In memoriam: voorbeeldjournalist Kim Wall (1987–2017)

In de namiddag van dinsdag 15 augustus schijnt in de haven van Kopenhagen de zon door de dunne wolken. Het water fonkelt en kajaks met lachende mensen glijden langs de kade. Ik zie een jonge vrouw in het ijskoude water springen. Ze komt na twee minuten met kippenvel op haar dijen en onderarmen weer aan land.

Niets doet vermoeden dat in deze kalme Deense wateren een paar dagen eerder een drama plaatsvond.

Misschien las je het nieuws: de dertigjarige Zweedse reizende journaliste Kim Wall werd vermist na een tocht met een privé-onderzeeboot van de Deense uitvinder Peter Madsen. De UC3 Nautilus zonk in de baai van Køge, vlak bij Kopenhagen, en Madsen werd gered door de marine.

Maandagavond werd er in de zee waar Kim verdween een romp gevonden, waarvan de ledematen en het hoofd zijn afgehakt. Vandaag werd bekend dat dit lichaam van Kim is. Madsen heeft verklaard dat ze is omgekomen door een ongeluk aan boord, waarna hij haar ‘een zeemansgraf’ heeft gegeven. Maar zijn verklaringen spreken elkaar tegen: eerder zei hij Kim te hebben afgezet bij een café.

Ik zeg Kim, omdat ik de journaliste ken. Ik ontmoette haar in 2015 op een workshop voor journalisten, waarna we elkaars avonturen bleven volgen en een vriendschap ontstond. Voor Kim is er nu een gruwelijk einde aan die reizen gekomen. In plaats van voorpaginanieuws te maken, is ze het nu zelf. Mijn vriendin en zeer gewaardeerde collega is dood.

Deze tragedie staat symbool voor de risico’s die freelance buitenlandjournalisten nemen

Kim is (ik weiger ‘was’ te schrijven) een bevlogen en dappere journalist, die iedereen voor zich innam met haar bruine pretogen en warme persoonlijkheid. Ze schreef over radioactief materiaal op de Marshalleilanden, voodoo op Haïti en de martelkamers van de Oegandese dictator Idi Amin en deed dat voor The New York Times, Foreign Policy, Al Jazeera en andere zwaargewichten. Ik was niet verbaasd dat zij het was op die boot – het verhaal over de onderzeeër en de gekke uitvinder past perfect in haar repertoire.

Dat haar leven nu ten einde is, is niet te bevatten. Ik probeerde het toch en de vreselijkste beelden schoten door mijn hoofd. Kim die opgeslokt wordt door een inktzwarte zee. Kim die spartelt en tegenstribbelt. Kim die bang is, maar vecht tot haar laatste adem. Naast die beelden heb ik talloze vragen. De prangendste: wat is er in hemelsnaam gebeurd?

Deze tragedie vertelt nog een verhaal. Ze staat symbool voor de risico’s die freelance buitenlandjournalisten nemen, en dan met name vrouwelijke journalisten. Media hebben steeds minder geld voor buitenlandcorrespondenten, waardoor ze vaker afhankelijk zijn van goedkopere freelancers die vaak grote risico’s nemen.

Zo ook Kim. Ze was vaak van huis en pendelde tussen de Verenigde Staten, Hongkong en werkbestemmingen over de hele wereld. Haar laatste foto op Instagram is gemaakt in Zweden. Op de vensterbank staan dierenbeeldjes en door het raam zie je water dat zo blauw is dat het in de lucht overvloeit. Het is onwerkelijk dat ze zo’n honderd kilometer verwijderd van deze plek is verdwenen. Niet in een conflictgebied, maar in het ‘veilige’ Denemarken.

Laten we haar leven vieren door haar artikelen te lezen en delen. En laten wij, journalisten, leren van haar onverschrokkenheid en haar talent om op te komen voor gemarginaliseerde gemeenschappen.

Lees ook: