Kijken: Onze bizarre omgang met dieren. Of waarom we het ene dier liefhebben en het andere opeten
De beelden die een Belgische klokkenluider maakte in slachthuizen veroorzaakten onlangs flinke opschudding. De zuiderburen pasten snel de wet aan: verdoven werd verplicht. Nederland is nog altijd niet zo ver. Vandaag een film die ons laat nadenken over onze relatie met dieren.
De misstanden in slachthuizen stapelden zich op de afgelopen maanden. In maart maakte een klokkenluider geheime opnamen maakte van wantoestanden in een Belgische varkensslachterij, die veel ophef veroorzaakten. Recent besloot het Vlaams parlement dat vanaf 2019 onverdoofd slachten verboden is, ook als dat in religieuze context gebeurt. In het Belgisch kabinetsbesluit staat dat dieren op z’n minst met elektrische narcose ongevoelig moeten worden gemaakt voor pijn.
In Nederland wordt, net als in veel andere Europese landen, al jaren gesteggeld over een totaalverbod op onverdoofd slachten omdat het in strijd zou zijn met de vrijheid van godsdienst.
Sinds 2011 is onverdoofd slachten verboden, tenzij het om religieuze redenen noodzakelijk is. En zie de bizarre bureaucratische uitwerking van het ‘tenzij’: wanneer dieren niet binnen 40 seconden nadat hun hals wordt doorgesneden het bewustzijn verliezen, moeten ze alsnog worden verdoofd.
Dat stelde staatssecretaris Van Dam althans vorig jaar voor, maar deze regel moet nog vastgelegd worden.* Ondertussen adviseerde de toezichthouder Van Dam onverdoofd slachten helemáál te verbieden, maar dat legde de staatssecretaris naast zich neer.
Waarom kijken we weg van het lot van miljoenen dieren in fokkerijen terwijl we huisdieren zodanig pamperen dat het geen dieren meer zijn?
Maar met die toezichthouder blijkt ook het nodige mis. NRC Handelsblad-journalisten Esther Rosenberg en Joep Dohmen brachten eind juni het schokkende nieuws dat een klokkenluider, een dierenarts die misstanden in Nederlandse slachthuizen filmde, steeds werd overgeplaatst terwijl de slachthuizen geen enkele restrictie kregen opgelegd.
Volgens de journalisten zijn de beelden van de dierenarts bekend tot in de hoogste organen van de overheidsdienst die toe moet zien op voedselveiligheid. Het CDA en de Partij voor de Dieren hebben inmiddels vragen gesteld.
Tegen de achtergrond van dit recente nieuws over misstanden in diverse slachthuizen, toon ik een bijzondere korte film: Facing Animals, van de Nederlandse cineast Jan van IJken. Hij maakte de film al in 2012 (het is dus voor één keer geen eigen exclusieve productie) en kortte hem op verzoek iets in voor De Correspondent.
Het is geen gruwelijke documentaire, die is gemaakt om iets aan de kaak te stellen, zoals de opnames van weerzinwekkende praktijken in de slachterijen. De film van Van IJken nodigt ons via observaties en vergelijkingen die ontstaan in de montage uit om te kijken en na te denken over de relatie tussen mens en dier.
Of, zoals Van IJken het zelf verwoordt: ‘Waarom kijken we weg van het lot van miljoenen dieren in fokkerijen terwijl we huisdieren zodanig pamperen dat het geen dieren meer zijn?’
Lees ook:
Komt een land bij de dokter
Michelle van TongerlooAls straatarts ziet Michelle van Tongerloo dagelijks hoe ingewikkeld helpen is geworden. In haar boek Komt een land bij de dokter laat ze zien hoe het beter kan.
