Een straaljager boven de keukentafel
De afgelopen tijd dacht ik na over keukentafels. Of beter: over ‘De Keukentafel,’ een symbool dat je in allerlei debatten tegenkomt.
Bijvoorbeeld wanneer het over gastvrijheid gaat, of ongedwongenheid.
Of wanneer het gaat over gesprekken die ‘thuis, aan de keukentafel’ gevoerd moeten worden: dan vertegenwoordigt de keukentafel de privésfeer, het gezinsleven, de plek waar de buitenwereld niets heeft te zoeken.
Maar ‘de keukentafel’ kan ook de plek zijn waar de buitenwereld, al dan niet gewenst, het privédomein binnendringt: waar de grens tussen publiek en privé zich laat kennen als rekbaar en poreus.
Omdat je er de krant leest, of naar de radio luistert, of naar het journaal kijkt – en je ineens, tussen twee happen muesli door, geconfronteerd weet met een baby die onder het puin van een platgebombardeerd appartementencomplex vandaan is gehaald, of het levenloze lichaam van een aangespoelde peuter op het strand.
Soms blijven die beelden of berichten van de buitenwereld hangen, beïnvloeden ze je stemming, je gevoel, en misschien zelfs je gedrag.
Maar veel vaker – en ik spreek nu voor mijzelf, maar ik vermoed dat mijn ervaring redelijk representatief is – wordt het scherm weggeklikt, de radio uitgezet, het bestek afgespoeld, en gaat de dag gewoon weer door, op z’n eigen doodgemoedereerde houtje.
Een film over dat absurde ritueel: nieuwsconsumptie
We tonen op De Correspondent Démontable, een korte film (twaalf minuten) uit het archief van Movies that Matter. Deze film van kunstenaar Douwe Dijkstra verbeeldt op mooie, slimme en grappige wijze hoe dat in z’n werk gaat, dat consumeren van nieuws aan de symbolische keukentafel.
Dat wel en niet beïnvloed worden door wat je hoort, leest of ziet.
Er komt een ouderwets koffiezetapparaat in Démontable voor, en miniatuursoldaatjes, en een krant en natuurlijk een tafelblad. De film is komisch maar ook wrang – en waarachtig.
Ik schreef er een inleiding bij, en je kan de film nog tot en met donderdagavond bekijken.
Meer lezen over nieuws, beelden, en wat daarmee te doen?
Als er iemand was die nadacht over hoe het nieuws, en dan vooral de nare beelden uit het nieuws, ons al dan niet beïnvloedt, dan was het wel Susan Sontag.
De in 2005 overleden schrijver heeft onze kijk op fotografie voorgoed veranderd, schreef ik eerder; in zo’n beetje elke beschouwing of discussie over foto’s kom je uiteindelijk bij haar terecht. Maar wat kunnen we nu nog van haar leren?
Over gruwelijke foto’s gesproken: onze beeldredacteur Sterre Sprengers schreef daar een mooie serie over. In een recente nieuwsbrief licht ze die toe, en kan je alle afleveringen terugvinden.
En naar aanleiding van een bezoek aan IDFA pende ik ooit een column over ‘bewustwording’ en de vraag wie er iets mee opschiet wanneer ik mij het leed van anderen aantrek.
Het is een vraag waar ik nog altijd over nadenk – over betrokkenheid en in hoeverre dat samenhangt met ‘iets doen.’ Want hoe meer ik me bewust ben van hoe complex de wereld in elkaar steekt, en hoe goede bedoelingen toch vaak lullig of zelfs funest uitpakken, hoe lastiger ik het vind iets te ondernemen.
Dat onderwerp kwam ook een paar keer terug in de bijdragen aan de Afhankelijkheidsverklaring die we het afgelopen jaar op De Correspondent publiceerden (de laatste afleveringen zitten in de pijplijn).
Hoopvolle inzichten vond ik met name in de bijdrage van Anoek Nuyens, over je toch blijven uitspreken ondanks al die complexiteit; en in dit verhaal van Rebecca Solnit, over de onvermoede effecten die daden in het nu kunnen hebben op de toekomst.
Fijn weekend,
Lynn.
P.S. Ik ga een paar weken met vakantie; deze mail dus ook.