Beste,
De Onderzoeksraad voor Veiligheid plaatste donderdag een fikse bom in politiek Den Haag met haar rapport over het ‘Mortierongeval Mali’ op 6 juli 2016.
Daar kwamen twee militairen bij om en raakte een derde ernstig gewond. De Raad concludeert dat het belang van munitieveiligheid en goede medische voorzieningen ondergeschikt is geraakt aan de voortgang van de missie in Mali.
Politieke consequenties? Minister van Defensie Jeanine Hennis (VVD) haalde het van haar voorgangers Fred Teeven en Klaas de Vries geleende cliché ‘ik wil liever optreden dan aftreden’ van stal.
Ministeriële verantwoordelijkheid
De vergelijking met voorgangers Piet Hein Donner en Sybilla Dekker, die in 2006 aftraden wegens de Schipholbrand, lijkt haar niet aan het principe van de ministeriële verantwoordelijkheid te herinneren.
Donner en Dekker hadden destijds geen verwijtbare schuld aan de brand in het cellencomplex op Schiphol. Bij Hennis is de schuldloosheid lastiger aannemelijk te maken: zij heeft een volle ambtstermijn gepresideerd over een van het begin af aan sterk uitgeklede krijgsmacht.
Ondanks de staat van ontreddering en verval had Hennis in september 2013 de moed een roekeloze defensienota uit te brengen die Nederland op vele fronten in het hoogste geweldsspectrum liet meeknokken.
Ondanks aanhoudende signalen uit de krijgsmacht, van de Algemene Rekenkamer en andere instanties over het gebrek aan materieel, onderdelen, mankracht en trainingsuren, bleef Hennis buitenlandse missies goedkeuren.
Wanneer sloeg zij met de vuist op tafel? Wanneer zei zij: geld erbij of we gaan geen goede sier maken in Afghanistan, Zuid-Soedan of Mali? Wat deed zij ter versterking van de interne controlemechanismen?
En maar laten weten dat je voor een nog mooier ministerie beschikbaar bent.
Als de ministeriële verantwoordelijkheid voor iemand geknipt was, dan voor deze minister. Wie denkt niet met weemoed aan haar idealistische jaren in het Europees Parlement?
Volgende week staat een Kamerdebat over het Mali-onderzoek gepland.
Kabinet op komst
Nu het vierpartijenkabinet van VVD, CDA, D66 en Christenunie op de stoep staat, is het nuttig nog even te kijken wat de opdracht aan informateur Gerrit Zalm was.
‘Te onderzoeken of het mogelijk is om een kabinet te vormen van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, dat streeft naar brede steun in de volksvertegenwoordiging.’
Dat was exact wat de coalitie-in-wording niet lukte bij het eigen risico in de zorg. Dinsdag stonden de aanstaande coalitie en de voltallige aanstaande oppositie op dat punt tegenover elkaar.
Als het nieuwe kabinet het moet hebben van heel veel precieze afspraken die met samengeknepen knieën door alle 76 eigen fractieleden gesteund moeten worden, dan is het een kwestie van tijd vóór zich een politiek bedrijfsongeval voordoet.
In zijn jongste column op Parlement & Politiek vraagt Joop van den Berg zich af: ‘Wat hebben wij liever: een heel krappe meerderheid met een volledig dichtgetimmerd regeerakkoord en dus een onmachtige parlementaire oppositie, of een minderheidskabinet dat zijn meerderheden moet verwerven in de beide Kamers, door overtuigend werk te leveren en door, bij voorbeeld in parlementaire commissies, bekwaam en ontspannen toe te werken naar het aanvaardbare vergelijk?’
Misschien komen we vanzelf in die situatie terecht na één bedrijfsongeval te veel.
Merkel & Macron
Het lijkt ver van ons bed, maar de geslonken rugdekking van Angela Merkel in Duitsland en de deze week uitgesproken Europese dromen van Emmanuel Macron gaan onze toekomst waarschijnlijk sterker bepalen dan bladzijde 321 in het aanstaande regeerakkoord.
Merkel bleef vorige zondag de sterkste in de Bondsdagverkiezingen, maar haar coalitiepartner, de sterk verliezende sociaal-democraten, haakte af. De anti-immigratie AfD werd de derde partij van het land.
Als Merkel er in slaagt toch een coalitie te smeden, logischerwijs met de ver uit elkaar liggende liberalen en de Groenen, dan zal zij de boze en gewone AfD-burgers moeten verhoren.
Door meer Europa? Zoals de Franse president Macron voorstelt? Het is een uitgelezen kans voor Nederland constructief mee te denken en niet alleen mee te remmen, schreef Luuk van Middelaar in NRC.
Boer is ook een mens
In een onthutsend drieluik beschreef De Correspondent deze week een voedselschandaal uit 2002 dat volgens goed-vaderlandse traditie onder de mat geschoven is.
In mijn Politiek Dagboek van gisteren beschrijf ik dit patroon. Met steun van het kersverse proefschrift van Floor Haalboom. Zij schetst hoe Nederland al een eeuw het belang van boeren en export boven dat van iedere burger stelt.
Het zou geen tegenstelling moeten zijn. De boer is ook een mens die ziek kan worden. Hoog tijd voor een echt onafhankelijke inspectie.
Referendum: tij gekeerd
Het zijn drukke tijden voor het idee referendum. Deze week verdedigde SP’er Ronald van Raak in de Tweede Kamer een initiatiefwet voor een bindend referendum.
Zoals dat moet met wijzigingen van de Grondwet moest het ontwerp, dat eerder al door de Kamer werd aangenomen, nogmaals na verkiezingen worden aangenomen.
Dat gebeurde niet. De indienende partijen PvdA, D66 en GroenLinks, zijn er niet meer voor. De aanstaande coalitie ook niet. Het tij is gekeerd. Nota bene door de slechte ervaringen met een raadgevend referendum (Oekraïne).
Kans dat op grond van die laatste wet er nog een referendum komt. Over de zogenaamde Sleepwet, die de inlichtingendiensten ruime bevoegdheden tot aftappen geeft.
Het referendum komt er als uiterlijk 12 oktober 300.000 handtekeningen zijn binnengekomen. Donderdag waren het er 100.000.
P.S. Heb je tips voor deze wekelijkse mail? Schrijf naar marc@decorrespondent.nl.
Wil je op de hoogte blijven van mijn artikelen? Elke zaterdag mail ik een Politieke Weekbrief waarin ik samenvat wat me de afgelopen politieke week opviel en wat er staat te gebeuren, in Nederland, Europa en de VS. Wil je die ontvangen en mijn Politieke Dagboeken en andere verhalen in je inbox krijgen? Meld je dan aan!Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!