De bittere werkelijkheid achter de EU-Turkijedeal (verteld door een 12-jarige kindarbeider)

Vimeo plaatst cookies bij het bekijken van deze video Vimeo

‘Het gaat ons niet alleen om de juridische werkelijkheid, maar ook om de weerbarstige praktijk.’ Dat zei Jesse Klaver na het mislukken van de tweede formatiepoging voor een kabinet met GroenLinks.

Het ging om de migratiedeals die Nederland sluit met landen om onder andere vluchtelingen op te vangen. Bieden die landen de vluchtelingen wel voldoende opvang en bescherming?

Sommigen, zoals Sybrand Buma en Mark Rutte, wezen erop dat de voorgestelde migratiedeals in lijn waren met de Europese praktijk. Met de EU-Turkijedeal, waarbinnen Turkije vluchtelingen tegenhoudt illegaal de oversteek naar Europa te maken en daar geld voor krijgt, was ook niks mis.

Anderen, zoals Oxfam Novibdirecteur Farah Karimi, wezen erop dat de EU-Turkijedeal weinig meer is dan een mechanisme om vluchtelingen af te schrikken. Ook kaartte ze aan dat veel vluchtelingen onder slechte omstandigheden vastzitten in Turkije.

Het roept de vraag op: Wat is de praktijk áchter de migratiedeals?

De weerbarstige praktijk van Hussein

De documentaire Het kind van de rekening geeft daar een antwoord op. Het is een blik op het leven als vluchteling in Turkije, verteld door Hussein Bilal (12), vanuit de metaalverwerkingsfabriek in de Turkse grensstad Gaziantep, waar hij en zijn vriendjes, allen gevlucht uit Syrië, hun dagen slijten. Met zijn vader, moeder en twee zusjes vluchtte Hussein uit Aleppo. Ze kwamen door Turkse grenspolitiek niet verder dan de grensplaats Gaziantep. Daar wonen ze in een betonnen optrekje.

Hussein is de grote gemene deler – zijn lot staat voor dat van duizenden anderen

Omdat zijn vader door zijn verwondingen geen werk heeft, is Hussein de kostwinner van het gezin. Hij heeft al verschillende baantjes achter de rug: bij een bakker, in een textielfabriek en nu maakt hij mallen voor schoenen. Dat betekent werken in het stof, schuren met slijptollen en handen in gipsbakken - voor 160 lira (40 euro) per week.

Het is geen extreem verhaal: Hussein is veilig en valt niet ten prooi aan geweld. Maar dat alledaagse maakt het juist zo indringend. Hussein is de grote gemene deler – zijn lot staat voor dat van duizenden anderen. Want nog zo’n drie miljoen andere vluchtelingen strandden in Turkije.^*

Een alledaags verhaal dat prangende vragen oproept

De Nederlands-Palestijnse journalist en filmmaker Sakir Khader was met fotografe Cigdem Yuksel verschillende malen in de Turks-Syrische grensstreek. Daar maakten ze onder moeilijke omstandigheden meerdere opnames van kinderarbeid.

Uit dat materiaal en de foto’s van Cigdem Yuksel maakte Khader met editor Stefan Kamp de documentaire Het kind van de rekening, die ons een dag uit het leven van Hussein toont. Het is een miniatuurtje dat in alle eenvoud staat voor het leven van heel veel vluchtelingenkinderen in Turkije.

Daardoor worden we ons bewust van politieke vragen. Moeten we naast veiligheid ook perspectief bieden? Wat betekent perspectief voor Hussein?

De twee kanten worden mooi zichtbaar in de slotscène: na gedane arbeid levert Hussein een pakketje af bij zijn vader en zinkt achterover in een stoel. Zijn vader schieten de tranen in de ogen. ‘We leven nog,’ heeft de montere Hussein gezegd, ‘we hebben het beter dan de dieren.’

Meer weten?