Zo verloopt een voetbaltransfer
Voetballer Wout Brama koesterde al jaren de wens om nog eens in het buitenland te spelen. Vaak was hij dichtbij, even zo vaak lukte het niet. Tot deze zomer.
De mooiste én moeilijkste blijk van waardering die je als voetballer kan krijgen, is als een trainer er alles aan doet om je bij de club te houden.
Dat merkte FC Utrecht-speler Wout Brama deze zomer. Hij stapte over van FC Utrecht naar de Australische club Central Coast Mariners.
Brama wilde naar Australië, zijn trainer Erik ten Hag wilde dat hij in Utrecht bleef, en deed daar vrij veel voor.
Over de grote miljoenentransfers in het voetbal - Neymar naar PSG, Dembélé naar Barcelona - lees je veel speculaties. Maar hoe een transfer precies in zijn werk gaat, wat er achter de schermen speelt, en in de hoofden omgaat, daarover lees je weinig.
Brama nam me mee in de diverse stappen van het proces. Over levensdoelen, over het marketen van jezelf, over het onderhandelen, over de snelheid van het proces, en over het besef dat het elk moment kan mislukken.
En over het voorspelbare, vervelende, maar toch ook vleiende belangenconflict tussen hem en Ten Hag.
De transfer begint
Eind juni kreeg Brama een telefoontje van zijn zaakwaarnemer Rob Groener. Of hij nog steeds wilde voetballen in het buitenland?
Dat wilde hij. Hij speelde pas sinds januari in Utrecht, had het naar zijn zin, maar in het buitenland spelen, een andere cultuur leren kennen, dat was altijd een doel geweest van Brama en zijn vriendin.
Het was de reden dat hij in zijn contracten met PEC Zwolle en Utrecht bijzondere vertrekclausules had opgenomen. Bij PEC mocht hij gratis naar elke club vertrekken die hem wilde hebben. Bij Utrecht kon hij gratis naar elke club buiten Europa.
Net als elke andere Nederlandse burger, maar anders dan vrijwel elke voetballer, kon Brama probleemloos ergens anders gaan werken
De ambitie om te spelen in de VS, Australië, of Japan - ‘mooie landen’ - was een van de redenen dat hij in december 2016 van PEC Zwolle naar Utrecht was overgestapt.
Bij FC Utrecht - een sterkere, prestigieuzere ploeg dan PEC Zwolle - kon hij zich meer in de kijker spelen van buitenlandse ploegen. Dat had Ten Hag hem ook voorgehouden, in zijn pogingen Brama naar Utrecht te lokken.
Ten Hag had Brama nodig, nadat Utrechts verdedigende middenvelder Rico Strieder geblesseerd was geraakt. De vertrekclausule van Brama zou hij ‘normaal nooit accepteren,’ zegt Ten Hag - je wilt goede spelers niet zomaar laten vertrekken.
Maar omdat Brama de clausule eiste, en de nood om hem naar Utrecht te halen hoog was, nam Ten Hag de clausule op de koop toe. Mede omdat Strieder enkele maanden later, zo redeneerde Ten Hag, weer fit zou zijn.
Kortom: net als elke andere Nederlandse burger, maar anders dan vrijwel elke voetballer, kon Brama probleemloos ergens anders gaan werken. De club kon hem formeel niet tegenhouden en geen transfersom vragen.
En nu, zomer 2017, was het tijd om de droom om in het buitenland te spelen waar te maken.
En dus liet hij Groener weten dat hij op zoek kon.
Een tussenpersoon gaat aan de slag
Begin juli schakelde Groener enkele tussenpersonen in. Die polsten bij clubs in Japan, de Verenigde Staten en Australië of zij belangstelling hadden voor een bijna 31-jarige verdedigende middenvelder.
Een speler als Brama slijten is nog niet zo eenvoudig. Spelers op zijn positie, verdedigende middenvelder, zijn de smeerolie van een team. Belangrijk, maar onzichtbaar. En eigenaars van buitenlandse clubs maken liever indruk op fans met spectaculaire spelers.
‘Liever,’ zegt Groener, ‘kopen ze een spits of een creatieve middenvelder.’
Toch had de tussenpersoon in Australië, David van Gestel, twee weken later, op 16 juli, al beet. Central Coast Mariners had interesse. Nadat Brama een uurtje had gegoogeld - ‘wat voor club is dat?’ - zei hij dat Groener er werk van kon maken.
