De selectief solidaire EU heeft een sociaal masker opgezet
Vanaf vandaag doe ik elke maandag om 19.00 uur verslag van mijn pogingen te doorgronden hoe het spel gespeeld wordt in Brussel. En voor de eerste aflevering van mijn nieuwsbrief nieuwe vorm die nu ook op de site is te lezen, heb ik geboft. Want het was me wel het weekje.
- De Hongaarse premier Viktor Orbán, de man van de campagne ‘Stop Brussel,’ kwam in het Europees Parlement uitleggen dat hij helemaal niet op ramkoers ligt met de EU.
- Eurogroepvoorzitter Jeroen Dijsselbloem bezocht het Parlement om te verklaren dat hij helemaal de Zuid-Europese landen niet in gedachten had, toen hij zei dat je je geld niet aan ‘schnaps en vrouwen’ kan uitgeven en vervolgens om bijstand kan komen vragen.
- De Europese Commissie presenteerde plannen die moeten bewijzen dat de EU helemaal geen asociale club is.
- En de 27 overige regeringsleiders straalden uit dat ze helemaal geen tegengestelde belangen hebben bij de onderhandelingen met clubverlater Groot-Brittannië.
Viktor Orbán weet alle heikele kwesties te omzeilen
Zelden maakte ik mee dat de perstribune zo vol zat als bij het bezoek afgelopen woensdag van Orbán. Voor liefhebbers van hanengevechten was het een mooie middag.
De Europarlementariërs trachtten elkaar te overtroeven in het neerzetten van de Hongaarse premier als de baarlijke duivel. Met als winnaar de liberale leider Guy Verhofstadt die hem vroeg of het verbannen van boeken zijn volgende plan was en hem met Stalin vergeleek. Maar Orbán liet eens te meer zien dat hij een geslepen retoricus is die alle heikele kwesties handig weet te omzeilen.
Over mijn impressies van woensdagmiddag schreef ik het kleine bericht ‘Vrije studenten, gevangen kinderen en selectieve solidariteit.’ De kern: mooi dat Eurocommissaris Frans Timmermans woensdag aankondigde een procedure te beginnen tegen de dubieuze nieuwe wet op het hoger onderwijs. Maar wel tekenend dat de Europese Commissie juist deze kwestie aangrijpt en bijvoorbeeld niet de nieuwe Hongaarse asielwet die tot gevolg heeft dat migranten die het land binnenkomen, ook kinderen, in containers achter hoge hekken worden opgesloten.
En als het daar om gaat, mag de Commissie zich ook druk maken over andere landen dan Hongarije. Deze week verscheen er een weinig in het nieuws gekomen rapport van de Europese Rekenkamer over de situatie in de Griekse en Italiaanse vluchtelingenkampen. Er is gebrek aan veiligheid, voedsel, dekens en medische zorg. Vooral zorgen baart de situatie van de naar schatting 23.000 kinderen zonder familie. In de Griekse kampen worden kinderen op grote schaal seksueel misbruikt.
De Europese Commissie wil een sociaal Europa, maar blijft vaag
Over de omgang met (minderjarige) asielzoekers is geen letter te vinden in de plannen voor een ‘Europese Pijler van Sociale Rechten’ die de Europese Commissie woensdag presenteerde.
In de perszaal van het Berlaymontgebouw verwees eurocommissaris Marianne Thyssen naar de wens die commissievoorzitter Jean-Claude Juncker bij zijn aanstelling uitsprak: de EU moest een AAA-rating op sociaal gebied krijgen. Voor sommigen zouden haar plannen te ver gaan, anderen zouden ze weer te mager vinden, maar zij had de gulden middenweg gevonden, beloofde Thyssen.
Missie mislukt, oordeelde de grand old man van de Belgische sociaaldemocratie afgelopen weekend. ‘Marianne Thyssen zit elke dag te bidden voor een sociaal Europa. Maar wat kan ze doen? Helemaal niets,’ schimpte haar landgenoot in een interview.
