Het is zonder twijfel de mooist vormgegeven roman van vorig jaar. Niet alleen door het prachtig geïllustreerde stofomslag met fraaie, veelkleurige belettering en bijbehorende band. Of door het omvangrijke formaat, dat het boek enigszins doet lijken op een luxueuze bijbel.

Nee, wat deze roman vooral zo bijzonder maakt is de vormgeving van de inhoud: het boek staat vol scans van (fictieve) krantenknipsels, met veelkleurige foto’s van beschreven personages, met tot in het detail uitgewerkte FBI-documenten, met negentiende-eeuwse tijdschriftpagina’s vol handgeschreven commentaren in de kantlijn.

Iedere opgevoerde flard maakt een geloofwaardige indruk - en alleen al daarom is het werk zeer de moeite waard. Er zit overduidelijk zeldzaam veel zorg en geld in. Gelukkig biedt het boek (dat eigenlijk een dossier is, geen ‘novel’) meer dan uiterlijk vertoon. Sterker nog: de vormgeving staat uiteindelijk in dienst van de inhoud, die veel onthult over wat een van de meest besproken televisieseries van dit jaar belooft te worden.

Want nu, na vijfentwintig jaar wachten, is het eindelijk zover: het derde seizoen van Twin Peaks staat op het punt te verschijnen. 21 mei wordt de eerste aflevering uitgezonden door Showtime. En dit boek van een van de makers geeft alvast een indruk hoe die comeback eruit zal zien. De veelzeggende titel:

YouTube
Bekijk hier ook het mysterieuze promotiefilmpje van het boek.

Het derde seizoen dat móest komen

Sinds het tweede seizoen van Twin Peaks deden er al geruchten de ronde over een eventueel derde seizoen. Goed, commercieel was deze creatie van regisseur en scenarist/schrijver niet zo’n groot succes, en er kwam ook veel kritiek op het (inderdaad wisselende) tweede seizoen, maar artistiek gezien had Twin Peaks een bijna niet te overschatten invloed.

Toen de serie verscheen (1990-1991), gold de televisieserie als het kleine (en goedkopere) broertje van de film. Twin Peaks liet voor het eerst zien dat het ook een volwaardig filmgenre kon zijn. Dat er met acteurs die deels al naam gemaakt hadden in bioscoopfilms een intelligent, doorlopend verhaal verteld kon worden. Dat er daarbij allerlei genres gecombineerd konden worden, vol subtiele plottwists en begeleid door fraaie muziek.

Die invloed is tot op de dag van vandaag merkbaar: series als The X-Files, The Killing of Fargo lieten zich nadrukkelijk inspireren door Twin Peaks, dat ook nog steeds wordt genoemd in vrijwel alle overzichten van beste televisieseries aller tijden.

Voor ieder raadsel dat wordt weggenomen komen twee nieuwe vragen in de plaats

De langdurige roep om een nieuw seizoen kwam beslist niet alleen voort uit erkenning voor Twin Peaks, of uit veredelde nostalgie. Die had meer te maken met de aard van de serie. Twin Peaks draait om vraagtekens, niet om antwoorden. En daarom is het verhaal dat in de eerste twee seizoenen verteld werd - of eigenlijk: de verzameling van verhalen, inclusief vele subplots - in zekere zin nooit afgelopen.

Terwijl de serie eerst nog zo overzichtelijk leek. Who killed Laura Palmer, dat was de tagline, de hoofdvraag waaromheen het verhaal zich vanaf de eerste aflevering ontvouwde. En als bij een reguliere thriller wordt in de eerste aflevering de situatie geschetst: Palmer, de prom queen van de middelbare school van het fictieve Amerikaanse stadje Twin Peaks, is dood aangetroffen op het strand. Haar omgeving wordt ingelicht, met veel tranen tot gevolg, en het onderzoek wordt geleid door special agent Dale Cooper (een formidabele rol van die godzijdank terugkeert in het nieuwe seizoen).

Terwijl de rechercheur op zoek gaat, wordt de serie steeds onheilspellender en absurder. Bijna ieder personage blijkt meer te weten dan het doet voorkomen en er volgen op de moord tal van mysterieuze wendingen - met drugsdeals en bordeelbezoeken, met subplots die soms totaal worden verwaarloosd, met een rits ondoorzichtige wendingen, met de surrealistische Black Lodge waar vooral overleden personen ronddwalen.

