Onze reactie op kritiek van Free Press Unlimited

Free Press Unlimited publiceerde vanochtend een reactie op het artikel dat vandaag op De Correspondent verscheen. In dat artikel reconstrueren we hoe de Nederlandse hulporganisatie - die zich wereldwijd inzet voor vrije pers - vorig jaar de redactie van haar Zuid-Soedanese radiostation Radio Tamazuj heeft gecensureerd. Dit gebeurde na kritische berichten die het radiostation publiceerde over een belangrijke geldschieter van Free Press Unlimited.

Free Press Unlimited (FPU) trekt het artikel en onze werkwijze in twijfel.

Wat zegt FPU in haar reactie?

- Het artikel zou gebaseerd zijn ‘op het relaas van een rancuneuze oud-medewerker.’

We hebben elke bewering in dit stuk gecheckt volgens de journalistieke principes van ‘één bron is geen bron’ - alle beweringen worden dus ondersteund door meerdere bronnen, onafhankelijk van elkaar. Los van dat dit uit de tekst blijkt - waarin veel van de bronnen direct gequoot worden - hebben wij dit Free Press Unlimited ook nadrukkelijk verteld toen we om een reactie vroegen. Toch blijft de organisatie bij deze beschuldiging. Op de directe quotes gaat Free Press Unlimited niet in.

- De beweringen ‘zijn aantoonbaar onjuist, en hadden meteen kunnen worden weerlegd als De Correspondent ons eerder had benaderd voor een reactie.’

Wij hebben het artikel integraal opgestuurd voor een reactie, op maandag om 16:00 uur. Wij hebben Free Press Unlimited daarbij vier - en voorzitter Joop Daalmeijer vijf - concrete vragen gesteld en de mogelijkheid gegeven ons op feitelijke onjuistheden te wijzen. De reactie kwam inderdaad binnen de gestelde deadline van 24 uur.

Free Press merkt daarbij op dat zij die 24 uur te weinig tijd vindt. Wij vinden van niet. 24 uur is in de journalistiek een gebruikelijke periode. Hoe Free Press met meer tijd zou kunnen aantonen dat het artikel onjuist is, is onduidelijk. Dat de beweringen in het artikel ‘aantoonbaar’ onjuist zijn, heeft Free Press ook nog niet aangetoond.

De vier inhoudelijke onjuistheden die Free Press in haar reactie noemt hebben we zorgvuldig bekeken voor publicatie.

- Punt 1 geeft de lezing van Free Press Unlimited over de onenigheid met de hoofdredacteur over de serie artikelen over Internews. Deze lezing hebben wij ook opgenomen in het stuk. Free Press zegt dat ze geen censuur heeft gepleegd, maar uit notulen en mailwisselingen blijkt dat zij wel degelijk druk heeft uitgeoefend op de redactie om de journalistieke koers te wijzigen. Zo schreef directeur Leon Willems aan de redactie: ‘[Wij verzoeken] jullie dringend te stoppen met het publiceren van aanvullende verhalen langs dezelfde lijn die worden betwist. Dat geldt ook voor nieuwe verhalen die schadelijk zijn voor personen en organisaties die het onderwerp van deze reeds gepubliceerde verhalen zijn geweest.’ De eerste motivatie hiervoor was de stopgezette financiering van Internews, blijkt uit notulen en mailwisselingen. Hier gaat Free Press niet op in.

- In punt 2 geeft FPU een andere verklaring voor het veranderen van de wachtwoorden van de Tamazuj-website. Allereerst is het belangrijk om te constateren dat Free Press in deze reactie bevestigt dat zij de wachtwoorden van de Tamazuj-website heeft overgenomen en gewijzigd, zodat de hoofdredacteur en andere redacteuren geen toegang meer hadden. Ze zou zich hiertoe genoodzaakt hebben gezien wegens twijfels over de professionaliteit van de hoofdredacteur. Deze verklaring is ook opgenomen in het artikel. Onze bronnen bevestigen dit niet. Wij hebben FPU gevraagd de claims met feiten te ondersteunen, maar daar hebben we vooralsnog niks van gehoord.

- Het derde en vierde punt van de reactie zijn al voor publicatie volledig verwerkt in het artikel. In het gepubliceerde verhaal staat noch dat Free Press Unlimited ‘de zelfstandigheid van Radio Tamazuj alleen op papier na zou streven’ noch dat er sprake zou zijn van een ‘stuurloze gedemotiveerde redactie.’ Deze twee punten zijn dus niet relevant.

In de reactie en op Twitter heeft Free Press Unlimited het ook over ‘tientallen feitelijke onjuistheden’ die ze zouden hebben aangetroffen in het artikel. Die hebben wij nog niet ontvangen. Uiteraard staan we altijd open voor het verwerken van feitelijke correcties, en dit hebben we vanaf maandag ook aangegeven aan FPU.

Wij willen voor de volledigheid ook nog even op een rij zetten op welke beweringen Free Press Unlimited niet ingaat in deze reactie.

Free Press Unlimited ontkent niet:

… dat de redactie van Radio Tamazuj door Free Press Unlimited is benaderd over de slechte timing van haar stukken over Internews, in verband met de stopgezette financiering.

… dat de directeur van FPU de redactie heeft verzocht om geen stukken meer te publiceren over Internews.

… dat de voorzitter van Free Press Unlimited, Joop Daalmeijer, tegen de Tamazuj-hoofdredacteur heeft gezegd: ‘probeer niet de hand te bijten die je voedt’ en ‘probeer een donor niet te beledigen.’

… dat Free Press Unlimited de wachtwoorden van de Tamazuj-website heeft overgenomen, zodat de hoofdredacteur en andere redacteuren niet meer bij de website konden.

… dat de belofte van Free Press Unlimited om een onafhankelijke commissie naar de omstreden berichten van Radio Tamazuj te laten kijken, niet is nagekomen.