Bijna alle partijen willen méér geld voor ontwikkelingssamenwerking. Wat te stemmen?

Ik ploegde me de afgelopen dagen door het ene na het andere verkiezingsprogramma. Met als focus: hoe staan de partijen tegenover ontwikkelingssamenwerking? Een stemadvies.

Onder Rutte II is gi-gan-tisch bezuinigd op ontwikkelingshulp. In de afgelopen drie jaar 750 miljoen euro op jaarbasis en vanaf 2017 1 miljard per jaar. Internationaal heeft Nederland afgesproken 0,7 procent van zijn Bruto Nationaal Inkomen te reserveren voor ontwikkelingshulp - maar die belofte komen we nu niet meer na.

Waar dat steeds kleinere potje aan wordt uitgegeven is ook nogal veranderd onder Rutte II. In 2015 werd bijna een kwart van de ontwikkelingsbegroting besteed aan de opvang van eerstejaars asielzoekers in Nederland. Met nogal een vreemde constructie die je een ‘kasschuif’ noemt is toekomstig ontwikkelingsbudget zo in eigen land uitgegeven. De PvdA noemt dat in haar campagne ‘vervuiling’ van het ontwikkelingsbudget - maar was er zelf medeverantwoordelijk voor.

Er staat dus wel wat op het spel deze verkiezingen.

Wat zeggen de programma’s?

Natuurlijk is ontwikkelingshulp vrijwel nooit hét thema waar de verkiezingsdebatten bol van staan. Des te meer was ik verrast dat vrijwel alle grote partijen ontwikkelingssamenwerking wel noemen in hun programma’s (van vijf woorden bij de PVV tot zes pagina’s bij D66).

En nog opvallender: alle grote partijen behalve PVV en VVD willen de bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking terugdraaien. De meeste partijen willen terug naar de internationale afspraak van 0,7 procent van ons BNI. GroenLinks en Partij voor de Dieren streven zelfs naar 1 procent.

Drie dingen vielen mij in veel programma’s op:

1. Migratie

Dat er relatief veel aandacht voor ontwikkelingssamenwerking is in de programma’s heeft alles te maken met de migratiecrisis. De gedachte is dat hulp migratie kan voorkomen. Omdat er dan minder mensen vertrekken uit ontwikkelingslanden (SP: ‘Dit kan ook bijdragen aan een meer reëel beeld bij mogelijke migranten over hun toekomst in Europa.’). Óf omdat de hulp wordt ingezet als voorwaarde voor ontwikkelingslanden om migranten tegen te houden (VVD: ‘Ontwikkelingshulp mag geen vrijblijvend cadeautje zijn.’). GroenLinks is de enige partij die ontwikkelingssamenwerking niet direct koppelt aan migratie.

2. Defensie

Opvallend is ook hoe nauw de discussies over bezuinigingen op defensie en op ontwikkelingssamenwerking in veel programma’s met elkaar verbonden zijn. Zo is de VVD er voorstander van om (bepaalde) uitgaven aan defensie onder het ontwikkelingsbudget te laten vallen. De PvdA wil het defensiebudget verhogen, maar met als doel meer vredesmissies te kunnen uitvoeren, om ‘duurzame ontwikkeling te ondersteunen in kwetsbare landen.’

3. Duurzame ontwikkelingsdoelen

In veel programma’s komen ook de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties voor. Zo wil GroenLinks bijvoorbeeld dat ‘alle aspecten van internationaal beleid, zoals handelspolitiek, worden getoetst op hun gevolgen voor ontwikkelingslanden en bijdrage aan de duurzame ontwikkelingsdoelen.’ De PvdA pleit voor de invoering van ‘de eerlijkste wet’: een wet die iedere nieuwe wet toetst op het effect op ontwikkelingslanden.

Sowieso benadrukken veel partijen dat duurzame ontwikkeling meer is dan alleen economische groei. Thema’s als klimaat en schone energie krijgen relatief veel aandacht. D66 heeft het meest uitgewerkte plan als het gaat om zo’n integrale aanpak van ontwikkeling.Hoe nu een keuze te maken?

Ik ben er zelf nog niet helemaal uit. Want al die voornemens zeggen natuurlijk niet alles. De PvdA, die oh zulke mooie beloftes in haar programma heeft staan, bleek tijdens de kabinetsformatie met de VVD bijvoorbeeld tóch niet zo gehecht aan de 0,7-procentnorm.

Wel hielp de FairKiezingswijzer mij enorm: die zet alle standpunten van de partijen over ontwikkelingshulp overzichtelijk op een rijtje.

Maar oké, als kleine service aan jullie kom ik tot het volgende stemadvies:

-Als je helemaal niets wilt uitgeven aan ontwikkelingshulp: stem PVV.-Vind je de bezuinigingen op ontwikkelingshulp goed, en vooral handel en het Nederlandse bedrijfsleven belangrijk: ga voor de VVD.-Het CDA en de SP blinken op dit onderwerp vooral uit in vaagheid.-Ben je voor een verhoging van het hulpbudget met het oog op een integrale aanpak: kies D66 of ChristenUnie. Eventueel ook PvdA, maar denk dan nog even terug aan de vorige kabinetsformatie.-Wil je dat het hele Nederlandse beleid aan de duurzame ontwikkelingsdoelen wordt getoetst: stem GroenLinks.-Hoop je op een forse verhoging van hulp met veel aandacht voor klimaat conflictgrondstoffen: Partij voor de Dieren.

Hier vind je de FairKiezingswijzer Lees hier het rapport Voorbij de Stemmingmakerij van Kaleidos Kijk hier het verkiezingsdebat over ontwikkelingshulp terug, 6 februari in De Balie Lees vooral ook deze column van hoogleraar Paul Hoebink, die alle partijen ook heeft doorgelicht Op de hoogte blijven van mijn stukken? Schrijf je in voor mijn wekelijkse mail