Who killed Laura Palmer?

En algauw blijkt de serie om veel meer te draaien dan één concrete moord. Zoals bij zo veel werk van regisseur David Lynch gaat het om botsende werelden, om de verhouding tussen droom en realiteit, waanzin en normaliteit - alles binnen die afgebakende gemeenschap die onderhuids steeds verder uitdijt. Voor ieder raadsel dat wordt weggenomen komen twee nieuwe vragen in de plaats.

Special agent Dale Cooper (een formidabele rol van Kyle MacLachlan, die godzijdank terugkeert in het nieuwe seizoen).

Stiekem - maar ook licht bevreesd - hopen op een vervolg

Die combinatie van stijlen en genres heeft ook mij verslaafd gemaakt aan de serie. En ook mij stiekem doen - maar eveneens licht bevreesd - hopen op een derde seizoen. Wat zou er met Dale Cooper, Laura Palmer en dat hele dorpje gebeurd zijn als het beoogde derde seizoen destijds niet was geannuleerd door tv-netwerk ABC, En hoe viel dat vermaarde einde van seizoen 2 te verklaren? Wie van de personages leefde nog? Wat betekende die opmerking van Laura Palmer tegen Dale Cooper: ‘I’ll see you again in twentyfive years’ - was dat toen al de aankondiging van het derde seizoen? En wat zou er in dat derde seizoen allemaal kunnen gebeuren?

Ondanks al die open vragen kwam het derde seizoen er maar niet van. De onenigheid met zender ABC speelde daarin mee, evenals een naar het schijnt veeleisende houding van Lynch tegenover andere tv-netwerken, de mislukking van zijn speelfilm, de ruzietjes die in de loop van seizoen twee tussen de acteurs en hem ontstonden, en vooral het feit dat Mark Frost en hij zich intussen (los van elkaar) weer volop op andere projecten stortten. Toch is het in de loop der jaren duidelijk geworden dat ook zij de onbeantwoorde Twin Peaks-vragen niet los konden laten.

Zeker bij Lynch was dit duidelijk merkbaar. Kort na het einde van de serie maakte hij de weinig geslaagde Twin Peaks-speelfilm (1992)een film waarin de voorgeschiedenis van de serie centraal stond, inclusief Laura Palmers laatste levensdagen. Er werd een gigantisch pallet aan nieuwe personages opgevoerd en er zouden meer films volgen, maar ook die werden na tegenvallende publieke respons afgelast.

Toch kon Lynch het, ondanks andere succesvolle filmprojecten, blijkbaar niet over zijn hart verkrijgen zijn zelfgeschapen wereld helemaal te verlaten. In 2014 liet hij van de serie uitbrengen, die hij tijdens de officiële presentatie de wereld in slingerde met een typerend raadselachtige toespraak over hout (‘Quite often when we are talking about beauty, we are talking about wood’). En op een van de extra’s van de dvd-box liet hij zich omringen door personages uit de serie, zowel dood als levend - die hij allemaal volkomen eender behandelt.

Maar afgelopen jaar kreeg het eindelijk een andere wending toen productiemaatschappij en tv-netwerk Showtime, na jaren van speculaties en geruchten, onthulde dat er een nieuw seizoen zou komen. Waarbij Lynch en Frost alle benodigde vrijheid zouden krijgen.

Een boek van een van de architecten van het universum

Ook Frost had Twin Peaks in de tussentijd niet los kunnen laten. Hoewel die niet meewerkte aan de film Fire Walk With Me - hij wilde dat het verhaal van de serie verder in plaats van terug in de tijd zou gaan - dompelde hij zich de afgelopen jaren weer volledig onder in de wereld van Twin Peaks. Niet alleen schreef hij alle achttien nieuwe afleveringen (met Lynch), ook is hij de auteur van dat magnifiek vormgegeven boek, dat dossier verpakt als roman.

