Beste,

We weten nog steeds heel weinig. Afgezien van een paar onopgehelderde lekjes blijven het mannen en één vrouw die gebouwen binnengaan en weer verlaten. Hoe langer de formatie duurt, hoe meer wantrouwen in gedetailleerde afspraken wordt gesmoord.

Het is precies wat we niet nodig hebben, een gedetailleerd regeerakkoord, maar kennelijk kunnen de vier onderhandelende partijen niet anders. Zo wankel is de optelsom van vier niet zo grote fracties. En zo moeilijk is het om te erkennen dat de anderen soms ook weleens iets verstandigs zeggen.

Kleine leiders?

In een politiek-cultuurfilosofische column typeerde Tom-Jan Meeus in NRC dat gedrag als van het ergste soort.’ Leiders zouden zich al veel te lang laten zien als voorspelbare eigenheimers.

De grote vraag is natuurlijk of die leiders toevallig allemaal zo klein zijn, of dat de ruimte die zij van de kiezer krijgen hen dwingt tot dit gemarchandeer in kleine zekerheden. Iedere nieuwe Thierry Baudet kan er een tijdje tegenin dat zij de burger z’n invloed willen afnemen.

Tot hijzelf de kans krijgt te besturen en een werkbaar akkoord moet zien te sluiten. Dit keer kon Baudet de bal moeiteloos inschieten na het lek dat het kabinet-in-wording het raadgevend referendum zou willen ten gunste van de gekozen burgemeester.

Toch bestaat de kans dat er nog één referendum komt. Amsterdamse studenten hebben waarschijnlijk de meer dan 10.000 handtekeningen opgehaald die nodig zijn om zes weken later met 300.000 handtekeningen een af te dwingen over de zogenaamde Sleepwet (die de veiligheidsdiensten ruime bevoegdheden tot aftappen geeft).

De lange formatie

Lange formaties leiden altijd tot grappen over België en dat je er niks van merkt. Maar ook is er politicologisch onderzoek gedaan om het verschijnsel te verklaren.

Tom van der Meer op het blog Stuk Rood Vlees. Het heeft niet te maken met grilligheid van de kiezer of het aantal partijen. Eerder met het kleiner worden van de fracties en het grotere aantal partijen dat nodig is om tot een meerderheid te komen.

Maurice De Hond vond in zijn dat de vier formerende partijen (VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie) sinds eind juni samen geen meerderheid meer hebben.

De kiezers van die vier partijen maken zich aanzienlijk minder zorgen over de economie (25 procent doet dat) dan de achterban van PVV, SP en 50Plus, waar 65 procent ongerust is over de economie. Dat helpt misschien de relatieve rust te verklaren van de onderhandelaars.

Nog vóór de formatie is afgerond, stapte het eerste in maart herkozen Kamerlid al over naar een kennelijk aantrekkelijker functie: Pieter Duisenberg (VVD) wordt

Het Kamerlid dat zich eerder inspande om de controlefunctie van de Tweede Kamer te versterken, trekt nu én de Kamer. Niet alleen daarom ziet het bestuur van de ‘een legitimiteitsprobleem’ voor Duisenberg. De studenten willen dat hij van de baan afziet. Anders moet de UvA maar uit de VSNU.

Lerarensalarissen

Bijna werd het deze week nog spannend op het Binnenhof. Maar de verkiezingsuitslag werkte uiteindelijk door in het heden. Lodewijk Asscher, vicepremier en voorman van negen PvdA-fractieleden, kon niet meer voor de leraren in het basisonderwijs bereiken dan de toezegging van premier Rutte dat ‘er gaat gebeuren met die salarissen.

Asschers dreigement van voor de zomer dat de PvdA uit het demissionaire kabinet zou stappen als die salarissen niet flink omhoog zouden gaan, was na de zomer De VVD en haar nieuwe partners gunden Asscher dat succes niet.

Benieuwd wanneer de coalitie straks die o zo redelijke Asscher nodig heeft als de eigen meerderheid intussen net iets te ver is afgebrokkeld. Het leek me deze week een gemiste kans om het draagvlak onder het nieuwe kabinet al bij het begin wat te verbreden.

Premier Rutte kon op tijd naar Parijs, waar hij woensdagavond met president Macron naar de voetbalcursus Frankrijk-Nederland keek. Ter voorbereiding van een werkbezoek op donderdag.

Eneco in de verkoop

Liefhebbers genoeg om het laatste grote energiebedrijf Eneco te kopen. Dat zou de 53 gemeentes die er eigenaar van zijn op het idee kunnen brengen er nog eens goed over na te denken. Misschien hebben zij iets in handen wat de moeite van het vasthouden waard is.

(Illustratie Hans Klaverdijk voor De Correspondent)

In probeer ik in herinnering te brengen hoe Nederland onder de bezielende leiding van D66-minister Lauren Jan Brinkhorst overging tot splitsing van de grote energiebedrijven. Die moesten uiteenvallen in een publiek netwerkbedrijf en een commercieel leveringsbedrijf.

Het Europese beleid, dat daartoe zou verplichten, is door andere EU-landen nooit gevolgd. Essent en Nuon werden in 2009 verkocht aan ongesplitste bedrijven in Zweden (een staatsbedrijf ook nog) en Duitsland. Daarmee deed Nederland afstand van een eigen positie op de energiemarkt.

Het kleinere Eneco is nog in handen van 53 gemeentes. Die staan nu voor de keus: verkopen of niet? In januari werd de splitsing van Eneco een feit. D66-wethouder Adriaan Visser van grootaandeelhouder Rotterdam leidt het verkoopfront.

Na de gemeenteraadsverkiezingen van maart volgend jaar valt de beslissing. Een nieuw kabinet én de nieuwe gemeenteraden zouden kunnen besluiten dat de acute duurzaamheidsagenda beter gediend is met publiek eigendom van een duurzaam Eneco.

De grote test voor Macron

De met zo veel hoop binnengehaalde nieuwe Franse president verloor veel glans tijdens zijn ijverig doorgewerkte zomer. De formatie van zijn kabinet liep heel wat sneller dan hier, dus kon zijn premier donderdag onder andere de lang verwachte presenteren.

Dit wordt de grote test. Macron wil de maken. Dat betekent onvermijdelijk dat ontslag makkelijker wordt en ontslagvergoedingen lager worden - iets wat bedrijven graag willen. De bonden en de burger die vreest voor zijn baan staan al klaar om met spandoeken de boulevards te vullen.

En ten slotte...

De gemeente Haren hoopt dat de nieuwe Tweede Kamer zich wil verdiepen in het plan van de provincie Groningen om deze groene gemeente bij de stad Groningen te voegen. In legt de gemeente uit waarom ze dat geen goed idee vindt. Opdat niemand de Kamer kan wijsmaken dat een fusie van onderop wordt gesteund.

P.S Heb je tips voor deze wekelijkse mail? Schrijf naar mij via marc@decorrespondent.nl. Aanraden aan een vriend(in)? Dat kan