Deze vragen zou de regering moeten beantwoorden over ontwikkelingshulp

Lees je het regeerakkoord over ontwikkelingssamenwerking, dan lees je de kroniek van Fort Europa. Alles draait om migratie. Ik blijf zitten met een aantal prangende vragen.

1. Wat zijn die ‘grondoorzaken van armoede, migratie, terreur en klimaatverandering’ waar de nieuwe regering het steeds over heeft? Als de regeringspartijen daar écht een antwoord op hebben, lijkt het me aanleiding voor een Nobelprijs voor Mark Rutte. Vooralsnog lijkt het me vooral retoriek.

2. Hoe beschermen we mensenrechten als we ontwikkelingshulp gebruiken als drukmiddel? In het akkoord is te lezen dat ‘zowel positieve als negatieve prikkels worden aangewend om landen van herkomst te bewegen tot het terugnemen van onderdanen.’ En: volgens het principe ‘more for more en less for less’ gaan we ‘het verstrekken of onthouden van OS-gelden’ gebruiken als een van de ‘mogelijke drukmiddelen.’ Met eigen ogen zag ik in Marokko wat het effect van dit soort deals is. Het land krijgt ontwikkelingshulp in ruil voor het tegenhouden van migranten - hoe ze dat precies doen, daar heeft de EU geen zicht op. Of daar wil ze misschien geen zicht op hebben. Mensenrechten worden links en rechts geschonden. Hoe gaan we dat voorkomen als deze deals steeds vaker gemaakt worden met landen die zelf bepaald geen lichtende voorbeelden op het gebied van mensenrechten zijn, zoals Libië, Soedan en Algerije?

3. Wat doen we nu echt om de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties te halen? De VN-doelen worden welgeteld één keer genoemd in het regeerakkoord, zonder enige uitwerking. En voor de duidelijkheid: het inperken van migratie komt in die wereldwijde ontwikkelingsdoelen niet voor.

4. En misschien wel de belangrijkste vraag: hoe staat het met onze idealen voor een rechtvaardiger wereld? Door ontwikkelingshulp zo innig te verbinden met migratiebeperking wordt vergeten waar dit budget eigenlijk voor in het leven is geroepen: het verbeteren van de positie van de allerarmsten in deze wereld. Nergens in het regeerakkoord lezen we hier iets over. Dat baart mij zorgen. Kunnen we het ‘ontwikkelingsbudget’ dan niet net zo goed ‘anti-migratiebudget’ gaan noemen?