De langste formatie
Het einde van de formatie is in zicht, zei D66-leider Alexander Pechtold vrijdag. Maar het gaat toch nog wel even duren.
De sommen moeten worden afgerond, daarna doorgerekend door het Centraal Planbureau, en dan nog bewindslieden aanstellen - handig om die te screenen voordat zij wegens te volle rugzak voortijdig moeten vertrekken.
Het kan best na de herfstvakantie van de Tweede Kamer (13-23 oktober) worden. De Algemene Politieke Beschouwingen worden dit jaar niet vlak na Prinsjesdag (aanstaande dinsdag) gehouden, maar als het nieuwe kabinet is beëdigd.
Iedereen (iets) rijker
In de jaarlijkse race om het eerste lek uit de echte Miljoenennota scoorde De Telegraaf gister een puntje. De krant meldde met de hand op de stukken dat iedereen er volgend jaar 0,6 procent in koopkracht op vooruit gaat.
Eerder was al uitgelekt dat in de begroting van het ‘oude’ kabinet meer zou worden uitgetrokken voor zorg, terwijl het eigen risico stijgt van 385 naar 400 euro. De zorgtoeslag gaat tegelijkertijd ook omhoog.
Er wordt ook meer begroot voor de belastingdienst, de marechaussee, de cyberveiligheid en - na het fipronil-schandaal - voor de Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).
Lange formatie = stabiel kabinet?
Het duurt lang, omdat de partijen willen vermijden dat zij hun gezicht verliezen in alle compromissen, zoals de PvdA overkwam in Rutte II. En met vier partijen is het sowieso passen en meten.
Maar dan krijg je ook wat. Een regeerakkoord als een uurwerk. Klopt het? Twee economen deden onderzoek en schreven op MeJudice dat lange formaties in het verleden meestal stabielere kabinetten opleverden.
Politicoloog Tom van der Meer is er nog niet zo zeker van. Hij won gisteren de jaarlijkse Prinsjesboekenprijs voor zijn prettig tegendraadse boek Niet de kiezer is gek.
Voor hun belangrijke, niet altijd mediagenieke werk als parlementariër ging de Prinsjesprijs dit jaar trouwens naar Angelien Eijsink (PvdA), Sharon Gesthuizen (SP) en Helma Neppérus (VVD).
In de greep van Hugo Borst
De onderhandelaars ontdekten tot hun spijt dat zij met handen en voeten zijn geboden aan het succes van Hugo Borst. De AD-columnist voerde samen met Carin Gaemers succesvol campagne voor verbetering van de ouderenzorg.
De Tweede Kamer stemde unaniem in met meer geld voor verzorgingshuizen. Staatssecretaris Martin van Rijn scherpte de eisen aan. En nu zit het nieuwe kabinet daar aan vast. Minstens 2,1 miljard kan niet royaal aan andere wenselijke zaken worden uitgegeven.
De speelruimte voor het nieuwe kabinet is ook veel beperkter dan de binnenstromende belastingen suggereren omdat men niet alleen het begrotingstekort wil beperken, maar ook let op het duurzaamheidstekort: de betaalbaarheid op langere termijn.
Over al deze strengheid ontstond discussie. Oud-VVD-minister van Financiën en oud-IMF-directeur Johan Witteveen zei in het AD: de staatsschuld hoeft helemaal niet helemaal te worden afgelost. Investeer liever.
Onzin, reageerde econoom Edin Mujagic op webplatform Follow the Money. Witteveen vindt volgens hem dat ‘Duitsland en Nederland aan een soort economische zelfkastijding moeten doen en er zelf voor moeten zorgen dat ze zwakker worden’.
Een discussie die regelmatig terugkomt en in de Kamer niet echt wordt gevoerd.
Europa is weer blij
De jaarlijkse State of the Union van Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker was een soort Europees weerbericht. Kansen alom. En vergaande plannen om nauwer te gaan samenwerken.
Juncker wilde meer landen aan de euro helpen en de bankenunie uitbreiden. En voor na Brexit: alle EU-landen onder het Schengenverdrag. Maar voor Roemenië en Bulgarije wil onder andere Nederland dat helemaal niet.
Met Turkije wordt het niks, maar Juncker wil wel dat Servië en Montenegro bij de EU komen.
In Den Haag is zuinig gereageerd op al dit EU-optimisme. Een afgewogen analyse las ik in de rubriek van Luuk van Middelaar, voorheen naaste medewerker van Commissievoorzitter Van Rompuy. ‘Aan de slag met de instellingen die we hebben.’
Verder met Merkel
Zondag over een week gaan de Duitsers naar de stembus. Oppositieleider Martin Schulz (SPD) zakte naar zijn laagste punt in de peilingen. Ook het naar extreem-rechts afgezakte Alternative für Deutschland lijkt geen grote winst te gaan boeken.
Een mooi overzicht van waar kanselier Angela Merkel wel en niet voor staat is te lezen in dit FT-stuk. Geen held, wel een door haar jeugd in Oost-Duitsland wars van ideologie opgegroeide doener.
Hoe de Britse collega Theresa May haar verkeerd taxeert staat helder beschreven in deze column van Philip Stephens. Londen hoopt dat Berlijn de Britten wel zal matsen omdat zij ook voor vrijhandel zijn. Mooi niet.
Ten slotte...
Twee mooie binnenlandse columns. Een van Aukje van Roessel in De Groene Amsterdammer over de mallemolen van bedoelingen rond het leenstelsel voor studenten in het hoger onderwijs, waar nu kennelijk weer aan wordt getwijfeld.
En deze van Max van Weezel in VN over de PvdA, die net als de SP, al jaren moeite heeft een warm bad te worden. De nieuwe PvdA-voorzitter, die 4 oktober bekend wordt, krijgt het er druk mee.
P.S.: Heb je tips voor deze wekelijkse mail? Schrijf naar mij via marc@decorrespondent.nl. Aanraden aan een vriend(in)? Dat kan. Hier kan je deze Politieke Weekbrief doorsturen met de link hiernaast.