Dit boek is bewust een halfjaar voor dit nieuwe seizoen uitgebracht

Dat maakt The Secret History of Twin Peaks ook zo intrigerend: het boek is niet gemaakt door de zoveelste nieuwsgierige fan of journalist, maar door een van de architecten van Twin Peaks zelf, in precies dezelfde tijdspanne als het nieuwe seizoen werd ontwikkeld. Het is dan ook bewust een halfjaar voor dit nieuwe seizoen uitgebracht.

Goed, waar draait The Secret History of Twin Peaks nou precies om, wat geeft het boek prijs over dit nieuwe seizoen? Frosts roman bestaat grof gezegd uit twee gedeeltes: een deel historische uitdieping van de plaats Twin Peaks, een ander deel over de personages zoals we die uit de eerste twee seizoenen van de serie kennen.

Audrey Horne
Dr. Jacoby

Te beginnen met dat laatste: aan de hand van brieven en psychiatrische verslagen krijgen we de stemmen van onder meer personages Audrey Horne en Dr. Jacoby voorgeschoteld. Ze hervertellen deels wat we in de serie al zagen, maar er worden ook belangrijke plotgaten opgevuld.

Zo - hier komen enkele spoilers - blijkt personage Audrey Horne de vermaarde bankexplosie aan het einde van seizoen twee toch overleefd te hebben (en ze komt dus terug in het nieuwe seizoen); personage Dr. Jacoby is geschorst; Hank is vermoord in de gevangenis; en Catherine Martell heeft zich teruggetrokken en haar molen verkocht - en waar de oude seizoenen dus deels draaiden om ontwikkelingen in de molen, kunnen we er bij seizoen drie van uitgaan dat die geen rol speelt. (Actrice Piper Laurie is tot veler verbazing ook niet gevraagd om haar rol als Martell op te pakken.)

Dit zijn stuk voor stuk interessante aanvullingen voor trouwe kijkers zoals ik en het schetst alvast de contouren van het nieuwe seizoen, maar pas echt interessant wordt deze roman in het historische verhaal over Twin Peaks.

Wat dit over het nieuwe seizoen van Twin Peaks vertelt

Met een zowel indrukwekkende als vermoeiende uitgebreidheid schetst Frost de geschiedenis van de fictieve plaats. Dit is een verleden waarnaar in de eerste twee seizoenen van de serie wel een enkele keer terloops verwezen wordt, maar dat ook enigszins raadselachtig blijft.

Frost pluist het nu helemaal uit. Hij beschrijft hoe de Europese kolonisten eeuwen geleden het gebied ontdekten. Hoe de plaats zich nadien ontwikkelde, bijvoorbeeld tijdens de (uitgebreid beschreven) Burgeroorlog - en welke mysterieuze misstanden er in de loop der eeuwen allemaal plaatsvonden.

De onderliggende boodschap: de raadselachtige droomwerelden die in het eerste seizoen Twin Peaks werden opgevoerd, en waar de bewoners stuk voor stuk door overvallen leken, blijken een veel langere aanloop te hebben. Wie The Secret History of Twin Peaks leest, ziet de moord op Laura Palmer niet als een schokkend, onaangekondigd incident, maar als een geweldsuitbarsting die past bij de plaats Twin Peaks. En die beslist een vervolg zal krijgen - met een nieuw seizoen.

De roman is zo springerig dat het lastig is die helder samen te vatten, maar een van de belangrijkste personages is In de oorspronkelijke serie speelt deze slechts een marginale rol als bejaarde kranteneigenaar, maar in het boek leren we dat hij veel meer weet van de mysteries rond de moord op Laura Palmer.

Garland Briggs
Josie Packard
Leland Palmer

En herinnert u zich major Garland Briggs, de oorlogsveteraan die in het tweede seizoen van Twin Peaks een sleutelrol vervulde? Hij werd, lezen we nu, door Milford aangenomen bij een strikt geheim project dat onderzoek doet naar, jawel, een ufo-crash. The Secret History eindigt met een noodkreet van Briggs: ‘Mayday,’ bericht hij de buitenwereld op 28 maart 1989. Decennia voor Laura Palmer iets was overkomen, was het onheil al op komst.

Het lastige is: naverteld klinkt het verhaal rondom deze Milford eerder verwarrend dan uitnodigend. Het gaat dan ook vooral om de sfeer die wordt opgeroepen, de vanzelfsprekende en verslavende schijnlogica waarmee mysterieuze rariteiten worden gepresenteerd.

