Met de plannen van Rutte III raakt echte duurzaamheid verder uit zicht
Rutte III heeft zichzelf bij monde van Alexander Pechtold (D66) gepresenteerd als ‘het groenste kabinet ooit.’ Er zijn ambitieuze klimaatdoelen geformuleerd. Maar die worden overschaduwd door kortzichtige en halfhartige besluiten, schrijf ik in mijn analyse van het regeerakkoord.
Het voelt voor mij alsof de urgentie van het klimaatprobleem niet tot de formateurs is doorgedrongen. We weten uit talloze scenario’s dat de uitstoot vanaf uiterlijk 2020 wereldwijd rap moet gaan dalen om het in Parijs afgesproken doel van maximaal 2 graden Celsius opwarming in zicht te houden.
Rutte III zegt ‘Parijs’ serieus te nemen, maar laat allerlei kansen liggen om aan die piek in de uitstoot bij te dragen. Of je nu kijkt naar de kolencentrales, de verkoop van benzine-auto’s, de winning van gas in Groningen, of de toekomst van de Nederlandse vee-industrie - het beleid van het aanstaande kabinet is too little, too late.
Het geld dat burgers via hun energierekening inleggen voor een duurzame energievoorziening gaat als het aan Rutte III ligt ook als subsidie naar de industrie, die CO2 moet gaan afvangen en opslaan. Een peperdure techniek die niet bijdraagt aan een groen energiesysteem, maar waar in 2030 toch een derde van de hele subsidiepot heen kan gaan. Dat is nogal een besluit, vooral omdat industriële grootverbruikers en de fossiele energie-industrie in Nederland toch al genieten van staatssteun die in de miljarden loopt.
Ik kan eigenlijk geen betere manier verzinnen om het toch al broze draagvlak voor verduurzaming onder burgers te ondermijnen. ‘Dit is een voorbeeld van onrechtvaardige duurzaamheid,’ mailde Johannes Lankester, coördinator van het Netwerk Duurzame Dorpen mij. ‘De burgers betalen en het geld gaat naar bedrijven.’
Het is des te pijnlijker, omdat er veel betere opties voorhanden zijn. Waarom moeten woningcorporaties het doen met een schrale 100 miljoen euro per jaar – vanaf 2021 – om hun woningbestand te verduurzamen?
‘De rente op staatsobligaties staat op een historisch dieptepunt,’ schrijft econoom Bas Jacobs in zijn analyse van het regeerakkoord op De Correspondent. ‘De overheid kan nu voor slechts 0,57 procent een tienjarige lening krijgen. Gecorrigeerd voor de inflatie krijgt de overheid zelfs geld toe. Het is alsof de financiële markten tegen overheden schreeuwen: verzin in vredesnaam iets om in te investeren, want we willen je daarvoor betalen!’
Rutte III laat het na. Het is dus aan iedereen die voor groen vecht – en aan de oppositie – om nóg harder te werken. Maandagmiddag kun je op De Correspondent (of in iTunes) luisteren naar een nieuwe uitzending van de Rudi & Freddie Show, waar ik met Rutger Bregman en Jesse Frederik praat over het regeerakkoord. We hopen dat collectieven van burgers ondanks het Haagse beleid dit land beter en groener maken. Daar is nog genoeg ruimte voor. (Als je nu al zin hebt in een podcast: laat je bijpraten door Marc Chavannes over het regeerakkoord.)
Tot slot: ik ben dit jaar op plek 22 van de Duurzame 100 van dagblad Trouw geëindigd! Ik weet nog niet precies wat het betekent, maar ik dank de jury voor deze erkenning. En alle leden van De Correspondent voor hun steun - zonder jullie zou ik dit werk niet kunnen doen.
Tot de volgende,
Jelmer
P.S. CO2 onder de grond stoppen is een goed voorbeeld van een oplossing die geen oplossing is. Lees in dit eerdere verhaal hoe dit soort non-oplossingen een duurzame samenleving in de weg staan.