Er volgden een paar dagen van veel heen en weer gebel en gemail - van Groener naar Van Gestel, van Van Gestel naar de Mariners, van de Mariners naar Van Gestel, van Van Gestel naar Groener, en van Groener naar Brama.
Maar vier dagen later lag er nog steeds geen aanbieding. Sterker: Groener en Brama hadden zelf nog niet met de club gesproken.
Zo werkt dat, weet Brama. ‘Zo’n intermediair [Van Gestel, MdH] zegt niet precies met wie hij spreekt, bij een club. Want dan kunnen wij hem aan de kant schuiven, en dan verdient hij er niks aan. Niet dat wij dat zouden doen, maar het gebeurt.’
Het tegenaanbod van FC Utrecht
Niettemin was het tijd om open kaart te spelen met Utrecht, vond hij. Dan kon de club ook alvast gaan kijken naar vervanging.
Op vrijdag 21 juli kwam hij het kantoor van trainer Erik ten Hag binnen, met de mededeling dat hij waarschijnlijk in Australië ging voetballen.
‘Als je wilt, dan moet je gaan,’ zei Ten Hag. ‘Maar kunnen wij er nog iets aan doen? Kunnen wij je nog iets aanbieden?’
Eigenlijk niet, dacht Brama. Al was hij wel benieuwd hoe de aanbieding van Utrecht eruit zou zien.
Kunnen wij je nog iets aanbieden?
De volgende ochtend kreeg Groener een mail van technisch manager Jordy Zuidam met een aanbieding voor drie jaar, inclusief lovende woorden over zijn spel bij FC Utrecht.
‘Je hebt het erg goed gedaan, je bent betrouwbaar, je bent belangrijk geworden voor het team, dus ik wil je niet kwijt,’ liet Ten Hag Brama zelf later ook weten.
De aanbieding maakte een vertrek niet makkelijker. Hij had het naar zijn zin in Utrecht, hij had Ten Hag hoog zitten, en dat was dus wederzijds.
De vraag was hoe het aanbod van Mariners eruit zou zien.
97 procent zeker dat het doorgaat
Direct na het gesprek met Ten Hag zei Brama daarom tegen Groener dat er snel een concrete aanbieding moest komen. Hij wilde Ten Hag duidelijkheid geven.
En hij wilde zelf weten waar hij aan toe was. Het zou niet de eerste keer zijn dat hij geestelijk al in het buitenland zat, totdat een transfer toch niet doorging.
Twee jaar geleden - in de zomer van 2015 - kon hij bijvoorbeeld naar het Japanse Gamba Osaka. Zodra Gamba een andere speler had verkocht, zou het rond zijn. Een paar dagen later meldde Ten Hag zich bij Brama: wilde hij bij Utrecht komen voetballen?
Dat hield Brama af - hij wilde graag naar Japan. Maar het duurde en duurde maar, totdat bleek dat Gamba die andere speler toch niet kon verkopen. En inmiddels was Utrecht ook geen optie meer, want op Brama’s positie had Ten Hag Rico Strieder al gekocht.
Later diezelfde zomer leek het ‘95 procent zeker’ dat hij naar Sydney FC kon. Brama: ‘Het hing af van het vertrek van hun sterspeler [Milos Dimitrijevic, MdH] naar een Europese club. Ik had de trainer al gesproken. We hadden online al een huis gevonden in Sydney.’
Maar Dimitrijevic wilde uiteindelijk blijven. De trainer die hem zo graag wilde, wilde hem direct niet meer. En dus werd het die zomer niet Osaka, niet Utrecht, niet Sydney, maar PEC Zwolle.
Of vorig jaar februari - toen zou hij naar Melbourne City gaan. Zijn vriendin zette hem af bij het stadion van PEC Zwolle, zodat hij trainer Ron Jans kon meedelen dat hij vertrok. Daarna snel terug de auto in, naar het vliegveld, om zich in Manchester medisch te laten keuren.
Hij was al het stadion binnen, op weg naar Jans’ kantoor, toen Groener belde: de leiding van de City Group - eigenaar van Manchester City, New York City FC en Melbourne City - had de transfer gevetood.
Hoe sneller duidelijkheid, hoe beter dus, dat leerden deze episodes uit het verleden.