Dat is de sfeer die de serie zo goed maakt, die mijzelf nog steeds jaarlijks verleidt de serie opnieuw te kijken. En dat is de sfeer die ervoor zorgde dat ik dit boek, ondanks de soms onleesbare handgeschreven fragmenten en de soms warrige terzijdes, moeiteloos uitlas.

Wie opheldering verwacht in aanloop naar het nieuwe seizoen Twin Peaks, wie hoopt op een hapklare en helder beschreven nieuwe set personages, komt trouwens bedrogen uit bij deze roman - en bij eigenlijk alles wat Frost en Lynch de laatste jaren hebben gedaan. Op die paar opgevulde plotgaten na wordt er niets uitgelegd of verduidelijkt.

Sowieso is het een gevaar om de inhoud van deze roman direct aan de serie te koppelen, want voor hetzelfde geld wordt er in de serie niet gerept over Milford of over de voorgeschiedenis van het dorp. Toch geeft deze roman onmiskenbaar veel weer over de serie, en vooral over de weidse blik waarmee Frost (met Lynch) naar de wereld van Twin Peaks kijkt en zijn nieuwe seizoen heeft ontwikkeld.

Daarom is die vormgeving ook zo functioneel: het gaat hier om uitdieping, om een veelvoud aan stemmen en geluiden, om nieuwe mysteries. En daarom zal er ook gekozen zijn voor de dossiervorm: Frost is niet de duidende of alwetende verteller van dit verhaal, nee, het verhaal wordt verteld door de personages zelf.

Een uitdijend universum

Net zoals de oorspronkelijke Twin Peaks om steeds meer draaide dan die eerste sleutelvraag wie Laura Palmer had omgebracht, dijt het gepresenteerde universum in The Secret History of Twin Peaks steeds verder uit - en dit wijst er sterk op dat Frost en Lynch in het nieuwe seizoen op die koers verder gaan. Nog bredere verbanden, nog meer bijpersonages, een nog grotere tijdsspanne waarnaar verwezen wordt. En een nog sterkere droomwereld.

Dit derde seizoen is geen kwestie van uitmelken, de makers dompelen zich nog dieper onder in hun zelfgeschapen wereld

Mijn voorspelling: er zal net als in de oorspronkelijke Twin Peaks een onopgeloste moord als leidraad worden opgevoerd, die vervolgens steeds verder naar de achtergrond verdwijnt. Een vrouwelijke agente (Tamara Preston, een nieuw personage dat in het boek zelf wordt opgevoerd) zal het onderzoek leiden. Special agent Dale Cooper duikt pas laat weer op en is lang verdwaasd, waarbij niet helemaal duidelijk wordt wat zijn intenties zijn. Aan het einde van iedere aflevering zullen er meer vraagtekens zijn dan aan het begin. Het valt zelfs niet uit te sluiten dat het hele seizoen een verzameling onbegrijpelijkheden wordt, nauwelijks begrensd door logica of de wetten van reguliere televisieseries.

Alles wijst erop: dit derde seizoen is geen kwestie van uitmelken of op safe spelen, de makers dompelen zich nog dieper onder in hun zelfgeschapen wereld, eenvoudigweg omdat ze er geen genoeg van krijgen. Omdat het Twin Peaks-universum nooit helemaal voltooid is.

Lees ook:

Hoe regisseur David Lynch Twin Peaks maar niet kon loslaten Twintig jaar geleden verscheen de serie Twin Peaks. Een baanbrekende serie die de makers van onder andere The Killing en The X-Files inspireerde. Ik keek de onlangs verschenen verzamelbox met deleted scenes, interviews en andere extra’s. Die laat zien: regisseur David Lynch wilde Twin Peaks nooit verlaten. Lees het verhaal hier terug Fresku en MocroManiac komen in opstand tegen de ongelijkheid op radio, televisie en scholen Sommige zwarte entertainers worden wel geaccepteerd. Maar die kring moet veel groter worden. Dat is het punt dat de rappers Fresku en MocroManiac maken met hun spraakmakende clip ‘Witlof.’ ‘De Nederlandse definitie van ‘toegankelijk’ is gewoon ‘wit.’ Echt waar.’ Lees het interview hier terug