Een van de lastigste eigenschappen van het klimaat is dat het onzichtbaar is. Tijdens de lange vakantie die ik net heb genoten, ben ik het klimaat welgeteld nul keer tegengekomen. Ja, er waren soms gesprekken die eraan raakten, ja, er was het weer – zonnig het ene moment, regenachtig het volgende – maar het klimaat zelf en de verandering ervan: nergens te bekennen.

Ik vermoed dat dat een van de redenen is dat journalisten en andere verhalenvertellers die wél over het klimaat willen praten, zichzelf vaak overschreeuwen. Een artikel dat me via verschillende kanalen bereikte, en dat volgens mij ook in Nederland veel rondging, verscheen eerder deze maand in New York Magazine.

De strekking: wetenschappers zijn te voorzichtig om ons te waarschuwen voor de honger, economische instorting, oorlog en onleefbare hitte die ons te wachten staan. is nabij.

Angst zaaien over de toekomst wordt in dit stuk een soort performance. De eerste zin: ‘Het is, dat beloof ik je, erger dan je denkt.’

Iets verderop: ‘Het maakt niet uit hoe goed geïnformeerd je bent, je bent zeker niet gealarmeerd genoeg.’

De auteur heeft in de verschillende delen van zijn verhaal steeds het veryworstcasescenario gekozen en knijpt daarmee in zijn lange opsomming bijna al het leven uit de toekomst. Dit soort verhalen veroorzaakt het maatschappelijke equivalent van een depressie: ze stellen de toekomst als een afgrond voor, zonder uitzicht, zwart en leeg. En door de toekomst nu al zo te beschrijven, halen we haar naar voren, en vervangen we ieder alternatief door die donkere leegte.

Dit soort verhalen helpt niet

Ik blijf me verzetten tegen dit soort verhalen. Ja, we hebben enorme problemen. Ik lees ook de artikelen met zorgelijke voorspellingen: dat de die lang werd verwacht inmiddels misschien al is dat het is voor de verandering die we veroorzaken dan gedacht, dat helemaal niet goed tegen temperatuurstijging kunnen. En ja, is waarlijk zorgwekkend.

Terecht dat er aandacht aan wordt besteed - iets wat ik ook vaak heb gedaan en zal blijven doen.

Toch kan dat niet het einde van het gesprek zijn. Een valkuil is dat we lineair denken: wat in het New York Magazine-artikel bijvoorbeeld gebeurt over landbouw. Onze huidige landbouw is niet goed bestand tegen temperatuurverandering, schrijft de auteur, dus gaan we massaal honger lijden. Alsof innovatieve methodes niet zouden kunnen leiden tot hogere opbrengsten, zelfs onder veranderende omstandigheden.

En dat is maar een voorbeeld. Zoals ik eerder schreef:

‘Hoop verliezen is het ergste wat de mensen die zich zorgen maken over de reële dreiging van klimaatverandering kan gebeuren,’ schreef de vermaarde klimaatwetenschapper Michael Mann in een uit New York Magazine. Ook andere wetenschappers hadden

Voor wie naar concreet perspectief verlangt: de Volkskrant publiceert deze zomer een mooie serie over Ik beraad me op nieuwe verhalen die recht doen aan de ernst van onze problemen én aan ons vermogen om de toekomst zelf vorm te geven.

Tot de volgende,

Jelmer

P.S. Kijk je ook Game of Thrones?