En zondag 23 juli was die duidelijkheid er. Groener had weliswaar nog steeds geen conceptcontract, maar hij verzekerde Brama dat het ‘97 procent zeker’ was dat het er zou komen. Als hij nu ja zei, zou het rondkomen.
Brama zei ja, dronk er een glas wijn op, en vertelde het later die avond zijn ouders. Die waren trots en weemoedig: hun 30-jarige zoon en vriendin zouden naar de andere kant van de wereld vertrekken.
Kun je nog tot 1 september blijven?
Twee dagen later, op dinsdag, zette hij zijn digitale handtekening onder het contract - alleen de medische keuring kon nog roet in het eten gooien.
Ook vertelde hij Ten Hag - de lovende woorden ten spijt - dat hij de aanbieding van Utrecht afsloeg en naar Australië ging.
‘Oké, gefeliciteerd,’ zei hij. ‘Maar kun je niet tot 1 september blijven?’
De competitie in Australië start immers pas in oktober, wist hij. Brama kon tot die tijd helpen bij de integratie van de vele nieuwe spelers en meespelen in de voorronde van de Europa League, dacht Ten Hag.
Dat wordt lastig, zei Brama. Hij wilde de tijd nemen, meedoen in de voorbereiding van zijn nieuwe club, van alles regelen voor de verhuizing, en bovenal op zoek naar een woning.
‘Dat begrijp ik,’ zei Ten Hag, ‘maar dan helpen we jou wel met het geregel.’
Dat was slim van Ten Hag. Daar nee tegen zeggen was lastig. Maar Brama hield zijn poot stijf. Want stel dat hij geblesseerd raakte in die laatste wedstrijden? Dan ging de transfer - zijn droom, hun droom - mogelijk alsnog niet door. Wéér niet door.
Stel dat hij geblesseerd raakte in die laatste wedstrijden? Dan ging de transfer alsnog niet door
De thuiswedstrijd tegen Lech Poznan zou hij nog wel spelen op 27 juli, want hij wilde de club niet zo kort dag in de steek laten, maar dat was het dan ook.
Oké, vergeet 1 september, zei Ten Hag daarop, maar kon hij dan wel blijven tot en met volgende week donderdag? Dan kon Brama beide wedstrijden tegen Lech Poznan meedoen.
Brama: ‘Nee, ik doe dat niet.’
Ten Hag: ‘Waarom niet?’
Brama: ‘De kans op een blessure. Dan gaat het niet door.’
Ten Hag: ‘Die kans is maar 2 procent.’
Brama: ‘Dat is 2 procent te veel.’
Ten Hag: ‘Dat kunnen we afdekken. Als je geblesseerd raakt, krijg je hier alsnog een contract.’
Brama: ‘Het gaat me niet om het geld, het gaat me om de ervaring.’
Ten Hag: ‘Oké. Speel donderdag [27 juli, MdH] die wedstrijd, dan praten we de volgende ochtend verder.’
De Telegraaf krijgt lucht van de transfer
Woensdag, de dag voor de thuiswedstrijd tegen Poznan, belde een verslaggever van de Telegraaf, de volgens Brama ‘altijd goed ingevoerde’ Jeroen Kapteijns.
‘Shit, die weet het,’ dacht Brama. ‘Ik neem niet op.’
Donderdag belde Kapteijns weer, en weer nam Brama niet op. Hij wilde niet dat vrienden en familie uit de krant hoorden dat hij zou vertrekken. Hij wilde zijn oude en nieuwe werkgever niet verrassen voordat die hun persberichten klaar hadden.
Die avond - 27 juli - speelde Brama de thuiswedstrijd tegen Poznan, met een enkel die nog niet helemaal hersteld was van de fikse blessure die hij in de laatste wedstrijd van het seizoen had opgelopen. (Nog steeds is die enkel pijnlijk, aldus Brama.)
De volgende ochtend kwam hij weer in het kantoor van Ten Hag, zoals afgesproken. Hij maakte Ten Hag en Jordy Zuidam meteen duidelijk hoe het zat: ‘Dit was echt de laatste wedstrijd.’
Ten Hag probeerde het toch nog een keer: ‘Maar je bent belangrijk, belangrijk voor het proces, tot 1 september zou echt heel fijn zijn.’
Brama: ‘Sorry, maar het gaat niet gebeuren.’
Ten Hag: ‘Oké, dan houden we erover op. Gefeliciteerd.’
