagen’ (Lees- kijktijd: 5 minuten)

Zo wordt satire de nieuwe waarheid: via Facebook

Matthijs Lodewijks runt een satirisch voetbalblog. Op de dag van de intocht van Sinterklaas wil hij inhaken op de commotie rondom Zwarte Piet, zoekt hij een link met sport, en schrijft hij in twintig minuten een bericht waarin hij prominent Zwarte Piettegenstander Sylvana Simons laat zeggen dat de zwarte outfit van voetbalscheidsrechters ook afgeschaft moet worden ‘omdat die verwijst naar de slavernij: het tijdperk dat arbiters negentig minuten lang gecommandeerd en afgeblaft werden door voetballers en supporters.’ Ondanks de duidelijke vermelding dat zijn blog satirisch is, wordt het bericht opgepikt door een grote Facebookpagina die het bericht als nieuws presenteert. NRC Handelsblad reconstrueerde perfect hoe dit neppe nieuws echt nieuws kon worden. Een onmisbaar verhaal voor wie zich afvraagt hoe het kan dat zoveel mensen bereid zijn in iets te geloven dat zo overduidelijk verzonnen is (of lijkt). (Vera Mulder, correspondent Vooroordelen)

NRC Handelsblad: ‘Hoe een nepnieuwtje over Sylvana explodeerde’ (Leestijd: 10 minuten)

Valt Europa uit elkaar?

Stel nu eens dat je in januari 2005 was ingevroren. Op een moment dat het Europa ogenschijnlijk voor de wind ging. De economie draaide als een tierelier, het oosten groeide naar het westen toe, en zelf het traditioneel eurosceptische Verenigd Koninkrijk voer een EU-vriendelijkere koers. Als je dan in 2017 ontdooit, wacht je een ware schok. Crisis en desintegratie zijn alom, het populisme maakt hoogtijdagen door. Hoe kunnen we die dramatische omslag in twaalf jaar tijd verklaren? Met dit gedachte-experiment en die vraag opent een bijzonder interessant essay van de Engelse historicus Timothy Garton Ash. In dialoog met de auteurs van enkele recente boeken over Europa zoekt hij verklaringen in de neoliberale dominantie, in de te snelle uitbouw van de eurozone en in de Duitse zuinigheidstheologie. Veel stof tot nadenken. (Tomas Vanheste, correspondent Europa tussen macht en verbeelding)

The New York Review of Books: ‘Is Europe disintegrating?’ (Leestijd: 20 minuten)

Voor nepnieuws werd je in de Gouden Eeuw verbannen

Mensen delen nieuws niet zozeer omdat het waar is, maar omdat het vermaakt en tot een gesprek kan leiden. Dat stelt een verhelderend artikel op het blog FiveThirtyEight. Optimisten geloven dat de waarheid vanzelf wel boven tafel komt: vrijheid van meningsuiting als een marktplaats, waar de ‘Onzichtbare Hand der Factchecking’ de feiten uiteindelijk uit de onzin filtert. De auteur vindt dat journalisten geen gelijk podium moeten bieden aan ontkenners van onbetwistbare feiten: denk aan vaccinaties en klimaatverandering. Ook de straffeloosheid van nepnieuws is volgens haar problematisch. In het Nederland van de Gouden Eeuw werd de publicist Gerard Lodewijk van der Macht vier keer verbannen voor het verspreiden van nonsensberichten. Anno nu verdienen Macedonische tieners er hun maandsalaris mee. (Riffy Bol, stagiair thema’s)

FiveThirtyEight: ‘Fact-Checking Won’t Save Us From Fake News’ (Leestijd: 18 minuten)

Het beste van De Correspondent

Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.

Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.

Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!

Het beste uit andere media

Het beste van De Correspondent

Armoede uitgelegd aan mensen met geld