Spannend onderzoek: journalisten ontmaskeren drie Europese spionagebedrijven

De verhalen uit Denemarken, Frankrijk en Italië komen bovenop de eerdere onthulling van ons internationale journalistieke consortium dat Europese technologiebedrijven repressieve regimes helpen bij het bespioneren van hun bevolking.

De nieuwe verhalen laten zien hoe moeilijk deze markt voor spionagesoftware te reguleren is.

1. Deens bedrijf helpt Saoedi-Arabië internet controleren

Het eerste verhaal is geschreven door onze Deense collega’s van Information in samenwerking met de BBC. Zij onthullen dat een Deens dochterbedrijf van de Engelse wapengigant BAE Systems spionageapparatuur leverde aan Saoedi-Arabië. Met de apparatuur kan al het internetverkeer in de gaten gehouden worden.

In verschillende rechtszaken in Saoedi-Arabië is onderschept telefoon- en mailverkeer gebruikt in de veroordeling van mensenrechtenactivisten. Deskundigen twijfelen er niet aan dat de geleverde spionagesoftware en -apparatuur daarvoor is gebruikt.

Het verhaal kun je lezen op de website van Information. Het is in het Deens geschreven, maar via Google Translate goed te volgen.

2. Frans bedrijf hielp Libië spioneren

Het tweede verhaal is deze week verschenen in het Franse blad Télérama en gaat over Amesys. Dit Franse bedrijf kwam na de val van Moammar Khadafi in Libië in 2011 in opspraak. In een overheidsgebouw vonden journalisten van TheWall Street Journal documenten over de levering van Amesys’ spionageapparatuur, die werd gebruikt om activisten en oppositieleden te monitoren. Velen van hen zijn gevangengezet en gemarteld.

Tegen Amesys loopt nog steeds een gerechtelijk onderzoek. Het bedrijf heeft ondertussen zijn leven niet gebeterd, blijkt uit documenten die Télérama onthult. Amesys doet nu via schimmige dochterondernemingen zaken met Egypte. Een grote deal, ter waarde van 10 miljoen euro, kon niet gesloten zijn zonder medeweten van de Franse regering.

Het verhaal is in het Engels te lezen.

3. Italiaans bedrijf deed schimmige zaken in Egypte

Tot slot verscheen eerder deze week een verhaal in de krant Il Fatto Quotidiano, net als Information een van onze consortiumpartners. Twee journalisten zijn erachter gekomen dat een exportvergunning van Area voor levering van spionagesoftware aan Egypte is ingetrokken. Area is een berucht Italiaans bedrijf. In 2010 en 2011 leverde het spionagesoftware aan Syrië en daarvoor loopt nog steeds een gerechtelijk onderzoek.

Het intrekken van de vergunning kan niet los worden gezien, aldus de journalisten, van de dood van Giulio Regeni. Deze Italiaanse onderzoeker is vorig jaar doodgemarteld, vermoedelijk door een Egyptische inlichtingendienst.

Zijn dood, en de ontkenning van Egypte, leidde tot een flinke diplomatieke rel. Waarschijnlijk hebben de Italiaanse autoriteiten daarom besloten de vergunning nog eens goed tegen het licht te houden.

Het verhaal is in het Italiaans geschreven, maar ook dit is goed te volgen via Google Translate.

Wat opvalt aan deze verhalen

Ten eerste zijn de verhalen een bevestiging dat de huidige Europese regelgeving deze bedrijven er niet van weerhoudt spionagesoftware te leveren aan repressieve regimes.

Ten tweede is het aan noest spitwerk van de journalisten te danken dat deze zaken aan het licht zijn gekomen. Uit de verhalen blijkt dat de autoriteiten er alles aan doen om deze export stil te houden, of de bedrijven zelfs ondersteunt.

Ten derde lopen tegen twee van de drie bedrijven al jaren gerechtelijke procedures. De beschuldigingen tegen deze bedrijven zijn zwaar - ze worden er onder andere van verdacht medeplichtig te zijn aan het mogelijk maken van marteling en andere mensenrechtenschendingen. Waarom duurt dit zo lang? Waarom kunnen deze bedrijven toch nog hun waren exporteren?

Drie belangrijke artikelen dus, die hopelijk de Europese discussie over de beperking van dit soort exporten weer voeden.

Lees ook: