209 dagen duurde het om te maken, 209 minuten later had iedereen er al een mening over.

‘Een gedrocht van een regeerakkoord,’ vond Geert Wilders na publicatie - 1,5 minuut per pagina. Geert had ge-control-F’t op ‘islam’ en nul resultaten gekregen.

‘Een anti-ouderenkabinet,’ voegde Henk Krol er acuut aan toe. ‘Een kabinet voor de rijken,’ twitterde Jesse Klaver. ‘Multinationals boven mensen,’ vond Lodewijk Asscher. ‘Gewone mensen betalen de rekening,’ schuimde Emile Roemer. ‘De middenklasse vogelvrij,’ stelde vakbond De Unie. ‘Een soep zonder ballen,’ aldus seniorenorganisatie ANBO. ‘Spijkerharde plannen,’ aldus VluchtelingenWerk. ‘Geen geschiedenis geschreven,’ concludeerde Greenpeace.

‘Iedereen gaat erop vooruit!’ dixit Alexander Pechtold.

Rommelen met koopkrachtplaatjes, tot achter de komma

Zo gaat dat in de opiniemachine die de moderne media heet: voor een mening hoeft de inkt allang niet meer droog te zijn. Ik was zelf nog niet eens bij paragraaf vier of de ironie begon zich al tot mij door te dringen.

‘We zijn vóór verschillen, maar tegen tegenstellingen,’ las ik met enig leedvermaak op pagina twee van het akkoord.

Ondertussen viel het land zienderogen uit elkaar.

Dat is nu al dé ironie van Rutte III: in een poging het iedereen naar de zin te maken, is er een regeerakkoord gesmeed dat precies het tegenovergestelde bereikt. Overduidelijk is er gezocht naar iets waar Nederland al zo lang naar snakt: houvast en saamhorigheid, een ‘collectieve identiteit.’ Maar het gekozen middel is precies waarom dit land al jaren van verdeeldheid aan elkaar hangt - een technocratische politiek zonder visie of doel.

Tot ver achter de komma is er gerommeld met koopkrachtplaatjes en belastingschijven - zonder groter idee waartoe en waarheen

Tot ver achter de komma is er gerommeld met koopkrachtplaatjes en belastingschijven - zonder groter idee waartoe en waarheen. De leegte ertussen heeft men gestut met verplichte Wilhelmusvoordrachten en een bezoekje aan het Rijksmuseum.

Het resultaat is een samenraapsel van maatregelen, bedacht door probleemmanagers die er een nietje doorheen hebben geslagen en er ‘Vertrouwen in de toekomst’ boven hebben gezet. Van alles niks en heel veel net-niet.

Zo haalt het ‘groenste kabinet ooit’ bij lange na de Parijse klimaatdoelen niet waar Nederland zelf voor heeft getekend; ook het stipje aan de horizon - 100 procent duurzaamheid in 2050 - is als sneeuw voor de zon gesmolten.

Er komt een vlaktaks die toch geen vlaktaks is. Het bedrijfsleven wordt gestimuleerd door vooral het oprichten van postbusmaatschappijen aan de Zuidas aantrekkelijker te maken. De lage btw gaat generiek omhoog zonder onderliggende gedachte.

Onderzoeksjournalistiek moet worden gestimuleerd, maar over het hoge btw-tarief voor online media geen woord. Voor migratie geldt de mythische en misleidende term ‘opvang in de regio’ als het ultieme devies - een beetje zoals de CO2-uitstoot voornamelijk wordt ‘verminderd’ door koolstofdioxide onder de grond te stoppen.

Struisvogelpolitiek.

Alle partijen zijn D66 geworden

De conventionele wijsheid wil dat dit allemaal het gevolg is van de ‘enorme verschillen’ tussen de vier onderhandelende partijen. Met zulke uiteenlopende wereldbeelden aan tafel zijn compromissen onvermijdelijk - er moet nu eenmaal ‘over schaduwen heen worden gestapt’ en ‘verantwoordelijkheid worden genomen.’

Maar is dat echt zo, ja? Zijn de verschillen tussen VVD, D66, CDA en ChristenUnie echt zo groot? De Nederlandse socioloog Willem Schinkel indachtig kun je gerust concluderen dat dat een wijsheid uit het rijk der fabelen is. ‘Alle partijen zijn D66 geworden,’ - en dit regeerakkoord bewijst dat.

Natuurlijk, medisch-ethisch zijn er verschillen en experimenteren met legale wietteelt zal vast niet een idee van de ChristenUnie zijn geweest. Maar fundamenteel zijn deze partijen vier handen op een buik.

Alle vier zien ze politiek als een vorm van probleemmanagement, met als heilige graal. Economische groei is waar ze elkaar nog steeds in vinden, koopkrachtplaatjes zijn het hoogste doel. Waar een idee van rechtvaardigheid ontbreekt, moet de markt het maar oplossen.

Nergens is ook maar een spoortje van systeemkritiek te ontwaren. Van de rottende bio-industrie tot de amorele financiële sector, van de vervuilende fossiele economie tot het tekortschietende democratisch bestel: alles blijft in de kern bij het oude.

Dat al die systemen hebben geleid tot almaar groeiende ongelijkheid; een destructie van klimaat en milieu op wereldschaal en een op drift geraakt electoraat dat zijn heil meer en meer zoekt bij semi-fascistisch nationalisme - dat lijkt allemaal niks uit te maken.

Vertrouwen in de toekomst?

Dit kabinet had de kans om, zonder de flanken aan tafel, een visionaire stap voorwaarts te zetten. Een kans om te laten zien dat het ‘midden’ geen stilstand betekent, maar juist vooruitgang.

Het had de kans van een gasland een gidsland te maken door meer dan welk land dan ook Het had geschiedenis kunnen schrijven door van Nederland het eerste land te maken dat armoede zou gaan uitroeien

Het had een voorbeeld kunnen stellen door zich als eerste uit de greep van de multinationals te ontworstelen en aan de rest van de wereld te laten zien: zo doek je een belastingparadijs op. Het had aan de Europese Unie voor kunnen doen: zo ziet werkelijke democratisering er in de 21ste eeuw uit. Het had de kans nationale eenheid te kweken met meer dan alleen een volkslied of museum.

Maar daar was lef, visie en daadkracht voor nodig geweest. En werkelijk vertrouwen in de toekomst.

Lees verder:

Hier verzamelen we alle verhalen over het regeerakkoord Het regeerakkoord van het kabinet-Rutte III is gepresenteerd. Verschillende correspondenten lazen de plannen en ideeën van het nieuwe kabinet. In dit stuk zetten we alle analyses voor je op een rij. Lees de analyses van verschillende correspondenten hier terug Waarom de doorberekeningen van het CPB misleidend zijn De SP zorgt op korte termijn voor de meeste banen, de VVD op lange termijn voor de minste werkloosheid. Tenminste, als je de doorrekeningen van het Centraal Planbureau (CPB) van de verkiezingsprogramma’s erbij pakt. Maar bij die berekeningen doet het CPB nogal wat twijfelachtige aannames. Lees het verhaal van Jesse hier terug Onderteken dit manifest en maak Nederland #Schuldvrij! In dit manifest doen we vijf aanbevelingen aan de landelijke politiek om ons schuldenprobleem op te lossen. Onder de steunbetuigers: bedrijven als Achmea en KPN, saneringsrechters, deurwaarders, bewindvoerders, schuldhulpvrijwilligers, wethouders en ga zo maar door. Sluit je ook aan! Lees het verhaal van Jesse hier terug