En toen, slechts tienden van een seconde later, zei Ten Hag iets waardoor Brama nog meer respect kreeg voor hem.
‘Oké, wie moeten we halen als je opvolger?’
Brama was de kamer ingegaan als Utrechtspeler, hij was zojuist definitief Marinersspeler geworden, en nu ging Ten Hag hem het komende uur gebruiken als scout - om zo ook het laatste restje rendement uit Brama te halen.
Waarop een geanimeerd gesprek begon over Utrechts toekomstige, Bramaloze middenveld. De namen vlogen over de tafel. Wat vind je van die speler? En van die?
‘Erik schakelde direct door,’ zegt Brama. ‘Geen sentimenten, geen geaarzel, het belang van het team voorop. Eerst om mij te behouden, daarna om mij te vervangen. Zoals het hoort.’
Twee jaar Australië, dan naar huis
En dat was dat - Brama ging naar Central Coast Mariners.
Nu rustig voorbereiden, familie en vrienden inlichten, een persbericht uitsturen, een huis zoeken.
Dat was buiten De Telegraaf gerekend. Op zaterdagochtend meldde de krant dat Brama waarschijnlijk naar Melbourne zou gaan, op basis van ‘bronnen in Australië.’
Op zaterdagochtend meldde de krant dat Brama waarschijnlijk naar Melbourne zou gaan, op basis van ‘bronnen in Australië’
Een paar uur later regende het appjes, van felicitaties tot aanbiedingen voor woonruimte. ‘Aldo van der Laan [voormalig bestuurder van FC Twente, MdH] zei dat hij me wel kon helpen aan woonruimte, hij kende daar mensen. Dus ik appte terug: ik ga helemaal niet naar Melbourne.’
Die ochtend brachten FC Utrecht en Mariners het verhaal over de echte transfer naar buiten.
Maandag belde Kapteijns weer, en nu nam Brama wel op. De verslaggever vertelde dat hij van contacten in Australië had gehoord dat hij waarschijnlijk naar Melbourne ging.
Genoeg om een verhaal van te maken blijkbaar.
Van waterdrager naar sterspeler
Een paar weken later zat Brama aan het strand van Terrigal, net ten noorden van Sydney, verwonderd over zijn nieuwe status.
Altijd was hij de dienende, onopvallende speler geweest, die anderen in staat stelde beter te spelen. ‘Nu was ik opeens de grote aankoop,’ zegt Brama. ‘Dat was even wennen.’
De relativering kwam ook. De club riep supporters op om Brama op het vliegveld te verwelkomen, indachtig grootse, chaotische onthalen van spelers, zoals je dit weleens ziet.
De opkomst? ‘Vijf mensen, van wie drie van de club.’
Twee jaar duurt zijn contract - en dan wil hij terug naar Nederland, om daar nog twee jaar te spelen, en daarna hopelijk in het management van een club te komen.
Een club als Twente?
‘Twente is mijn club. Achter de schermen speelt er genoeg, er zijn veel mensen die het goed voorhebben met de club. Misschien komt Fred Rutten wel terug bij de club, misschien wordt Ten Hag daar wel weer trainer. En misschien wordt Twente wel weer groot. Ik wil daar graag bij horen.’
Managementlessen van Ten Hag
Ten Hags pogingen om hem zo lang mogelijk bij Utrecht te houden, zijn wat dat betreft leerzaam. ‘Ik had mijn belang om te vertrekken, hij had zijn belang om me te houden,’ zegt Brama. ‘Dat vleide me wel.’
Voor Ten Hag was het zakelijk. ‘Ik zou een slechte manager zijn,’ schrijft hij in een e-mail, ‘indien ik [Brama’s] clausule zonder meer geaccepteerd zou hebben. Eén van je ‘sterkhouders’ (strateeg en leider) zonder transfersom laten vertrekken. Echter was het part of the deal.’
‘Ik weet wel zeker dat Wouts vertrek op dit moment drie punten op de ranglijst scheelt en ik denk ook de kwalificatie [voor de] groepsfase Europa League.’
Lees ook:
Komt een land bij de dokter
Michelle van TongerlooAls straatarts ziet Michelle van Tongerloo dagelijks hoe ingewikkeld helpen is geworden. In haar boek Komt een land bij de dokter laat ze zien hoe het beter kan.