En hij heeft een punt: de tekst over de sociale pijler leest als een lijst mooie, maar rijkelijk vage principes waar je nog alle kanten mee op kan. Zoals ‘iedereen heeft recht op een gelijke behandeling’ en ‘iedereen heeft recht op een eerlijk loon.’
Eigenlijk komt de Europese Commissie alleen op het terrein van de balans tussen werk en gezin met enkele concrete voorstellen. Veruit de meeste aandacht ging naar het plan om alle Europese vaders tien dagen verlof te geven bij de geboorte van hun kind. Mooi voor hen. Maar ik kon bij de opwinding over dat plan de gedachte aan die kinderen zónder vader in de vluchtelingenkampen toch niet onderdrukken.
Zuid-Europese jongeren en werk: dramatisch
Tussen de glossy brochures die de Commissie woensdag uitdeelde, zat ook het ‘sociale scorebord 2017.’ Een van de meest onthutsende plaatjes in dat boekwerk is de kaart waarop staat welk aandeel van de jongeren tussen 15 en 24 geen werk heeft én geen opleiding volgt. Het hele zuiden van Europa kleurt oranje, de categorie met het hoogste percentage.
Een analyse over hoe dit komt (wellicht ook het gevolg van het harde, door de EU opgelegde bezuinigingsbeleid? Of van onevenwichtigheden in de eurozone en het handelsoverschot van het noorden?) ontbreekt ten enenmale in de plannen. En naar nieuwe maatregelen om er iets aan te doen is het ook met een lampje zoeken.
Wonderlijk dat de Europese Commissie meer dan twee jaar heeft moeten studeren om met dit vrijblijvende lijstje principes te komen. Het heeft er veel van dat de EU hiermee geen sociaal gezicht krijgt maar hoogstens een sociaal masker opzet.
In Gent volg ik de migratie van Oost-Europeanen
Wat er achter dat masker schuilgaat, probeer ik op dit moment ook in mijn eigen stad Gent te onderzoeken. Een van de mooie principes van de EU is het vrije verkeer van personen. Dat maakte het vele Oost-Europeanen mogelijk werk te zoeken in het Westen.
In de afgelopen jaren kwamen duizenden Slowaken, Roemenen en Bulgaren naar Gent. Velen van hen zijn Roma, die op de vlucht zijn voor discriminatie en werkloosheid in eigen land. Maar ook in België valt het hun niet licht een huis en werk te vinden. Vaak wonen ze in schimmelige kraakpanden en werken ze illegaal voor een baas die hen uitbuit of leven ze van bedelen en de voedselbank.
In Gent volg ik de buurtstewards die proberen deze mensen te helpen aan armoede en werkloosheid te ontsnappen. En onderzoek ik wat de gevolgen zijn van de Europese regels en of en waar ze tekortschieten. Wordt vervolgd!
En verder volg ik natuurlijk vol spanning hoe het gaat aflopen met de verkiezingen in Frankrijk, die voor de toekomst van de EU zo wezenlijk zijn.
Graag attendeer ik nog eens op mijn verhaal ‘Frankrijk krijgt waarschijnlijk de meest pro-Europese president ooit (ja, je leest het goed)’ over de winnaar van de eerste ronde, Emmanuel Macron.
En op het stuk over Hénin-Beaumont, de proeftuin van het Front National, waar Steeve Briois, sinds vrijdag de ad-interimpartijvoorzitter van FN, de scepter zwaait.
Tot slot nog deze lees- en kijktips
- Als je denkt dat de regeringsleiders de eensgezindheid die ze dit weekend bij hun Brexit-top uitstraalden makkelijk kunnen volhouden - een gemeenschappelijke vijand schept immers harmonie - lees dan dit artikel van de altijd scherpe Stéphane Alonso over alle struikelblokken.
- Als je denkt dat Brussel het oord van de eurocraten is en er verder niets te beleven is, lees dan dit stuk van The Guardian met fijne tips.
- En als je denkt dat alleen overgevoelige zuiderlingen over Dijsselbloems uitspraak vielen, bekijk dan dit filmpje.
