Zo kun je gevoelige informatie over Shell, klimaat en energie met mij delen

Een journalist is nergens zonder bronnen. Daarom doen we op De Correspondent vaak oproepen. We hopen dat jullie, onze leden, met hun expertise en kennis willen bijdragen aan ons journalistieke onderzoek.

Ruim een jaar geleden schreef ik zo’n oproep specifiek voor Shellmedewerkers. Er wordt altijd over jullie gesproken, schreef ik. Laten we eens met elkaar praten over klimaatverandering, de rol van Shell daarin, en de toekomst van jullie bedrijf. De geanonimiseerde transcripten van de gesprekken publiceerde ik op De Correspondent, daarnaast schreef ik analyses, reportages en updates over Shell.

Het feit dat ik nu al meer dan een jaar onderzoek doe naar Shell, leidde ertoe dat ik een film doorgespeeld kreeg die Shell al in 1991 maakte om te waarschuwen voor de gevolgen van klimaatverandering. Behalve de film kreeg ik ook een stapel interne documenten in handen, die ik gebruikte als uitgangspunt voor een uitgebreide reconstructie over Shells klimaatkennis - en wat het bedrijf daarmee deed. De onthulling van de film leidde tot een schare aan artikelen in binnen- en buitenland.

Het is onze onderzoeksjournalistieke methode in de notendop: kondig luid en duidelijk aan waarnaar je onderzoek doet, wees transparant over je beweegredenen, en breng verslag uit van wat je onderweg ontdekt. In het beste geval werkt het als een vliegwiel: iedere nieuwe tussenstap in het onderzoek levert weer nieuwe vragen én nieuwe bronnen op. 

De cruciale schakel in ieder onderzoek is de bron die royaal informatie deelt

Vandaag wil ik dat vliegwiel een nieuw zetje geven. Ik koester het vermoeden dat veel lezers van mijn Shellonderzoek zelf werk(t)en binnen Shell – of binnen een ander groot bedrijf, een financiële instelling, overheidsdienst of onderzoeksinstituut waar vragen rond klimaat en energie spelen.

In de vergaderingen die jullie bijwonen en in de documenten die jullie onder ogen krijgen, staat vaak informatie die voor het publiek van belang is. Mijn oproep is eenvoudig: deel die informatie. Niet om je werkgever een loer te draaien, maar om journalisten in staat te stellen de macht te controleren en het publiek goed te informeren over wat er speelt achter gesloten deuren.

Het delen van interne informatie brengt risico’s met zich mee, maar die zijn te beperken:

1. De veiligste manier om informatie te delen is per post. Stuur de documenten die je wilt delen op naar het kantoor van De Correspondent.
2. Deel digitale informatie via Publeaks.nl, de plek om veilig en anoniem informatie te delen met de pers. Je kunt De Correspondent als ontvanger selecteren.
3. Als je direct contact wilt, kun je me bereiken via de beveiligde app Signal.
4. Of stuur mij een versleutelde e-mail als je weet hoe dat werkt. Je vindt mijn PGP-sleutel in mijn profiel.

Het nadeel van de laatste drie opties is dat er wel metadata^* over ons contact worden bewaard. Gebruik daarom in geen geval je werkcomputer en/of -telefoon om vertrouwelijke informatie te delen, maar leen bijvoorbeeld de laptop of het toestel van een vriend, familielid of geliefde. Kies je ervoor documenten te delen via Publeaks, installeer dan eerst de Tor Browser om te zorgen dat je acties niet traceerbaar zijn. Als je niet-confidentiële informatie wilt delen, kun je gewoon een mail sturen naar jelmer@decorrespondent.nl.

Wat voor soort documenten zijn het delen waard?

Misschien vind je het moeilijk in te schatten wat voor soort informatie voor een journalist van waarde kan zijn. Denk in het algemeen aan de volgende typen documenten:

• notulen van vergaderingen waarin over controversiële projecten of grote sommen geld is besloten;
• documenten waaruit blijkt hoe een organisatie de politiek of media wil beïnvloeden;
• documenten waarin afspraken zijn vastgelegd die wel in het belang van de betrokkenen, maar niet in het belang van het publiek zijn;
• documenten waaruit een hiaat blijkt tussen wat een organisatie publiekelijk verkondigt, en wat er intern bekend is.

Als we het specifiek over Shell hebben, zou ik geïnteresseerd zijn in interne briefings, e-mails, studies, rapporten of scenario’s over:

• de impact van klimaatverandering;
• de eventuele snelle afbouw van olie- en gasactiviteiten;
• eventuele concurrentie tussen bijvoorbeeld aardgas en duurzame energiebronnen;
• pr- en lobby-strategieën.

Het gaat mij overigens niet alleen om vertrouwelijke documenten van Shell. Iedereen die dit leest en die toegang heeft tot informatie die in het publieke belang is, moedig ik aan die informatie te delen, met mij of met een collega. Zo verdiept Jesse Frederik zich momenteel in de schuldenindustrie, zijn Maite Vermeulen en Sanne Blauw bezig met een reeks over de Wereldbank, en doen Dimitri Tokmetzis en Maaike Goslinga onderzoek naar de Europese veiligheidsindustrie. Voor ons allemaal geldt: zonder bronnen zijn we nergens.

Als je informatie liever met een andere organisatie deelt, kun je het rijtje hierboven als leidraad gebruiken. Bijvoorbeeld om platforms voor onderzoeksjournalistiek Follow the Money of Investico te bereiken.